Nghĩa vụ quân sự của các nước trên thế giới được thực hiện như thế nào?

Một số nước trên thế giới đòi hỏi mọi công dân đều phải thực hiện nghĩa vụ quân sự. Tuy nhiên, cũng có những nước với chế độ tòng quân tình nguyện thường sẽ không yêu cầu nghĩa vụ quân sự bắt buộc với công dân của mình, trừ khi quốc gia đó có chiến tranh và thiếu quân số.

Quy định về thực hiện nghĩa vụ quân sự được chia theo thực trạng quân đội của các nhóm nước khác nhau, gồm: Các nước không có quân đội; Các nước có chế độ thực hiện nghĩa vụ quân sự không bắt buộc; Các nước có chế độ quân sự vừa bắt buộc vừa tự nguyện; Các nước có chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc và có tuyển chọn; Các nước có nghĩa vụ quân sự bắt buộc nhưng cho lựa chọn hình thức nghĩa vụ; Các nước có nghĩa vụ quân sự bắt buộc không quá một năm; Các nước có nghĩa vụ quân sự bắt buộc tối đa 18 tháng; Các nước có nghĩa vụ quân sự bắt buộc lâu hơn 18 tháng.

Trên thế giới có 103 nước có chế độ thực hiện nghĩa vụ quân sự không bắt buộc. Trong danh sách này có thể kế đến những quốc gia như Mỹ, Pháp, Thụy Điển, Anh, Trung Quốc, Nhật Bản… Tuy vậy, nhiều nước trong nhóm này vẫn yêu cầu các nam công dân bắt buộc phải trải qua một khóa học quân sự ngắn, phục vụ quân sự bán thời gian hoặc các hoạt động nghĩa vụ thay thế khác, và phải cam kết phục vụ quân đội khi được lệnh nhập ngũ.

Ví dụ: Trung Quốc không có nghĩa vụ quân sự bắt buộc, tuy nhiên mọi nam công dân bắt buộc phải trải qua 1 tháng huấn luyện quân sự cơ bản và được xếp vào loại hình quân dự bị loại 2, mọi quân nhân dự bị bắt buộc phải nhập ngũ nếu nhận được lệnh gọi. Hiện quân đội Trung Quốc có hơn 2 triệu quân chủ lực, nhưng nếu có chiến tranh, họ có thể ngay lập tức gọi nhập ngũ bắt buộc đối với 200 triệu quân từ lực lượng dự bị.

Hiến pháp Hàn Quốc quy định rõ, việc tôn trọng lệnh nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm và nghĩa vụ bắt buộc đối với toàn bộ các công dân nam có đủ sức khỏe. Những trường hợp được miễn giảm chủ yếu có vấn đề về sức khỏe, tàn tật, tâm thần, mắc bệnh truyền nhiễm và không có khả năng lao động. Những ai đủ tiêu chuẩn mà từ chối thi hành nghĩa vụ quân sự thì sẽ bị tù.

Hàn Quốc, Mexico là những nước điển hình trong việc bắt buộc nam công dân từ 18 đến 35 tuổi phải thực hiện nghĩa vụ quân sự (trừ các trường hợp đặc biệt như người bị rối loạn tâm thần hoặc bị thương tật hoặc vì đức tin tôn giáo không thể thực hiện nghĩa vụ).

Ở Thụy Sĩ, tất cả các nam thanh niên từ độ tuổi 20 đều phải thực hiện nghĩa vụ quân sự trong 3 tuần. Sau 33 tuổi, cứ mỗi 3 năm họ lại phải tập huấn lại. Tuy nhiên, các nam thanh niên cũng có thể chọn phục vụ cộng đồng 390 ngày thay vì thi hành nghĩa vụ quân sự.

Trong nhóm các nước có nghĩa vụ quân sự bắt buộc lâu hơn 18 tháng, có một số nước bắt buộc đối với nữ công dân. Trong đó, CH Chad và Israel quy định nữ phải 1 năm thực hiện nghĩa vụ quân sự. Riêng với CHDCND Triều Tiên, nghĩa vụ quân sự được thực hiện tối thiểu 3 năm và có thể lên đến 10 năm.

Tại Đan Mạch, những ai không nhập ngũ có thể phục vụ 6 tháng ở một vị trí phi quân sự như đối phó với hỏa hoạn, lụt lội, ô nhiễm hoặc tham gia công tác cứu trợ ở một nước thuộc thế giới thứ ba

Ukraine là nước đã tuyên bố sẽ bãi bỏ nghĩa vụ quân sự bắt buộc vào năm 2015.