Tập đoàn không thể như hiệp hội

Việc thành lập tập đoàn lương thực sẽ không để chồng chéo chức năng nhiệm vụ với VFA.

Thưa ông, là cơ quan trực tiếp phụ trách việc đổi mới, quản lý doanh nghiệp, ông đánh giá ra sao về ý tưởng thành lập các Tập đoàn Lương thực trong bối cảnh hiện nay?

- Về việc này, chúng tôi cũng đã từng có các cuộc họp bàn và trao đổi. Như năm 2006, Bộ NN&PTNT cũng đã có tờ trình Chính phủ kiến nghị sáp nhập hai Tổng công ty Lương thực Miền Bắc (Vinafood 1) và Miền Nam (Vinafood 2).

Nhưng sau đó, bản thân chúng tôi cũng thấy 2 Tổng công ty này có những nhiệm vụ khác nhau, bản thân nội bộ họ cũng không muốn nhập, nên đề xuất này sau đó đã được rút lại. Do đó, chúng tôi cho rằng trong trường hợp hình thành các tập đoàn mà vẫn giữ được 2 Tổng công ty này riêng rẽ như hiện nay vẫn là tốt nhất.

Đến nay, phía Bộ NN & PTNT đã có kế hoạch cũng như văn bản cụ thể nào về việc thành lập các tập đoàn này chưa? Liệu tập đoàn có được thành lập trên cơ sở 2 Tổng Công ty Lương thực hiện nay không?

- Bản thân Vinafood 1 và Vinafood 2 là những Tổng công ty 91, vì thế chúng tôi không có chức năng làm việc trực tiếp, vì thế chỉ khi nào Chính phủ yêu cầu cho ý kiến tham mưu, chúng tôi sẽ thực hiện. Bởi đây là 2 Tổng công ty có vai trò rất đặc biệt, cần có sự tham gia đóng góp ý kiến của nhiều bộ, ngành.

Bộ NN&PTNT chủ yếu đóng vai trò tham gia quản lý về mặt chuyên ngành, còn Bộ Công Thương sẽ tham gia quản lý về mặt kinh doanh.

Nếu thành lập tập đoàn, hoạt động của doanh nghiệp này thực hiện theo cơ chế như thế nào?

- Bản thân khi đã hình thành tập đoàn, thì tập đoàn đó cũng phải là một công ty mẹ (TNHH một thành viên), chứ không phải là các công ty thành viên dồn lại với nhau, như thế chẳng khác nào hiệp hội.

Khi đã là một công ty mẹ, thì tập đoàn đó phải tham gia đầu tư vào các công ty con của mình với số vốn chi phối tối thiểu từ 51% trở lên. Chỉ như vậy, tập đoàn mới có tiếng nói, mới quyết định được hoạt động của các công ty con, nếu không tập đoàn chỉ là một cổ đông không có quyền chi phối.

Như thế, tập đoàn sẽ chỉ còn là một cái tên mang tính hành chính. Vừa qua, chúng tôi cũng đã xây dựng mô hình này cho các Tổng công ty 90, ngay cả Tập đoàn Công nghiệp Cao su VN hiện nay cũng hoạt động theo mô hình đó.

Một trong những chức năng chính của 2 Tổng công ty Lương thực là đảm bảo an ninh lương thực. Nếu thành lập tập đoàn trên cơ sở 2 tổng công ty, chức năng này liệu có còn được giữ nguyên hay khi đó các tập đoàn sẽ độc quyền chi phối thị trường kinh doanh lương thực?

- Hiện tại, cả Vinafood 1 và Vinafood 2 đang thực hiện chức năng kinh doanh là chính, bên cạnh đó là chức năng đảm bảo an ninh lương thực, tuỳ theo khả năng của từng doanh nghiệp các chức năng đó sẽ được thực hiện cụ thể. Kể cả khi đã thành lập tập đoàn thì vẫn phải hoạt động theo sự chỉ đạo của Chính phủ.

Trong tình huống cụ thể như xảy ra việc thiếu hoặc tăng giá lương thực, nhà nước sẽ cấp vốn qua các tập đoàn để bình ổn giá hoặc đảm bảo cung cấp đủ lương thực trong nước.

Nói tóm lại, nhà nước sẽ vẫn có "chỉ lệnh" đối với hoạt động của các tập đoàn. Mặt khác, chúng tôi cũng đang kiến nghị Chính phủ cho phép các doanh nghiệp tư nhân được tham gia vào lĩnh vực lương thực để tránh độc quyền.

Vậy khi các Tập đoàn Lương thực được thành lập, vai trò của Hiệp hội Lương thực VN (VFA) sẽ được tổ chức lại ra sao, thưa ông?

- Hiệp hội không phải là doanh nghiệp. Nhà nước chỉ giao cho VFA một số ít chức năng về việc phân bổ chỉ tiêu xuất khẩu. Do đó, khi đã có tập đoàn dứt khoát phải tổ chức lại cơ cấu hoạt động của VFA, cũng như dứt khoát không để cho Tổng giám đốc của một Tổng công ty lại là Chủ tịch Hiệp hội, mà chúng ta nên đi theo cơ chế hoạt động như của Hiệp hội Cà phê- Ca cao VN, tức hiệp hội chỉ đóng vai trò thông tin cho doanh nghiệp.

Xin cảm ơn ông!

Lê Hân (thực hiện)