Người đàn bà của cha

Ngày dì về chung sống một nhà với cha, biết bao vất vả, cực nhọc đổ lên đầu. Không có nhà cửa, cuộc đời ở trọ nay đây mai đó. Dì về với cha, không cưới xin, chỉ có mâm trầu ly rượu ra mắt họ hàng.

Dì giỏi chắt bóp, việc học hành của hai anh em tôi đều một tay dì lo liệu. Dì ba lần mang thai đều bị sẩy. Hàng xóm khuyên dì nuôi con chồng sau này già cả sẽ được nhờ. Ba tôi ham vui hay la cà quán xá. Chính vì cái tính ham chơi của ba, mẹ tôi không chịu đựng được nên đã bỏ đi. Từ ngày có dì, ba tôi càng ỷ lại. Mọi việc lớn nhỏ trong nhà đều do bà quán xuyến. Công việc bận rộn, dì luôn trong cảnh đầu bù tóc rối, mặt mày nhàu nhĩ, chẳng mấy khi được vui vẻ. Ngày nhỏ, hai anh em tôi lại nghịch ngợm hay nhảy nhót, leo trèo. Dì càng dễ cáu giận, luôn miệng chửi bới, quát nạt chúng tôi. Không ít lần dì phải dùng đến đòn roi.

Khác với hình ảnh hung dữ, cộc cằn của dì, mẹ của chúng tôi luôn xuất hiện với hình ảnh dịu dàng. Khoảng một vài tháng, mẹ lại tạt về thăm anh em tôi. Lần nào về, bà cũng mua quà cáp, bánh trái, quần áo mới cho các con. Bà còn hay dẫn chúng tôi đi chơi. Trong ký ức của chúng tôi, mẹ là người đàn bà hiền lành, dễ mến nhất, còn dì là người phụ nữ hung dữ, độc ác như trong câu ca dao mẹ tôi hay hát ru. “Mấy đời bánh đúc có xương, mấy đời dì ghẻ mà thương con chồng”.

Chẳng biết từ bao giờ, anh em tôi trở nên lì lợm, luôn ngấm ngầm chống đối dì. Ngày lên 10 tuổi, tôi thường hay lẻn vào phòng của dì, lấy bút mực quẹt lên quần áo của bà. Dì là người cần kiệm, hiếm khi mua quần áo mới. Tết nọ, dì nghe lời ba tôi, mua vải về may áo dài. Đó là bộ áo dài màu xanh lam, điểm những bông hoa màu tím hoa cà. Hôm ấy, tôi không chịu về ăn cơm mà theo chúng bạn đi tạt lon mãi đến trưa trật mới về. Dì bắt tôi nằm xuống phản, dúng cây dâm bụt quất mấy roi vào mông. Trước mặt dì, tôi lì lợm không khóc. Nhưng khi dì bảo tôi ra sau nhà múc nước tắm rửa, tôi ngồi khóc rấm rứt, miệng luôn gọi tên mẹ.

Chiều hôm ấy, trong khi dì bận bịu vào bếp nấu cơm, tôi lén lấy hũ mực đổ lên vạt áo dài của dì. Điều khiến tôi không khỏi ngạc nhiên là Tết đó, dì không mặc áo dài nhưng cũng không nhắc gì đến chuyện áo dài dính mực. Tôi nấp sau bụi chuối, thấy dì ngồi hì hục vò vết mực trên vạt áo. Nhiều ngày sau, dì cũng không hỏi han chuyện ai đổ mực vào áo dài mới.

Một lần khác, tôi trốn học, cô giáo chủ nhiệm mách dì. Dì đi họp phụ huynh về, lôi tôi vào giường, đánh mấy roi thật đau. Dì hỏi tôi nguyên nhân vì sao nghỉ học, tôi lì lợm không trả lời, còn lớn tiếng cãi: “Tôi sẽ mách mẹ là bà đánh tôi”. Tối hôm ấy, trong lúc dì lụi hụi dưới bếp chuẩn bị bột nấu bánh canh mang ra chợ bán như thường ngày, tôi đã lấy cuốn sổ nợ (những người ăn thiếu, dì thường ghi nợ vào sổ) đem nhúng nước.

Ngày hôm sau, tôi thấy dì cầm cuốn sổ, mặt căng thẳng, vừa quạt, vừa hơ lên bếp lửa và luôn miệng xuýt xoa: “Thôi chết rồi, làm sao đòi được nợ đây”. Những dòng chữ trong cuốn sổ nhòe đi, không còn nhận dạng được. Dì gọi tôi vào, hỏi nhỏ: “Có phải con làm không?”. Tôi sợ hãi, lắc đầu không chịu nhận. Tôi cứ nghĩ dì sẽ lôi tôi ra đánh đòn nhưng ngược lại dì chỉ thở dài, mặt buồn rười rượi. Hôm sau tôi nghe dì kể với hàng xóm: “Em làm mất cuốn sổ ghi nợ, không nhớ ai nợ để đòi tiền. Không biết sắp tới lấy tiền đâu chi tiêu cho cả nhà, việc học cho hai thằng nhỏ…”.

Từ lần ấy, tôi không còn tìm cách phá phách dì nữa, nhưng vẫn ít chịu nghe lời dì. Anh Hai tôi vào đại học chừng vài tháng là ba tôi qua đời. Mẹ đón tôi về ở với bà, dì sống một mình hiu quạnh. Thi thoảng anh em tôi mới tạt ngang nhà dì. Ai cũng bảo số dì khổ, bỏ bao công sức nuôi con chồng nhưng cuối cùng không ai phụng dưỡng. Dì mất đột ngột sau một cơn đột quỵ. Dù không có công sinh thành nhưng dì đã có nhiều công sức nuôi nấng anh em tôi nên người, nhưng quá muộn để chúng tôi nhận ra điều đó.