Người trồng cà phê có nguy cơ trắng tay

Thời điểm này, các nông hộ ở Tây Nguyên đang tất bật tưới nước cho cây cà phê. Có nông hộ chỉ mới bắt đầu tưới đợt một để kích thích cây cà phê ra hoa và đậu quả, nhưng khả năng thiếu nước tưới trong mùa khô năm nay là rất lớn.

Nguy cơ tiếp tục mất mùa

Ông Trần Văn Diên (ở phường Tân Lợi, TP. Buôn Ma Thuột) lo lắng: “Năm ngoái, giếng khoan nhà tôi tưới cho vườn cà phê đến đợt 3 mới có hiện tượng thiếu nước. Bây giờ mới tưới được một vài ha thì nước trong giếng đã cạn. Nếu trời không mưa, 3 đợt tưới còn lại không biết lấy nước ở đâu”.

Ngoài các giếng khoan sắp cạn hết nước, nguồn nước tưới cà phê ở các công trình thủy lợi nhỏ đều đang nằm trong tình trạng báo động đỏ. Tại khối 8 và khối 9 phường Tân Lợi, hàng chục ha cà phê ở đây chỉ trông mong vào 3 hồ thủy lợi.

Vậy mà 3 hồ này cũng đang cạn dần tới đáy trong khi người dân mới tưới được nửa diện tích cà phê. Không riêng gì ở đây, nhiều nơi trong tỉnh Đăk Lăk như huyện Cư Mgar, Krông Buk, Krông Păk… cũng gặp tình cảnh tương tự.

Các nông hộ trồng cà phê ở các huyện Đăk Đoa, Chư Sê, Mang Yang… của tỉnh Gia Lai, cũng đang rơi vào cảnh “đứng ngồi không yên” vì thiếu nước tưới cho cây cà phê. Hàng chục hộ dân trồng cà phê ở khu vực đồi tranh (xã Ia Băng, huyện Đăk Đoa) đang lo thắt ruột về nguồn nước.

Vụ tưới năm 2010, một giếng khoan (khoan thủ công) ở khu vực đồi tranh, một đợt có thể tưới liên tục cho 3ha cà phê không nghỉ; các hộ thuê tưới cũng chỉ mất khoảng 50 nghìn đồng cho một tiếng đồng hồ.

Trong khi mới bước vào vụ tưới đầu tiên của năm 2011, thì gần chục giếng khoan ở đồi tranh đã không có nước. Để tưới xong 1ha cà phê, người dân ở đây phải thức trắng 1 tuần (cả ngày lẫn đêm), vì tưới 1 tiếng phải nghỉ vài tiếng đợi nước. Để kịp nước cho cây cà phê nở hoa, người dân ở đây phải chấp nhận giá thuê tưới 1 tiếng từ 130 - 150 nghìn đồng.

Ông Nê Y Kiên- Phó Trưởng phòng NNPTNT huyện Chư Pah (Gia Lai) cho biết: “Trên địa bàn huyện có gần 7.000ha cà phê. Từ trước tới nay chưa bao giờ xảy ra tình trạng thiếu nước tưới. Nhưng năm nay, tại một số xã trên địa bàn như Ia Nhin, Ia Ka người dân phản ánh mới đầu vụ tưới đã bị thiếu nước, mực nước tại các giếng bị khô cạn”.

Ở các tỉnh Đăk Nông, Lâm Đồng và Kon Tum, người trồng cà phê hiện cũng gặp cảnh thiếu nước tương tự.

Nước ngầm giảm sút

Theo thạc sĩ Đinh Công Trí (Trung tâm nguyên cứu cà phê Tây Nguyên): Mùa mưa năm 2010, có nhiều đột biến so với thông thường nhiều năm. Mưa ít, mưa thưa, không có những đợt mưa dầm kéo dài nhiều ngày với lượng mưa lớn; trong mùa mưa có xen những đợt nắng nóng, gây tiểu hạn…

Theo khảo sát của Đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước 704 (Đăk Lăk) vào cuối năm 2010, nguồn nước ngầm của Tây Nguyên hiện đã giảm sút nghiêm trọng. Ông Lê Ngọc Đỉnh - Trưởng đoàn, cho biết: Trước đây giếng khoan ở nhiều điểm thuộc khu vực Tây Nguyên đạt công suất 600.000m3, nhưng nay chỉ còn khoảng 400.000m3.

So với năm 2006, mực nước ngầm trong khu vực đã sụt xuống khoảng 3 - 5m. Với độ sâu 30m, giếng khoan của nông dân trước đây có thể cung cấp đủ nước tưới cho 2 - 3ha cà phê, nhưng bây giờ lượng nước này không đủ tưới cho 1ha. Nguồn nước ngầm giảm sút chủ yếu là do lượng mưa hàng năm ngày càng ít, diện tích rừng ngày càng bị thu hẹp, nhà nông tưới tiêu lãng phí nước…

Quang Tạo