Tệ nạn mại dâm liên quan đến nhu cầu, không kể giàu nghèo

Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Đỗ Mạnh Hùng trao đổi bên hành lang Quốc hội.

Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đìnhdo Bộ Công an xây dựng, được đưa ra lấy ý kiến gần đây có nhiều nội dung đang gây tranh luận nhưng việc nâng mức phạt tiền với người mua dâm lên tối đa 10 triệu đồng so với mức phạt tiền cao nhất 1 triệu đồng dành cho người bán dâm. Có thể lập luận, lý giải thế nào về việc này?

Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Đỗ Mạnh Hùng: "Cần nhìn thẳng thực tế, mại dâm liên quan đến nhu cầu có thật của con người, không kể giàu nghèo".

- Quan điểm nâng mức phạt đối với người mua dâm, trong nhiều trường hợp cao gấp 10 lần so với người bán dâm tôi thấy cũng có nhiều người ủng hộ, vì nhiều lý do.

Trước hết, những người mua dâm người ít ra phải có tiền, thậm chí nhiều người giàu có. Đặc điểm này khác với người bán dâm, nhiều người buộc phải làm “nghề” này do hoàn cảnh cực kỳ khó khăn, éo le. Họ vẫn thường được xếp vào nhóm yếu thế trong xã hội. Vậy nên xu hướng xử phạt nặng người mua dâm so với người bán dâm dễ khả thi.

Thứ 2, trên thực tế, người mua dâm chủ yếu là nam giới (tất nhiên hiện nay đã xuất hiện những hiện tượng người mua dâm là nữ, nhưng về cơ bản vẫn là nam giới). Quan niệm xã hội cũng thường cho rằng phụ nữ là những người nhạy cảm hơn, yếu thế hơn nên việc xử nhẹ hơn người bán dâm so với mua dâm nhận được ý kiến ủng hộ.

Tuy nhiên cũng có quan điểm phản đối vì cho rằng, xét trong một quan hệ mua bán, đáng ra người bán phải chịu trách nhiệm lớn hơn, trực tiếp hơn người mua. Sau nữa, nhiều người lập luận ngược lại, trên quan điểm bình đẳng giới thì nam cũng như nữ, không đặt vấn đề số người mua dâm đa số là nam hay số người bán dâm nữ là chủ yếu. Đã là vi phạm thì đều bình đẳng trước pháp luật.

Còn quan điểm của cá nhân ông với tư cách Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội, được giao theo dõi mảng nội dung phòng chống tệ nạn xã hội?

- Với góc độ là một người được phân công theo dõi lĩnh vực này, tôi cho rằng quan điểm xử phạt nặng người mua dâm có cái lý của nó. Tuy nhiên cũng cần xem xét thêm trên các yếu tố như mức chênh nhau là bao nhiêu. Cần nhìn thẳng, thực tế, việc này liên quan đến nhu cầu có thực của con người mà không loại trừ những người nghèo trong số đó.

Hiện cả nước có hàng chục vạn thanh niên trong độ tuổi “bức xúc” đang làm việc trong các khu công nghiệp, khu lao động tập trung, xa nhà hàng trăm cây số. Họ không phải là người giàu có gì và có thể cũng phải đi mua dâm vì nhu cầu là thực tế. Cần tính đến yếu tố đó để xét lại mức phạt chênh lệch lớn như nghị định đưa ra.

Chính từ góc độ nhìn nhận vấn đề như vậy mà nhiều người cho rằng quan điểm tăng mức phạt để chặn mại dâm mà cơ quan soạn thảo Nghị định đưa ra chưa ổn trong khi xu hướng hiện nay, xã hội đang đặt vấn đề hợp pháp hóa mại dâm để quản lý và hạn chế những tác hại không mong muốn?

- Việc này chắc cũng còn phải nghiên cứu thêm mới có thể quyết định được. Còn hiện tại, các nội dung, vấn đề liên quan đều do luật điều chỉnh. Theo tôi, hiện quan điểm tranh luận có những hướng khác nhau, đối lập nhưng cũng có những điểm chung. Xu hướng đề xuất hợp pháp hóa mại dâm hay là xu hướng chống, coi đó là tệ nạn xã hội cần đấu tranh dẹp bỏ thì vẫn có những điểm chung mà chính sách cần phải hướng vào đó để cụ thể hóa.

Thứ nhất, về yêu cầu bảo vệ sức khỏe của cộng đồng thì cả trường phái phản đối và đề xuất hợp pháp hóa đều công nhận. Thứ 2, phải bảo vệ được những giá trị truyền thống của xã hội, của dân tộc. Có thể cân nhắc duy trì mại dâm ở mức độ nào đó nhưng không thể để nó trở thành một xu hướng quá phổ biến, bị biến tướng đi, ảnh hưởng đến những thuần phong mĩ tục, đến những giá trị truyền thống của dân tộc.

Điểm chung thứ 3 là cần chống hành vi bóc lột, bảo kê, chăn dắt trong hoạt động mại dâm cũng như nạn ăn chặn.

Giờ khi chúng ta cũng chưa thể khẳng định được việc có hợp pháp hóa hay không thì vấn đề xây dựng chính sách vẫn phải hướng đến những điểm chung này để điều chỉnh.

Có ý kiến cũng nghi ngờ tác dụng ngăn chặn hành vi của mức phạt cao hơn vì khi có nhu cầu thì có phạt cao hơn người ta vẫn làm. Mặt khác, càng cao càng dễ có xu hướng diễn biến phức tạp như làm tăng hoạt động bảo kê, hối lộ, mua chuộc khi bị phát hiện, xử phạt?

- Khi xây dựng một luật hay nghị định đều phải có khâu đánh giá tác động cụ thể. Trong trường hợp nghị định này, tôi chưa có dịp được tiếp cận đầy đủ với hồ sơ bên Chính phủ chuẩn bị (cụ thể là báo cáo đánh giá tác động) nhưng tôi thấy xu hướng tăng mức phạt đối với người mua dâm ở góc độ chung, sẽ góp phần phòng chống mại dâm. Còn trong những trường hợp cụ thể nó có thể bị biến tướng, bị lợi dụng thì đó là thuộc trách nhiệm của nhà nước trong thanh tra kiểm tra, trong xử lý để hạn chế những biểu hiện đó.

Hướng suy nghĩ khác, tôi cũng thấy cần xem lại dự thảo nghị định này một cách tổng thể hơn, làm sao cho hợp lý. Ví dụ, trong dự thảo, có nội dung quy định xử lý hành vi thiếu trách nhiệm để xảy ra hoạt động mại dâm ở cơ sở kinh doanh do mình quản lý với mức phạt rất nặng (đến 30 triệu đồng) nhưng xử lý hành vi chủ động lợi dụng mại dâm và các hoạt động tình dục khác để đưa vào như một phương thức kinh doanh lại xử lý nhẹ hơn. Một đằng thiếu trách nhiệm lại xử nặng hơn dạng lỗi có ý thức, chủ động tổ chức thì rõ ràng không hợp lý.

Như vậy đi vào chi tiết, chắc nghị định cũng còn phải tiếp tục lấy ý kiến để có những sửa đổi phù hợp hơn, cho đúng với tinh thần luật xử lý vi phạm hành chính đã được ban hành.

Theo quy trình, dự thảo nghị định này có cần ý kiến của UB Các vấn đề xã hội như một yêu cầu . Nếu có, nghị định có khả năng “qua cửa”… một cách xuôi chèo mát mái?

- Thường khi xây dựng một dự thảo luật thì đã phải kèm theo các nghị định. Tuy nhiên, luật xử lý vi phạm hành chính lại chưa có đầy đủ các nghị định hướng dẫn mà giờ mới tiếp tục bổ sung. Theo quy trình, đến giai đoạn này thì các cơ quan của Quốc hội không có trách nhiệm thẩm tra nghị định nữa mà trong trường hợp cụ thể thì chỉ phối hợp cho ý kiến thôi.

Vậy nên, về mặt chính thức, tôi chưa nhận được các văn bản, hồ sơ liên quan dự thảo nhưng với góc độ cơ quan có trách nhiệm của Quốc hội, chúng tôi sẽ có ý kiến đối với cơ quan soạn thảo để đóng góp vào việc xây dựng các nghị định này cho thực tế, khả thi hơn.

Xin cảm ơn ông!