Phó Giám đốc BV K giải đáp mọi thắc mắc về bệnh ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng là bệnh ung thư thường gặp trên thế giới sau ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư gan. Thế nhưng, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm thì tỷ lệ được chữa khỏi lên tới 90%. Nhiều người đã sống khỏe mạnh hơn 20 năm sau khi phát hiện bệnh. Vậy làm thế nào để nhận biết các triệu chứng và phòng tránh căn bệnh này hiệu quả? TS.BS Phạm Văn Bình, Phó Giám đốc bệnh viện; Giám đốc Trung tâm phẫu thuật nội soi Robot, Trưởng khoa Ngoại bụng 1, Bệnh viện K làm rõ về vấn đề này.

Thưa bác sỹ, bác sỹ có thể chia sẻ thêm về các dấu hiệu nguy cơ ung thư đại tràng?

Bệnh ung thư đại trực tràng có biểu hiện ở mọi bộ phận liên quan đến đường tiêu hóa. Một số dấu hiệu thường gặp như hơi thở hôi, hay ợ hơi, ợ chua, đau tức vùng bụng trước hoặc sau khi ăn. Đau quặn bụng, đau râm ran là biểu hiện của rối loạn tiêu hóa do nhiễm khuẩn. Song một vài trường hợp, nó báo hiệu sự tồn tại của các khối u ở dạ dày - ruột.

Chán ăn, khó tiêu, đầy trướng bụng trên vùng rốn, ăn không ngon là tình trạng thường thấy ở người bệnh ung thư đại tràng. Tình trạng này kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, sút cân. Người bị ung thư đại trực tràng bị rối loạn tiêu hóa, đi ngoài nhiều lần trong ngày rất giống với triệu chứng bệnh lị. Tuy nhiên, người mắc bệnh lị có thể điều trị bằng cách dùng kháng sinh, còn loại thuốc này không có tác dụng với bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Khi có dấu hiệu đau quặn bụng, mót rặn, khó chịu khi đi ngoài... rất có thể đó là dấu hiệu ung thư đại tràng.

Ngoài ra giảm cân bất thường mà không phải do tập luyện hay ăn kiêng giảm cân thì rất có thể đó là dấu hiệu của ung thư, nhất là ung thư đại tràng, dạ dày hoặc các bộ phận khác liên quan đến đường tiêu hóa.

Đại tràng là cơ quan bài tiết phân trong quá trình tiêu hóa, nên ở giai đoạn sớm, người bệnh thường hay bị chứng rối loạn đại tiện, bài tiết phân như đi táo, đi lỏng thất thường, tình trạng này kéo dài.

Cùng với đó kích thước của chất thải cũng giúp phát hiện những bất thường trong hệ tiêu hóa. Tình trạng phân mỏng rất có thể do một vật cản giống như một khối u khiến phân bị chặn lại. Nếu phân có kích thước mỏng như một chiếc bút chì hoặc có hình lá lúa do phải đi qua khối u thì cần đề cao cảnh giác.

Xuất hiện máu trong phân, đại tiện kèm máu đỏ tươi, nhỏ giọt, phủ lên phân cũng là dấu hiệu đáng lo ngại.

Ngoài các triệu chứng nêu trên, khi ung thư muộn thì có người sờ thấy cả khối u nổi ở dưới da bụng, vàng da, bụng to dần…

Thưa bác sỹ, tại khoa ngoại bụng 1 tỉ lệ bệnh nhân ung thư giai đoạn muộn chiếm tỉ lệ bao nhiêu và bác sĩ gặp khó khăn gì trong điều trị cho bệnh nhân ở giai đoạn muộn như vậy?

Điều trị ung thư là một điều trị đa mô thức, và theo những nghiên cứu của tổ chức Y tế thế giới cũng như là ở các nghiên cứu trong nước chứng minh điều trị ung thư khi chẩn đoán ở giai đoạn sớm mang lại kết quả tốt, không chỉ tốt cho bệnh nhân, nghĩa là  khả năng điều trị kéo dài, bệnh nhân kéo dài hơn tối đa sự sống, tốt cho bác sĩ, chi phí điều trị thấp hơn, vì thế, nếu chẩn đoán ung thư nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng ở giai đoạn sớm là một thuận lợi rất lớn cho người bệnh và cả thầy thuốc. Thực trạng ở Việt Nam nói chung và bệnh viện K, bệnh viện trung ương đầu ngành về ung thư nói riêng có thể nói là hiện trang chẩn đoán ung thư đại trực tràng, ung thư thực quản và ung thư nói chung ở giai đoạn sớm chỉ chiếm 20-30%. Còn lại là 70-80% là giai đoạn muộn, tức là giai đoạn 3, giai đoạn 4, điều này đặt ra cho thầy thuốc và các nhân viên y tế và cho cộng đồng về tuyên truyền về ung thư tốt hơn nữa và đặc biệt là công tác khám sàng lọc và ý thức của những người phòng bệnh, tránh các nguy cơ, yếu tố dẫn đến ung thư. Tôi nghĩ đấy cũng là cái cần thiết phải làm trong cộng đồng để phòng chống ung thư.

Vậy cần làm gì để phòng ngừa ung thư đại tràng, thưa bác sĩ?

Ung thư đại tràng thường bắt đầu lành tính (gọi là polyp). Polyp không phải là u nhưng là một tổn thương có hình dạng giống như một khối u, có cuống hoặc không, do niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh tạo thành. Polyp không phải là ung thư nhưng chúng có thể phát triển thành ung thư sau một thời gian dài.

Kiểm tra đại trực tràng thường xuyên là một trong những cách tốt nhất để phòng tránh ung thư. Polyp tiền ung thư thường không biểu hiện triệu chứng, có thể được tìm thấy qua nội soi đại tràng vài năm trước khi ung thư xâm lấn phát triển. Kiểm tra sàng lọc cũng tìm thấy được polyp tiền ung thư và cắt bỏ trước khi nó trở thành ung thư. Đây được xem là cách phòng bệnh cụ thể nhất.

Ung thư đại tràng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ mà mọi người có thể phòng tránh được như:

- Hạn chế ăn các loại thịt đỏ.

- Bổ sung các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân. Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng ôxy hóa.

- Hạn chế các loại nước uống chứa cồn, rượu bia, thuốc lá để giảm nguy cơ ung thư đại tràng.

- Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng.

Điều trị ung thư đại tràng có những biện pháp nào, thưa bác sỹ?

Phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, dùng thuốc… là những cách chữa ung thư đại tràng phổ biến. Các phương pháp này được chỉ định tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh cũng như tình trạng sức khỏe của bệnh nhân…