Những thất bại "kinh hoàng" của Mỹ ở Afghanistan

Chi tiêu của Mỹ ở Afghanistan

Bài báo cho biết trong hơn 20 năm hiện diện tại Afghanistan, Mỹ đã chi khoảng một nghìn tỷ đô la cho cuộc chiến và xây dựng một nhà nước Afghanistan mới. Tổn thất của liên quân phương Tây không chỉ về mặt tài chính: kể từ năm 2001, 2.444 lính Mỹ, 1.144 quân đồng minh, ít nhất 66.000 lính địa phương và 48.000 dân thường đã thiệt mạng trong cuộc xung đột với các chiến binh.

Nhiệm vụ của Mỹ ở Afghanistan đã thay đổi theo thời gian, nhưng có thể kể ra những nhiệm vụ quan trọng nhất: cần phải đánh bại Al-Qaeda*, đánh bại Taliban*, đảm bảo rằng các nhóm khủng bố khác không tự thành lập nước cộng hòa, và sau đó giúp Kabul thành lập chính phủ mới. Nhiệm vụ cuối cùng hóa ra quá khó và Washington đã mắc quá nhiều sai lầm trên đường đi. Báo cáo nhấn mạnh: Chính phủ Mỹ đã đánh giá thấp quy mô công việc cần phải làm để xây dựng nhà nước.

Sai lầm nghiêm trọng

Theo John Sopko, Mỹ đã không hiểu được "bối cảnh xã hội" của Afghanistan. Ví dụ, Lầu Năm Góc đã cung cấp thiết bị cho một số đơn vị nhất định trong quân đội nước này mà không tính đến đặc điểm dân tộc của các đơn vị đó. Điều này tạo ấn tượng rằng Washington có thành kiến với một số nhóm dân tộc nhất định và thiên vị những nhóm khác. Ngoài ra, người Mỹ không hiểu hết được quy mô tham nhũng ở Kabul. Theo Sopko, giới tinh hoa Afghanistan đã lợi dụng sự hào phóng của Mỹ và làm giàu cho bản thân, làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng hiện có trong nhà nước và do đó làm suy yếu tính hợp pháp của chính quyền.

Tuy vậy, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên tiếng về chiến dịch di tản đầy hỗn loạn, cũng như chiến thắng bất ngờ và dễ dàng của lực lượng Taliban ở Afghanistan. Trong bài diễn văn dài 18 phút ngày 16/08/2021, ông Joe Biden vẫn kiên quyết bảo vệ quyết định rút quân.

Ông khẳng định quân đội Mỹ và đồng minh đã hoàn thành mục tiêu và Mỹ không có nhiệm vụ "xây dựng Nhà nước Afghanistan". Đối với quân Taliban, hiện kiểm soát hoàn toàn đất nước, tổng thống Mỹ cảnh báo mối quan hệ giữa Washington và Afghanistan sẽ phụ thuộc vào  "thái độ của Taliban".

Theo tổng thống Biden, dù Mỹ có hiện diện thêm 1 năm, 5 năm hay 15 năm nữa thì có lẽ cũng không thay đổi được gì. Ông giải thích ưu tiên hiện nay là di tản nhanh chóng tất cả công dân Mỹ và những cộng tác viên người Afghanistan. Nguyên thủ quốc gia Mỹ cũng cảnh cáo quân Taliban về bất kỳ cuộc tấn công nào gây xáo trộn các chiến dịch này.