Nước cờ khó lường của Tổng thống Putin

Trong cuộc họp với chính phủ ngày 23/3, Tổng thống Putin tuyên bố, Nga sẽ không chấp nhận thanh toán tiền bán khí đốt tự nhiên bằng các loại ngoại tệ, kể cả USD và euro, mà sẽ chuyển sang thanh toán bằng đồng rúp.

"Tôi quyết định thực hiện một loạt các biện pháp để chuyển các khoản - hãy bắt đầu với điều này - thanh toán khí đốt tự nhiên mà chúng ta cung cấp cho các quốc gia được gọi là không thân thiện, bằng đồng rúp của Nga càng sớm càng tốt",  ông Putin nói.

Tổng thống Putin giải thích rằng Nga có kế hoạch từ bỏ tất cả các loại tiền tệ bị tổn thương trong các khoản thanh toán như vậy. Nga sẽ giữ nguyên giá quy định trong hợp đồng. "Tôi muốn nhấn mạnh rằng Nga sẽ tiếp tục cung cấp khí đốt tự nhiên theo khối lượng và giá cả theo nguyên tắc định giá đã được ấn định trong hợp đồng đã ký trước đây", ông Putin nói.

"Trong vài tuần qua, như các vị đã biết, một số quốc gia phương Tây đã đưa ra quyết định bất hợp pháp về cái gọi là đóng băng tài sản của Nga. Các nước phương Tây thực sự đã vạch ra ranh giới về độ tin cậy đối với đồng tiền của họ. Như vậy, về nguyên tắc, cả Mỹ lẫn Liên minh Châu Âu đều đã tuyên bố cuộc vỡ nợ thực sự về nghĩa vụ của họ đối với Nga. Và bây giờ tất cả mọi người trên thế giới đều biết, trước đó thì hoài nghi, còn bây giờ mọi người đều biết rằng các khoản nợ bằng USD và euro có thể không được thực hiện", ông Putin nói.

Ngay sau tuyên bố của ông Putin, tại Moscow, đồng rúp của Nga đã nhanh chóng vọt lên mức cao nhất trong ba tuần qua ở mức 95 rúp đổi lấy 1 USD vào ngày 23/3.

Đồng rúp tiếp tục ổn định gần 105 rúp so với đồng USD trong những phiên gần đây sau khi giảm xuống mức thấp kỷ lục 120 ở Moscow trong tháng này và thậm chí còn xa hơn trên thị trường liên ngân hàng là 150. 

Nga đã phải hứng chịu những đòn trừng phạt chưa từng có của phương Tây đối với các sự kiện ở Ukraine từ ngày 24/2. Trước đó, đồng rúp giao dịch ở mức khoảng 80 USD.

Ông Putin cho biết chính phủ và ngân hàng trung ương có một tuần để đưa ra giải pháp về cách chuyển các hoạt động này sang đồng tiền của Nga và tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom sẽ được lệnh thực hiện các thay đổi tương ứng đối với các hợp đồng khí đốt.

Kể từ ngày 27/1, doanh thu bán khí đốt tự nhiên của Gazprom sang châu Âu và các quốc gia khác chủ yếu được thanh toán bằng đồng euro, ở mức khoảng 58%.

"Một thủ tục thanh toán dễ hiểu và minh bạch nên được tạo ra cho tất cả người mua nước ngoài, bao gồm cả việc mua đồng rúp của Nga trên thị trường nội tệ của chúng tôi", ông Putin nói.

Thanh toán bằng phiếu giảm giá

Trong khi đó, Nga dường như đã tránh được tình trạng vỡ nợ nước ngoài bằng cách thanh toán bằng phiếu giảm giá trên một đồng euro có chủ quyền, đáo hạn vào năm 2029, bằng USD. Một trái chủ (người cho nhà phát hành vay) cho biết khoản thanh toán đã được nhận.

Các công ty và nhà phân tích cho biết, các chủ sở hữu đồng euro doanh nghiệp trong nước của Nga phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc nhận các khoản thanh toán thông qua các đại lý quốc tế, khi các giao dịch bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt.

Nhu cầu thanh khoản bằng đồng rúp đã giảm khi ngân hàng trung ương bán 0,8 nghìn tỷ rúp (7,7 tỷ USD) trong một cuộc đấu giá repo "tinh chỉnh" kéo dài một ngày vào ngày 23/3, thấp hơn so với những ngày trước đó.

"Nhu cầu tại các cuộc đấu giá mua lại qua đêm đang giảm nhanh," công ty môi giới Veles Capital cho biết trong một ghi chú, giải thích rằng mặc dù mức thanh khoản của các ngân hàng đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 6 năm ngoái, các bên cho vay vẫn đang hoàn trả các khoản nợ đã hoàn trả trước đó cho ngân hàng trung ương.