Nhiều người đánh một, quy tội làm sao?

Mới đây, TAND tỉnh Long An xử phúc thẩm đã bác kháng cáo của người bị hại Nguyễn Minh Phát, y án sơ thẩm phạt bị cáo Nguyễn Văn Sào chín tháng tù treo về tội cố ý gây thương tích. Vụ án tuy đã khép lại nhưng vẫn gây tranh cãi về trách nhiệm đồng phạm trong việc nhiều người đánh một người. Trước đó, nạn nhân kháng cáo yêu cầu hủy án để giám định lại thương tích và điều tra làm rõ vụ án này.

Bị thương tích và rối loạn tâm thần

Theo các cơ quan tố tụng, chiều 17.11.2013, gia đình mẹ của Sào ở ấp 2, xã Phước Tuy, huyện Cần Đước (Long An) xảy ra xích mích với vợ chồng ông Phát. Cháu gái gọi điện thoại báo cho Sào (lúc này đang ở quận 6, TP.HCM) biết chuyện. Sào đang ngồi uống cà phê với năm thanh niên. Trong nhóm này Sào chỉ quen biết với mỗi Thành (cùng làm thợ hồ), còn những người khác thì không rõ lai lịch, địa chỉ... Sau đó, Sào thuê ô tô bảy chỗ rồi rủ cả nhóm, trong đó có Thành cùng hai anh trai Sào lên xe về quê.

Đến khoảng 21h tối, tất cả về đến nơi nhưng không vào nhà má Sào mà sang thẳng nhà ông Phát. Lúc này, ba anh em Sào đi vào nhà không có hung khí, còn nhóm của Thành đi qua bên hông nhà ông Phát. Do thấy có đông người nên ông Phát chạy xuống nhà dưới lấy con dao thủ. Cùng lúc, Sào lấy cây cơ đánh bi da có ở nhà ông Phát (còn nhóm của Thành không rõ có dùng hung khí hay không). Khi ông Phát cầm dao chạy lên nhà trên thì bị Sào dùng cây cơ đánh trúng vào đầu một cái. Ông Phát bỏ dao chạy ra sau hành lang bên hông nhà thì bị nhóm của Thành xông vào đánh nhưng chưa xác định cụ thể người nào đánh. Sự việc được mọi người can ngăn và nạn nhân bỏ chạy. Sau đó, nhóm của Sào lên xe chạy về lại TP.HCM. Ông Phát được đưa đến bệnh viện cấp cứu.

Ông Phát sau khi bị đánh suốt ngày bần thần không thể làm gì. Ảnh: H.Y

Khoảng một tiếng sau, công an huyện đến khám nghiệm hiện trường thu được dao, khúc cây (giống cây thước thợ hồ) và cây cơ đánh bi da đầu lớn bị nứt. Ngay sau đó, ông Phát yêu cầu xử lý hình sự những người đã đánh mình.

Hơn bốn tháng sau, công an mới trưng cầu giám định vết thương của nạn nhân. Kết quả giám định xác định có hai vết thương trên đầu, mỗi vết 1%, tổng cộng là 2%. Vợ chồng ông Phát yêu cầu giám định lại vì nạn nhân phải đi chữa bệnh về tâm thần sau khi bị đánh. Kết quả giám định lại vẫn y như cũ, chỉ thêm nhận định ông Phát bị rối loạn lo âu và trầm cảm, hiện tâm thần bình thường.

Tòa: Đánh một cái nên chỉ chịu một cái

Sào bị khởi tố, truy tố về tội cố ý gây thương tích theo điểm a khoản 1 Điều 104 BLHS (dùng hung khí nguy hiểm). Xử sơ thẩm, TAND huyện Cần Đước nhận định Sào đã dùng cây cơ đánh vào đầu ông Phát gây thương tích 1% nên bị cáo phải chịu trách nhiệm về thương tích 1% đã gây ra. Đối với vết thương còn lại, tòa nhận định chưa xác định được người gây ra, cũng như chưa xác định được nhân thân của những người đi cùng Sào nên tách ra, khi nào xác định được sẽ xử lý sau. Từ đó, tòa tuyên phạt bị cáo mức án như trên và buộc bồi thường cho nạn nhân gần 10 triệu đồng.

Tại các phiên tòa, luật sư đều cho rằng hồ sơ vụ án thể hiện nhiều mâu thuẫn với lời khai của người làm chứng. Cụ thể, phó công an xã ngay lúc đó có mặt tại hiện trường, ngồi nói chuyện với vợ ông Phát, khai “ba anh em của Sào và một nhóm năm người lạ mặt trên xe du lịch bước xuống chụp ghế cây, ghế nhựa chọi vào nhà... Một số thanh niên cầm theo hung khí gồm cây vuông, ba trắc, inox, dây xích... Tôi và hai người khác can ngăn nhưng chúng vẫn xông vào nhà đánh anh Phát. Tôi không biết ai trực tiếp đánh anh Phát... Tôi có chụp được dây xích của một đối tượng và cũng bị đánh trúng tay phải bởi cây ba trắc...”. Ngoài nhân chứng này, các nhân chứng khác đều khai nhóm người này mang theo hung khí cây vuông, dao chặt đá, dây xích, cây ba trắc... Nhưng tòa không triệu tập những người làm chứng để làm rõ sự thật vụ án. Đây là vụ án có tổ chức, nhiều đồng phạm chưa được làm rõ...

Tuy nhiên, HĐXX phúc thẩm cho rằng kháng cáo của nạn nhân không có tình tiết gì mới nên bác và tuyên y án sơ thẩm. HĐXX đồng tình với công tố là án sơ thẩm khách quan, bị cáo chỉ đánh một cái, đối với những người liên quan sau này chứng minh được xử lý sau.

Chịu trách nhiệm cá nhân hay toàn bộ?

Theo tòa, đây là vụ án có đồng phạm, chẳng qua chưa xác định được mà thôi. Vậy bị cáo Sào chỉ chịu trách nhiệm cá nhân hay phải chịu trách nhiệm chung cho toàn bộ hậu quả gây ra?

Luật sư Trần Công Ly Tao (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng thương tích bị cáo gây ra tới đâu thì chỉ chịu trách nhiệm đến đó. “Nên hiểu đồng phạm có nhiều dạng và đồng phạm giúp sức thì không thể quy chịu chung trách nhiệm với đồng phạm gây ra. Và hiện do các cơ quan tố tụng chỉ chứng minh được Sào gây thương tích 1% thì chỉ có thể buộc trách nhiệm bị cáo ở mức đó, không thể buộc bị cáo chịu hết trách nhiệm” - luật sư Tao nói.

Đồng tình với ý này, nguyên thẩm phán Vũ Lai Bằng (Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM) cũng nhận định vụ án xác định có đồng phạm nhưng chưa rõ nên không thể bắt một người chịu trách nhiệm toàn bộ hậu quả.

Ngược lại, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn luật sư TP.HCM) lại cho rằng nội dung vụ án thể hiện bị cáo chủ mưu, có tổ chức trong việc gây thương tích cho nạn nhân. Việc xử lý như trên là còn thiếu các tình tiết tăng nặng như côn đồ, có tổ chức và bản thân bị cáo còn là người gây thương tích cho nạn nhân. “Không thể lập luận cho rằng bị cáo chỉ thừa nhận gây thương tích 1% thì chỉ chịu trách nhiệm bấy nhiêu. Bởi phải xét đến mối quan hệ nhân quả trong vụ án. Nếu Sào không khởi xướng, rủ rê, tụ họp và đưa cả nhóm người về quê tấn công nạn nhân thì ông Phát có bị thương tích như thế không? Chính vì vậy, bị cáo Sào phải chịu trách nhiệm toàn bộ thương tích của người bị hại” - luật sư Trạch bình luận.

Tán đồng về nguyên tắc xử lý đồng phạm, thẩm phán Vũ Phi Long (Phó Chánh Tòa Hình sự TAND TP.HCM) cũng xác định bị cáo Sào phải chịu trách nhiệm toàn bộ hậu quả gây ra, kể cả phần đồng phạm của mình. “Vụ án này lẽ ra cần làm rõ hung khí gây án cũng như tính côn đồ của bị cáo khi xử lý thì mới chính xác” - thẩm phán Long nhận xét.