Phim “ăn theo”: Cú ngã ngựa của những bộ phim đình đám

Đạo diễn Đỗ Thanh Hải cho biết phần ngoại truyện sẽ là phần nối tiếp kết thúc mở bị nhiều khán giả cho là còn dở dang của phần 1. Chuyện phim sẽ kể về quãng đời về sau của nhân vật Nhung, Thương, Nguyệt, sự nghiệp và ngã rẻ của mỗi người sau gần 20 năm.

Vài năm gần đây, việc làm phim nối tiếp phần đầu nổi tiếng được xem là trào lưu của phim Việt. Có thể kể đến phần hai hoặc ngoại truyện của những bộ phim như "Những ngọn nến trong đêm", "Hoa cỏ may", "Tuổi thanh xuân", "Để Mai tính", "Lật mặt", "Cô dâu đại chiến"...

Hiện tượng của "Phía trước là bầu trời" có thể xem là khá giống với "Những ngọn nến trong đêm" và "Hoa cỏ may" - những phim truyền hình ra đời cách đây gần 20 năm và tạo được ấn tượng tốt đẹp. Hoài niệm và ấn tượng quá lớn của khán giả về phần 1 đã thôi thúc các nhà làm phim cho ra phần tiếp theo. Có thể nói, nó như một món quà tri ân, đền đáp tấm lòng của người hâm mộ.

Từ MV ca nhạc, "Em gái mưa" được xây dựng thành phim điện ảnh

Chẳng hạn vì khán giả quá thích thú với nhân vật Hội trong "Để Mai tính", đạo diễn Charlie Nguyễn đã chọn nhân vật này thành nhân vật chính cho phần tiếp theo với cái tên "Để Hội tính", sau đổi thành "Để Mai tính 2".

Và sự tri ân đó không dừng lại ở việc lấy cảm hứng từ một bộ phim gây sốt mà còn bằng những sản phẩm khác như MV ca nhạc, sự kiện thể thao... đình đám. Gây chú ý mới đây là phim điện ảnh "Em gái mưa" sẽ ra rạp tháng 6 tới. Ăn theo MV cùng tên đạt trên trăm triệu view năm 2017 của ca sĩ Hương Tràm, phim điện ảnh "Em gái mưa" quy tụ những tên tuổi từng xuất hiện trong MV như Mai Tài Phến, ca sĩ Hương Tràm. Bên cạnh đó là những gương mặt mới như Tiến Vũ, Phương Anh Đào, Trang Hí, Việt Hương.... Cuồng nhiệt theo cơn bão đình đám của đội tuyển U23 Việt Nam hồi tháng 1, bộ phim "11 niềm hy vọng" cũng vừa ra mắt ngày 11-5.

Việc làm phim ăn theo mang đến nhiều mối lợi cho nhà sản xuất. Bởi họ không phải quá nhọc công viết kịch bản mới mà chỉ triển khai tiếp câu chuyện dựa trên cái có sẵn. Không chỉ riêng Việt Nam, đây là xu hướng chủ đạo làm mưa làm gió các rạp của điện ảnh thế giới khi các ý tưởng kịch bản mới mẻ, đột phá dường như đang dần cạn kiệt, không đáp ứng được lượng phim ồ ạt ra đời mỗi năm. Ngành công nghiệp phim phần tiếp theo của Hollywood với các siêu phẩm như "Người nhện", "Người sắt", "Cuộc chiến giữa các vì sao", "Fast and Furious", "Avengers"... là một ví dụ điển hình.

Sự nổi tiếng sẵn có của tác phẩm gốc khiến cho phim ăn theo được chú ý mà không tốn nhiều công PR, quảng bá. Để ý sẽ dễ dàng nhận thấy, ngay từ khi mới manh nha ý tưởng, các phim ăn theo đã được công chúng háo hức, tò mò muốn biết câu chuyện cũ sẽ được đạo diễn tiếp tục triển khai như thế nào. Đồng thời, cái bóng của tác phẩm gốc cũng là sự bảo chứng để các nhà sản xuất yên tâm dốc tiền đầu tư vào phần hai.

Tuy nhiên, điểm lại những phim ăn theo thành công thì số lượng vô cùng khiêm tốn. Ở địa hạt phim truyền hình, "Những ngọn nến trong đêm" phần hai và "Hoa cỏ may" phần 3 đều thất bại thảm hại. Thậm chí nhiều người ví chính phần tiếp theo làm sụp đổ ấn tượng tốt đẹp mà họ dành cho phần một. Dù "Những ngọn nến trong đêm" phần hai có sự quay trở lại của "át chủ bài" Mai Thu Huyền, nhưng diễn xuất của cô cùng các bạn diễn mới không thuyết phục. Sự gượng gạo, thiếu liền mạch về cuộc đời cô Trúc sau 20 năm là những gì khán giả nhận thấy. Phim chỉ được cái đẹp, hào nhoáng của giới showbiz chứ không cảm xúc và kịch tính như phần một.

"Hoa cỏ may" phần 3 còn tệ hại hơn khi những tuyến nhân vật nữ chính được thay thế bằng những gương mặt hoàn toàn mới với kinh nghiệm non nớt. Vi Cầm, Hồ Ngọc Hà... của phần 2 không còn tham gia phần 3. Dù vẫn giữ nguyên đạo diễn Lưu Trọng Ninh chứ không thay thế bằng đạo diễn khác nhưng "Hoa cỏ may" phần 3 vẫn là một cái đuôi rời rạc, không ăn nhập gì với hai phần trước ngoài cái tên.

Phần 1, 2 là cuộc hành trình của những thanh niên từ làng quê lên thành thị mưu sinh, là những ký ức tuổi thơ với cách diễn mộc mạc, tự nhiên của những diễn viên mới vào nghề. Bộ phim chính là bệ phóng cho những gương mặt như Vi Cầm, Hồ Ngọc Hà và nhiều diễn viên khác tỏa sáng. Trong khi đó, phần 3 mang hơi thở hiện đại, khai thác đề tài tình yêu, công việc và hoài bão của những nhân vật ở phần 2 nhưng cách xây dựng kịch bản rời rạc, vô lý, tạo hình nhân vật cũ kỹ, diễn xuất nhạt, thiếu cảm xúc đã khiến khán giả ngán ngẩm.

Riêng ở địa hạt điện ảnh, số phim phần tiếp theo khá nhiều nhưng sự thành công cũng rất hiếm hoi. May mắn chỉ có "Scandal: Hào quang trở lại" - phần 2 của "Scandal: Bí mật thảm đỏ", "Cô dâu đại chiến 2" của đạo diễn Victor Vũ là tạm thành công. "Để Mai tính 2" dù đình đám ngày ra rạp nhưng nhanh chóng bị sự la ó, phản ứng của cộng đồng LGBT (người đồng tính, chuyển giới và song tính) vì những thước phim lố bịch, xúc phạm thế giới thứ ba.

"Hoa cỏ may" phần 3 nhạt nhẽo, rời rạc gây thất vọng cho khán giả

Thái Hòa dù được mệnh danh là "ông vua phòng vé" cũng không thể làm hạ hỏa sự giận dữ của công chúng. Là phim hành động pha hài hành trình, "Lật mặt" do ca sĩ Lý Hải đầu tư sản xuất đã có đến hai phần tiếp theo. Nhưng "Lật mặt 2", "Lật mặt 3" vẫn không đem lại hiệu ứng phòng vé như mong muốn. Và ngỡ như "11 niềm hi vọng" sẽ khắc họa sự kiên cường của các cầu thủ đội tuyển U23 Việt Nam ở sân vận động Thường Châu, nêu cao tinh thần dân tộc nhưng niềm hy vọng nhanh chóng biến thành thất vọng khi bóng đá chỉ là cái cớ ăn theo của nhà sản xuất theo đúng nghĩa đen của từ này. Phút chót, "11 niềm hy vọng" bỗng trở thành một bộ phim hài cầu thả, đầy rẫy sạn bởi những đoạn nghiêm túc, cảm xúc nhất lại khiến khán giả ôm bụng cười ngặt nghẽo.

Thực hiện "Em gái mưa", đạo diễn trẻ Kawaii Tuấn Anh cho biết biến một MV ca nhạc 9 phút với chất liệu đơn giản thành một bộ phim điện ảnh 90 phút với những điều mới mẻ, sâu sắc hơn không phải dễ. Vì Kawaii Tuấn Anh chuyên đạo diễn cho các MV nên người ta lo ngại "Em gái mưa" phiên bản điện ảnh sẽ không khác gì một MV bị kéo thời lượng ra gấp 10 lần!  Cũng vì sự "ngã ngựa" của các bộ phim đình đám trên nên công chúng không khỏi sốt sắng cản ekip "Phía trước là bầu trời" thực hiện phần hai hoặc phần ngoại truyện.

Điểm dễ ăn theo cũng chính là điểm huyệt chết người khi làm phim phần tiếp theo hoặc phim ngoại truyện, tiền truyện, hậu truyện... Nhà sản xuất buộc phải giữ được bộ khung các diễn viên chính và đạo diễn cũ nếu muốn duy trì sức sống của tác phẩm gốc. Đây là điều khá khó khăn vì đến thời điểm bấm máy, "các linh hồn của bộ phim" dễ vướng bận công việc, hoặc "hét" giá cátxê và "hành" nhà sản xuất đủ điều mới chịu nhận vai.

Khi bản gốc đã quá xuất sắc, người ta có xu hướng kỳ vọng phần ăn theo phải hay hơn hoặc ít nhất là bằng bản gốc. Vượt qua cái bóng quá lớn của bản gốc là cả một vấn đề. Nó đòi hỏi người làm phim phải bản lĩnh, không ỷ lại bản gốc để sáng tạo ra một phần tiếp theo liền mạch với phần 1 mà vẫn có chất riêng đột phá. Đằng này, các phim ăn theo dường như chỉ chăm chăm vin vào bản gốc để "ăn mày dĩ vãng" mà quên việc tính toán và nghiên cứu thị hiếu khán giả cũng như phân khúc thị trường kỹ lưỡng. Bởi ngay cả kinh đô điện ảnh Hollywood cũng vấp vô số quả đắng khi làm phim ăn theo.