Những yếu kém của sinh viên CNTT mới ra trường

Ngành CNTT có nhu cầu tuyển dụng cao nhất

Theo thống kê của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội tính tới tháng 6.2015, cả nước với 90,5 triệu dân nhưng chỉ có 52,43 triệu người có việc làm trên tổng số 69,2 triệu người trong độ tuổi lao động. Đặc biệt, 178.000 lao động có bằng cử nhân, thạc sĩ vẫn chưa có việc làm lại là điều đáng lo ngại.

Còn theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, số sinh viên tốt nghiệp trong năm 2014 - 2015 là hơn 425.000 người. Những sinh viên mới ra trường này sẽ là nguồn nhân lực trẻ, bổ sung cho thị trường tuyển dụng Việt Nam. Đặc biệt khi nền kinh tế có những dấu hiệu khá tốt về tăng trưởng, với 65% doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng cao vào nửa cuối năm 2015. Song chất lượng nguồn cung lao động trẻ lại là vấn đề đáng được quan tâm nhất ở thời điểm hiện tại.

Ngành CNTT sẽ tuyển dụng mạnh vào nửa cuối năm 2015. (Ảnh minh họa)

Quý 3 năm 2015 chứng kiến những dấu hiệu khởi sắc của nền kinh tế với nhiều dự án FDI được đầu tư hơn. Tính đến nay, cả nước đã có 17.499 dự án FDI trong tổng số 448.148 doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam, dự đoán sẽ mang lại sự tăng trưởng trong nhu cầu việc làm. Báo cáo của JobStreet công bố hôm 23.7 thì cho thấy, 65% doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng cao trong nửa cuối năm 2015, đặc biệt là trong ba lĩnh vực Công nghệ thông tin (CNTT), Kỹ thuật và Kinh doanh/Bán hàng.

Nhu cầu tuyển dụng chủ yếu tập trung vào phân khúc nhân viên - chiếm 59%, và nhân sự cấp cao, trưởng nhóm - chiến 21%. Chỉ có khoảng 10% nhu cầu tuyển dụng của thị trường sẽ dành cho phân khúc nhân sự mới ra trường, khiến vấn đề giải quyết việc làm cho nguồn lực trẻ này sẽ là thách thức lớn trong thời gian sắp tới.

Ngay cả trong lĩnh vực sản xuất, dự đoán sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn trong nửa cuối năm 2015, nhưng cũng chỉ dành 19% cơ hội cho sinh viên mới tốt nghiệp. Trong đó, 3 ngành có nhu cầu tuyển dụng nhân lực mới ra trường cao nhất trong quý 3 là CNTT, Kỹ thuật và Chăm sóc khách hàng.

Những vấn đề với sinh viên CNTT mới ra trường

Một khảo sát vào tháng 6.2015 với gần 3.000 sinh viên mới tốt nghiệp, cho thấy, khoảng 69% nguồn nhân lực này chưa có việc làm. Ngoài ra, so sánh trực tiếp với Malaysia tại những vị trí kể trên, mức lương mà nhà tuyển dụng dành cho nhân sự mới ra trường tại Việt Nam cũng còn khá thấp, chỉ bằng 1/2 tới 2/3 so với sinh viên mới tốt nghiệp tại Malaysia.

Đối với các nước khác trong khu vực như Malaysia và Singapore, vấn đề nhà tuyển dụng quan tâm nhất khi tuyển dụng sinh viên mới ra trường là mức lương. Tuy nhiên, tại Việt Nam, doanh nghiệp lại đặt vấn đề kỹ năng của nhóm nhân lực này lên hàng đầu, cụ thể chỉ có 14% công ty quan tâm về chi phí lương nhưng có đến 84% kỳ vọng vào chất lượng nguồn lực.

Khảo sát từ các doanh nghiệp cho thấy, nguồn nhân lực CNTT mới ra trường tại Việt Nam không chỉ thiếu kinh nghiệm mà còn cần nhiều thời gian để đào tại lại các kỹ năng. Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp vẫn có xu hướng tìm kiếm các ứng viên có kinh nghiệm.

Một yếu tố nữa cũng khiến nhà tuyển dụng ái ngại ứng viên mới ra trường là phần lớn người lao động không “trung thành” với việc làm đầu tiên và thường có xu hướng “nhảy việc” sau một thời gian. Khảo sát của JobStreet ở 6 nước khu vực Đông Nam Á, cho thấy, chỉ có khoảng từ 26% đến 29% người lao động “trung thành” với việc làm đầu tiên. Riêng tại Singapore, tỉ lệ này còn thấp hơn rất nhiều - chỉ đạt mức 12%.

Về lý do không muốn tuyển dụng nhân sự mới ra trường, 67% doanh nghiệp Việt Nam quan ngại về kỹ năng, 33% lo lắng về tỉ lệ nhảy việc cao.

Khảo sát đối với lao động mới ra trường, chỉ có 5% tự tin về khả năng tiếng Anh, nhưng lại có đến 27% thừa nhận kém toàn diện về ngoại ngữ. Đây trở thành điểm yếu lớn, khiến nguồn lực lao động Việt Nam mất đi lợi thế cạnh tranh trên trường quốc tế, và đặc biệt khi các nhà tuyển dụng cũng đồng ý sẽ dành mức lương cao hơn từ 11 - 20% đối với những ứng viên có trình độ tiếng Anh lưu loát.

Yếu kém về kỹ năng, non nớt về kinh nghiệm hiện đang là thử thách lớn nhất của nhân sự Việt Nam, đặc biệt tại phân khúc lao động mới tốt nghiệp, khi mà có đến 50% nguồn nhân lực này đang làm việc trái chuyên ngành.