NSND Trung Hiếu: Sân khấu thiếu nhi quá khan hiếm kịch bản, quá chú trọng đến yếu tố giải trí

Sân khấu thiếu nhi quá khan hiếm kịch bản hay

NSND Trung Hiếu cho rằng, hiện nay, các tác phẩm sân khấu dành cho thiếu nhi rất ít ỏi, chất lượng chưa đồng đều. Đặc biệt, đa số các đơn vị sân khấu đều gặp vấn đề nan giải là khan hiếm kịch bản hay.

"Sân khấu vốn là một loại hình mang đủ yếu tố để có thể thu hút và khiến khán giả nhỏ tuổi yêu thích. Tuy vậy, có một điều dễ nhận thấy là ngoài loại hình múa rối nước mang nội dung và hình thức đậm bản sắc dân tộc thì những loại hình nghệ thuật sân khấu khác chưa được biết đến nhiều, đặc biệt là sân khấu kịch nói với chủ đề mang màu sắc văn hoá Việt Nam.

Các tác phẩn sân khấu hiện nay đa số lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật hoặc cốt truyện nước ngoài. Vì thế, nhiều thế hệ thiếu nhi yêu thích các nhân vật nước ngoài, biết chuyện cổ tích nước ngoài nhiều hơn là những câu chuyện mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam. Đó là điều đáng suy ngẫm và cần tìm phương án giải quyết", NSND Trung Hiếu nói.

Đồng tình với quan điểm trên, NSND Nguyễn Hoàng Tuấn - Chủ tịch Hội Sân khấu Hà Nội cũng nhận định, hiện nay, khoảng 10 người viết kịch thì chỉ có một đến hai người viết về đề tài thiếu nhi. Nhiều người không dám dấn thân vào "lãnh địa" này bởi viết cho thiếu nhi là một sự đặc biệt.

"Không hiểu được tâm tư tình cảm của thiếu nhi thì không thể viết lên được ngôn ngữ của trẻ thơ. Người cầm bút viết về đề tài thiếu nhi phải thực sự hòa mình cùng đời sống của trẻ thì khi đó tác phẩm văn học hay sân khấu mới được sự đón nhận từ trẻ thơ.

Ở mỗi loại hình sân khấu, đề tài thiếu nhỉ sẽ có những lợi thế khác nhau và màu sắc khác nhau. Nhưng bất kể loại hình sân khấu nào thì đề tài thiếu nhi cũng cần được quan tâm và đầu tư hơn nữa để lấp đi khoảng trống mà bấy lâu nay sân khấu ít quan tâm nhất, trừ các loại hình nghệ thuật đặc thù như múa rối, xiếc… Muốn thực hiện triệt để chiến lược bảo tồn và phát triển sân khấu lâu dài và bền vững thì đầu tư sân khấu vào đề tài thiếu nhi chính là việc làm phát triển từ cái gốc của nền sân khấu nước nhà", ông Nguyễn HoàngTuấn nhấn mạnh.

Theo Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội, không chỉ thiếu kịch bản, chất lượng các tác phẩm sân khấu dành cho thiếu nhi thời gian qua cũng chưa đồng đều. Điều này thể hiện ở việc các tác phẩm sân khấu chú trọng nhiều đến tính giải trí hơn yếu tố văn hoá, giáo dục. Những bài học lồng ghép trong tác phẩm còn gượng ép và chưa thiết thực. Dẫn đến việc chưa phát huy được hết tác dụng và vai trò quan trọng của giáo dục về tình yêu nước, về sự hiểu biết văn hóa dân tộc và định hướng phát triển nhân cách.

NSND Trung Hiếu bày tỏ, các chương trình sân khấu dành cho thiếu nhi hiện nay không có lịch biểu diễn cố định hàng tuần hoặc có nhưng rất ít. Bởi lẽ đó mà cơ hội được tiếp cận các loại hình sân khấu của các khán giả nhí Việt chưa được cao, chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn. Gia đình, nhà trường và các tổ chức đoàn thể thường chỉ tổ chức đưa con em đến nhà hát thưởng thức các sân khấu vào những dịp dành cho thiếu nhi (Tết thiếu nhi hoặc Trung thu). Chính vì vậy, các con cũng ít có cơ hội được chủ động lựa chọn sân khấu.

Góp phần nâng bước thế hệ trẻ hội nhập với thế giới

Từ kinh nghiệm nhiều năm có các tác phẩm dành cho thiếu nhi, NSƯT Cao Ngọc Ánh - Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết, trong định hướng phát triển trung và dài hạn, Nhà hát Tuổi trẻ quyết tâm trở thành điểm đến văn hóa có tầm cỡ, là trung tâm sân khấu lớn dành cho thanh thiếu nhi tại Việt Nam và vươn tầm khu vực. Nhà hát cũng đặt sứ mệnh trở thành cầu nối, góp phần nâng bước thế hệ trẻ hội nhập với thế giới.

"Lâu nay, vấn đề kịch bản cho thiếu nhi tương đối khó vì ít tác giả viết cho trẻ em, trong nhiều năm liền Nhà hát đã phải vận dụng tìm tòi các nguồn và đặt hàng. Gần đây, cuộc thi sáng tác kịch bản dành cho trẻ em do Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam tổ chức đã giúp chúng tôi tìm được một số kịch bản phù hợp, kịp đưa vào kế hoạch dàn dựng năm 2024. Cuộc Liên hoan Nghệ thuật sân khấu toàn quốc dành cho thiếu niên nhi đồng lần thứ nhất – 2024 cũng mở ra những hoạt động sân khấu dành cho thiếu nhi có tính quy mô hơn phù hợp với giai đoạn phát triển công nghiệp biểu diễn.

Bên cạnh khâu kịch bản, đội ngũ sáng tạo như biên kịch, đạo diễn, nhạc sĩ, biên đạo, thiết kế mỹ thuật, âm thanh ánh sáng của Nhà hát cũng không ngừng cập nhật các các xu hướng, yếu tố giải trí mới và hài hòa với văn hóa Việt Nam để tăng tính hấp dẫn.

Ngoài ra, Nhà hát cũng thường xuyên lập kế hoạch biểu diễn cho cả năm và sớm thiết kế các poster với đầy đủ kịch mục, tên chương trình theo mùa, theo các ngày lễ kỷ niệm… Đẩy mạnh truyền thông tổng lực trước đợt diễn hoặc các vở diễn, chương trình sắp diễn ra một cách toàn diện trên các nền tảng công nghệ", bà Ánh chia sẻ.

Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cũng nói thêm rằng, bên cạnh các hoạt động kể trên, Nhà hát còn xây dựng mô hình "Sân khấu hóa các tác phẩm văn học" dành riêng cho thanh thiếu nhi nhằm giúp các con được giao lưu trao đổi trực tiếp với các nhà chuyên môn, nghệ sĩ yêu thích và vận dụng các kiến thức văn học vào thực tế, đưa văn học tới gần hơn với đời sống. 

Đan xen trong các buổi thưởng thức nghệ thuật là chương trình talk show thú vị trao đổi với các chuyên gia khách mời về phương pháp phân tích nhân vật, liên hệ nội dung vở diễn với thực tiễn và các bài giảng trong nhà trường.

Đồng hành các dự án nghệ thuật, Nhà hát luôn củng cố xây dựng đội ngũ nghệ sĩ và cán bộ trước hết phải có tâm huyết với sự nghiệp định hướng thẩm mỹ nghệ thuật cho trẻ em, năng động và sáng tạo trong phương pháp tiếp cận với trẻ em.