No ấm nhờ trồng lúa nước

Đổi thay từ cây lúa nước

Theo Quốc lộ 51 thuộc huyện Long Thành (Đồng Nai), chúng tôi tìm về những cánh đồng lúa của người Chơ Ro ở Châu Pha. Đón tiếp chúng tôi ngay dưới ngôi nhà truyền thống khang trang ở ấp Bàu Chinh (Châu Pha), ông Nguyễn Văn Ánh – Phó Chủ tịch xã Châu Pha vui vẻ cho biết: “Cách đây chừng 5 năm, đi về Châu Pha rất vất vả, bởi con đường đất đỏ mùa mưa thì lầy lội, mùa khô thì bụi bặm. Có được cuộc sống ấm no như ngày hôm nay, tất cả là nhờ vào cây lúa nước cả đấy”.


Thực ra, người Chơ Ro có truyền thống trồng lúa từ hàng trăm năm nay rồi. Tuy nhiên, trước đây bà con chỉ trồng lúa cạn, men theo các sườn đồi, núi và nương rẫy chứ không ai làm lúa nước. Phần vì tập quán, thói quen và phần vì địa hình mà bà con dân tộc Chơ Ro sinh sống thường ở vùng đồi núi nên khó khăn khi trồng lúa nước. Khi được chính quyền địa phương khuyến khích, tạo điều kiện với việc đầu tư hệ thống các công trình thủy lợi, dẫn nước và quy hoạch lại khu vực trồng lúa, mọi việc trở nên dễ dàng. Từ việc thiếu ăn, thiếu đói, sản lượng thu hoạch của người Chơ Ro ở Châu Pha đã tăng đột biến. Từ vài ba giạ một công, nay lúa của người Chơ Ro đã có thể lên đến hơn chục giạ/công rồi. Chính vì bà con Chơ Ro no cái bụng mà cuộc sống cũng đi lên. Tình hình văn hóa, xã hội đều ổn định và phát triển.

Làm lúa nước rất dễ

Kể về những hộ nông dân người Chơ Ro làm lúa nước giỏi, điển hình, ông Ánh giới thiệu: Những người đi tiên phong và làm tốt trong trồng cây lúa nước để nâng cao đời sống phải kể đến gia đình chị Dương Thị Trâm. Nhà chị Trâm có 8 người, nên trước đây với 4 công ruộng thì dù xoay trở kiểu nào cũng chỉ đủ lúa gạo ăn trong nửa năm mà thôi. Từ khi được các cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật trồng lúa nước đến nay, sản lượng lúa tăng cao, gia đình chị lúc nào cũng thừa thóc lúa, còn có tiền cho các con đi học nữa. Ngoài gia đình chị Trâm, ở Châu Pha hiện có hàng trăm hộ Chơ Ro trồng lúa nước, tính ra ít thì đủ no ấm trong gia đình, nhiều thì có thể dư để bán, mua sắm các thiết bị khác phục vụ cuộc sống như xe máy, tivi, tủ lạnh và có tiền cho con ăn học. Ngoài việc nâng cao sản lượng, nhiều hộ còn có thể trồng 2 vụ lúa trong một năm thay vì làm một vụ như trước kia.

Nhờ chủ trương đưa cây lúa nước thay thế cách trồng lúa manh mún trên nương rẫy, mà đời sống - kinh tế của người Chơ Ro ở Châu Pha đã có nhiều đổi thay, khấm khá.

Còn theo già làng Dương Bên ở ấp Bàu Chinh, thời gian đầu, khi cán bộ vận động trồng lúa nước, nhiều người cứ sợ vì khó khăn, không làm được. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, mọi người đều cảm thấy lúa nước rất dễ làm. “Ngay như già đây cũng vậy, suốt cả đời chưa bao giờ trồng lúa nước mà nay cũng làm được, vì giống lúa đã được cấp, ruộng thì sẵn đấy, nước cũng được đưa về đầy ăm ắp các kênh mương, khiến công việc còn lại của bà con Chơ Ro trở nên vô cùng đơn giản” – già Dương Bên cho hay.

Giờ đang dịp cuối năm, cũng là lúc những nương lúa nước chín trĩu vàng. Bà con đang bắt đầu hối hả thu hoạch lúa. Phó Chủ tịch Ánh khoe rằng: “Sau mỗi vụ thu hoạch lúa như thế này, người Chơ Ro luôn luôn mở lễ hội ăn mừng và cúng Thần lúa - người đã đem đến sự đầm ấm, hạnh phúc cho những bản làng Chơ Ro”.