Phong sát là gì?: Tổ chức bí ẩn đằng sau "án oan" của Trương Triết Hạn

Kể từ khi Trương Triết Hạn bị "phong sát", nhiều người hâm mộ của anh đã tìm cách làm rõ thông tin sai lệch và kêu gọi mọi người chú ý đến những bất công đối với nam diễn viên. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, Trương Triết Hạn có thể là nạn nhân của một chiến dịch bôi nhọ có chủ đích. Những bức ảnh của nam diễn viên xuất hiện vào ngày 13/8, một ngày nhạy cảm, gần với Ngày Chiến thắng 15/8 (ngày Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến thứ hai). Tuy nhiên, khía cạnh này của câu chuyện lại "vắng bóng" trên các phương tiện truyền thông Trung Quốc khi đưa tin về vụ việc.

Mặc dù có thể dễ dàng quy kết việc "phong sát" này là do cơ chế kiểm duyệt của nhà nước, nhưng trong trường hợp của Trương Triết Hạn, câu chuyện không đơn giản như vậy. Để làm rõ liệu nhà nước có liên quan hay không, người hâm mộ của nam diễn viên đã gửi nhiều yêu cầu đến Bộ Văn hóa và Du lịch, Hiệp hội Phát thanh và Truyền hình Quốc gia, cả hai các cơ quan chính phủ giám sát ngành công nghiệp giải trí. Phản hồi chính thức của họ phủ nhận rằng, họ có liên quan đến việc"phong sát" Trương Triết Hạn.

Bộ Văn hóa và Du lịch, Hiệp hội Phát thanh và Truyền hình Quốc gia phủ nhận liên quan tới "phong sát" Trương Triết Hạn. (Ảnh: IT).

"Phong sát" tại Trung Quốc: Tổ chức bí ẩn đằng sau "án oan" của Trương Triết Hạn

Trên thực tế, một tổ chức có tên là Hiệp hội Biểu diễn Nghệ thuật Trung Quốc (CAPA) đã đưa ra tuyên bố kêu gọi ngành công nghiệp tẩy chay Trương Triết Hạn vào ngày 15/8/2021 (Ngày Chiến thắng), chỉ hai ngày sau khi những bức ảnh của Trương Triết Hạn xuất hiện trên mạng xã hội. Để so sánh, sau khi Ngô Diệc Phàm bị tạm giữ vào ngày 31/7/2021 vì cáo buộc hiếp dâm, CAPA phải mất hơn hai tuần để ra lệnh tẩy chay. 

Mặc dù CAPA được thành lập từ năm 1988, nhưng tổ chức này chưa bao giờ thu hút sự chú ý của công chúng cho đến trường hợp của Trương Triết Hạn. Không có thông tin rõ ràng trong việc CAPA tuân theo chỉ đạo của Đảng và nhà nước Trung Quốc ở mức độ nào. Nó thuộc thẩm quyền của Bộ Văn hóa và Du lịch nhưng không nhận chỉ thị độc quyền từ chính phủ và cũng hoạt động theo đường lối của riêng mình.

Ba tháng sau, CAPA công bố danh sách "nghệ sĩ vô đạo đức" thứ 9 của họ với 88 cái tên trong danh sách. Danh sách cấm trước đây chỉ bao gồm những ngôi sao trực tuyến, nhưng danh sách này lần đầu tiên bao gồm ba diễn viên: Ngô Diệc Phàm, Trịnh Sảng và Trương Triết Hạn.

Việc đưa Trương Triết Hạn vào danh sách "nghệ sĩ vô đạo đức" thứ 9 của CAPA đã thu hút sự chú ý của ông Li Xuezheng - một nhà sản xuất phim có tiếng và là Giám đốc của Trung tâm truyền hình Golden Shield, một chi nhánh của Quân ủy Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ông Li Xuezheng đã đặt ra một loạt câu hỏi liên quan đến danh sách các nghệ sĩ bị cấm của CAPA, bao gồm tính công bằng về thủ tục của lệnh cấm của CAPA; tiêu chuẩn để đánh giá "đạo đức"; trình độ của các thành viên CAPA, những người đánh giá các tiêu chuẩn đạo đức của một nghệ sĩ; các điều kiện và thời gian trừng phạt nghệ sĩ; không có bất kỳ quy trình kháng cáo nào.

Theo trang web của mình, CAPA cho biết, họ "tuân thủ mục đích phục vụ các thành viên và ngành giải trí", chẳng hạn như "thực hiện các hoạt động nghiên cứu ngành và kỷ luật tự giác của ngành". Tuy nhiên, CAPA có thể đang vi phạm chính sách của mình khi tẩy chay Trương Triết Hạn. Trong một cuộc phỏng vấn với Tân Hoa Xã vào ngày 6/2/2021, CAPA đã nói rõ rằng, điều lệ về trừng phạt những nghệ sĩ vô đạo đức của họ có hiệu lực từ ngày 1/3/2021 và không có hiệu lực hồi tố. Những bức ảnh của Trương Triết Hạn được chụp vào năm 2018.

Trong các bài đăng của mình, Li Xuezheng tiếp tục cho thấy tầm ảnh hưởng của CAPA đối với các cơ quan truyền thông chính thức. Trong vòng vài phút sau khi CAPA công bố danh sách nghệ sĩ bị cấm lần thứ 9 vào ngày 23/11/2021, nhiều tài khoản truyền thông chính thức đã chia sẻ trên Weibo và các nền tảng mạng xã hội khác, tạo ấn tượng rằng, lệnh cấm được công chúng và nhà nước ủng hộ rộng rãi.

Kể từ khi Li Xuezheng bắt đầu chiến dịch công khai chống lại CAPA, tổ chức này chưa bao giờ trả lời trực tiếp các câu hỏi của Li Xuezheng. Tuy nhiên, tổ chức này đã bị bắt quả tang sử dụng nhiều chiến thuật chống lại Li Xuezheng, vô tình tiết lộ mức độ ảnh hưởng sâu rộng của CAPA đối với các nền tảng truyền thông xã hội và truyền thông Trung Quốc.

Các tổ chức lớn "bắt tay" phong sát nghệ sĩ

Tân Hoa Xã, hãng thông tấn chính thức của Trung Quốc đã đăng một cuộc phỏng vấn với đại diện của CAPA vào ngày 1/12/2021 để ủng hộ danh sách "nghệ sĩ vô đạo đức" thứ 9 của CAPA. Tuy nhiên, nhiều người nhanh chóng phát hiện ra rằng, tác giả của bài báo đó là Bai Ying - một thành viên của Ủy ban đạo đức của CAPA, dẫn đến những lời chỉ trích rằng CAPA đã tự phỏng vấn chính mình và đăng trên Tân Hoa Xã. Tìm hiểu sâu hơn cho thấy rằng, Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc cũng được liệt kê là một phần trong ủy ban đạo đức của CAPA, đã xuất bản một trong những bài báo đầu tiên vào tháng 8 sử dụng từ "tôn thờ" để mô tả những bức ảnh hoa anh đào của Trương Triết Hạn (ngụ ý nam diễn viên cố tình đến để tỏ lòng kính trọng với những binh lính Nhật Bản).

Ngoài các phương tiện truyền thông nhà nước, một bài báo xuất bản vào ngày 11/9/2021 bao gồm danh sách các công ty hỗ trợ các sáng kiến kỷ luật tự giác trong ngành của CAPA, nêu bật tầm ảnh hưởng rộng lớn của CAPA đối với các nền tảng truyền thông xã hội. Nó bao gồm hầu hết mọi nền tảng tên tuổi: Weibo, Douyin, iQiyi, Kuaishou, Tencent, QQ, Youku, Kugou, Bilibili, Kuwo, Migu, Toutiao và Xiaohongshu.

Vào ngày 15/12/2021, Viện Kinh tế và Luật Hongfan đã cố gắng tổ chức một buổi phát trực tiếp có Li Xuezheng tham gia, về chủ đề công lý theo thủ tục trừng phạt những nghệ sĩ "vô đạo đức". Ngay khi họ bắt đầu nói cụ thể về cơ chế mà các nghệ sĩ bị CAPA bị cấm có thể "hồi tố" lệnh cấm của họ, thì nền tảng chia sẻ video Bilibili đã đóng cửa buổi phát trực tiếp của họ. Sau đó, họ chuyển buổi phát trực tiếp sang Weibo, trang này cũng tắt nó và sau đó khóa tài khoản trong năm ngày. Các đoạn ghi hình trực tiếp của buổi này sau đó đã được đăng tải trên YouTube.

Khi sở cảnh sát Triều Dương của Bắc Kinh thụ lý vụ án phỉ báng của Trương Triết Hạn (vẫn chưa rõ liệu Zhang có trực tiếp kiện CAPA hay không) vào ngày 24/12/2021, Li Xuezheng và nhiều cư dân mạng khác đã tạo ra hơn 20 biến thể của thẻ #Cảnh sát Bắc Kinh thụ lý vụ án của Trương Triết Hạn. Sau đó, Tài khoản Weibo của Li Xuezheng đã bị khóa vào ngày 7/1 và bị xóa vĩnh viễn vào ngày 8/4/2022.

Nghệ sĩ không thể tự lên tiếng sau khi bị phong sát

Kể từ khi Li Xuezheng nỗ lực đặt câu hỏi về sự công bằng đằng sau việc trừng phạt các nghệ sĩ, ngày càng nhiều cuộc thảo luận trực tuyến về vấn đề này và tố cáo việc truyền bá thông tin sai lệch, phỉ báng những người nổi tiếng.

Vào ngày 1/1/2022, Li Xuezheng đã đăng một đoạn ghi âm cuộc phỏng vấn với Trương Triết Hạn trên Weibo, lần đầu tiên nam diễn viên được cung cấp một nền tảng để phát biểu kể từ khi bị "phong sát". Trong đó, Trương Triết Hạn kể lại nỗi sợ hãi mà anh và mẹ đã phải trải qua. Nam diễn viên kể rằng, có thời điểm anh thậm chí còn sợ ra ngoài, cả anh và mẹ anh đều băn khoăn liệu cách duy nhất để chứng minh mình vô tội là tìm tới cái chết, vì họ không còn cách nào khác để lên tiếng. 

Cuộc phỏng vấn này diễn ra sau một lá thư của mẹ Trương Triết Hạn, cũng do Li Xuezheng đăng, trong đó bà cho biết, con trai đã suy sụp sau khi đứa cháu trai bốn tuổi nói rằng, anh ta là một người xấu. Cuộc phỏng vấn với Trương Triết Hạn đã bị Weibo xóa ngay sau đó và với việc xóa tài khoản của Li Xuezheng, bức thư của mẹ nam diễn viên cũng biến mất.

Trường hợp của Trương Triết Hạn đã tạo ra một làn sóng phản đối mạnh mẽ của công chúng đối với thông tin sai lệch và bạo lực mạng. Mặc dù rõ ràng là có sự can thiệp để cải thiện môi trường trực tuyến của Trung Quốc, nhưng tiến độ vẫn còn chậm. CAPA đã ít xuất hiện nhiều hơn trong những tháng gần đây, nhưng nó chắc chắn không biến mất. Tổ chức này sẽ được Bộ Nội vụ Trung Quốc thanh tra trong năm nay. Quá trình kiểm toán sẽ bao gồm kiểm tra bất kỳ chính sách của tổ chức và hiệu quả của việc thực hiện chúng cũng như việc tiêu chuẩn hóa các chính sách quản lý tài chính và kinh doanh.

Câu chuyện của Trương Triết Hạn là một ví dụ sinh động về mức độ quyền lực mà một tổ chức công nghiệp độc quyền, được phối hợp có thể sở hữu và mức độ thiệt hại mà nó có thể gây ra đối với cuộc sống, cũng như danh tiếng của từng cá nhân. Bất chấp tình cảm ủng hộ của công chúng đối với Trương Triết Hạn, anh vẫn không lấy lại được tài khoản mạng xã hội Trung Quốc và không thể lên tiếng cho chính mình.