Thẩm phán Trương Việt Toàn: "Đây không phải là cuộc họp để nêu thành tích"

Trách nhiệm chính việc giới thiệu nhà thầu phụ ở Bộ Công Thương?

Sau khi vị đại diện Viện kiểm sát nhân dân TP.Hà Nội công bố bản luận tội, đề nghị các mức án đối với 19 bị cáo trong vụ đại án ở Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO), các bị cáo, luật sư đã có những quan điểm bào chữa, tự bào chữa với cơ quan công tố.

Bào chữa cho cựu Tổng Giám đốc TISCO Trần Trọng Mừng, luật sư Đinh Anh Tuấn đánh giá, trách nhiệm chính trong việc giới thiệu Tổng Công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ phải thuộc về Bộ Công Thương.

Luật sư Đinh Anh Tuấn cho rằng, cần xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương khi giới thiệu VINAINCON tới các bị cáo trong vụ án, rồi từ đó để họ chọn làm nhà thầu phụ.

Nhiều bị cáo là cựu lãnh đạo tại Tổng Công ty thép Việt Nam (VNS) và TISCO khai tại tòa, nhà thầu phụ do Bộ Công Thương giới thiệu nên họ tin tưởng. Trong văn bản của Bộ Công Thương có đề cập, VINAINCON là doanh nghiệp của bộ, có năng lực tốt.

Bào chữa cho thân chủ, luật sư Tuấn cho rằng, TISCO và VNS chỉ phải chịu trách nhiệm liên đới.

Cáo trạng quy kết bị cáo Trần Trọng Mừng đã không dừng hợp đồng với Tập đoàn Khoa học công nghệ và thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) dù đơn vị này có vi phạm, luật sư Tuấn viện dẫn thân chủ ông đã có nhiều văn bản thể hiện việc hối thúc MCC thực hiện dự án.

Không dừng lại ở đó, cựu Tổng Giám đốc TISCO cũng đã từng ký văn bản gửi VNS, Bộ Công Thương đề nghị Bộ Công Thương báo cáo Chính phủ xin phép chấm dứt hợp đồng EPC với nhà thầu MCC, yêu cầu MCC trả lại tiền đặc cọc, bồi hoàn thiệt hại.

Cũng theo luật sư Đinh Anh Tuấn, theo hợp đồng EPC, nếu có tranh chấp, TISCO và MCC sẽ giải quyết tại tòa trọng tài tại Singapore. Vì vậy, TISCO đã ký hợp đồng với hãng luật quốc tế ở Singapore để tư vấn và nhận trả lời "Không thể xem nhẹ việc chấm dứt hợp đồng và chỉ nên xem xét việc chấm dứt nếu không còn các sự lựa chọn nào khác".

Bị cáo Trần Trọng Mừng đã chọn việc tiếp tục hợp đồng, thực hiện thay điều chỉnh giá phần xây lắp và thay đổi giá hợp đồng EPC theo quy định tại Thông tư 09/2008 của Bộ Xây dựng.

Đáng chú ý, trong phần bào chữa cho thân chủ, luật sư Tuấn cho rằng, việc hợp đồng phần C bị thay đổi hình thức từ trọn gói sang hợp đồng theo đơn giá không phải do thân chủ đưa ra.

Ông Tuấn trình bày, bị cáo Trần Trọng Mừng chỉ có một phần trách nhiệm trong việc giới thiệu nhà thầu phụ, đề nghị tòa chuyển tội danh từ "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" sang "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Luật sư đề nghị trả hồ sơ

Trong phần bào chữa cho bị cáo Đồng Quang Dương (61 tuổi, cựu Phó Giám đốc kiêm Thư ký Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, TISCO), luật sư Nguyễn Thị Minh Yến đề nghị trả hồ sơ, điều tra bổ sung với việc Bộ Công Thương đã ban hành văn bản, đặc biệt tách phần C; tiếp tục thu thập tài liệu chứng cứ, làm rõ 13 nhà thầu phụ.

Bản thân bị cáo Đồng Quang Dương thì mong Hội đồng xét xử (HĐXX) xem xét và có kết luận chính xác đối với bản án.

Với bị cáo Ngô Sỹ Hán (71 tuổi, cựu Phó Tổng Giám đốc, Trưởng Ban Quản lý Dự án mở rộng sản suất giai đoạn 2 TISCO), trong phần tự bào chữa, bị cáo Hán trình bày mức án mà Viện Kiểm sát đề nghị với mình là rất nặng.

Ở dự án, ông Hán nói mình chỉ là cấp phó, giúp việc cho Tổng Giám đốc, thực hiện theo sự phân công, chỉ đạo của cấp trên.

Bị cáo này cũng cho biết, đây là dự án lần đầu tham gia, thời gian dự án dừng hoạt động đã nghỉ hưu nên không thể là đồng phạm thực hành. Ông Ngô Sỹ Hán mong được hưởng với vai trò người đồng hành giúp sức.

Bào chữa cho ông Hán, luật sư Phan Thị Lệ Quyên đề nghị HĐXX xem xét về vai trò của thân chủ không nặng như cáo trạng quy kết.

Bởi thân chủ của bà chỉ là người giúp việc, không trực tiếp tham gia giai đoạn sau của dự án, không tham mưu về vấn đề tài chính, chỉ tham gia dự án với vai trò tham mưu, tư vấn về kỹ thuật chứ không tham mưu về tài chính…

Việc cáo buộc ông Ngô Sỹ Hán với vai trò phạm tội đứng ở vị trí thứ 3 của vụ án là quá nặng. Luật sư này cũng đề nghị trả hồ sơ điều tra bổ sung, nếu không thấy cần thiết thì đề nghị xem xét lại hành vi bị cáo Hán.

Ở phần xét hỏi trước đó, đại diện VINAINCON đã có mặt sau nhiều HĐXX triệu tập. Trả lời thẩm phán Trương Việt Toàn, ông Hoàng Chí Cường – cựu Tổng Giám đốc VINAINCON cho biết, tại thời điểm thầu không nhận được bất cứ hồ sơ yêu cầu nào của MCC và TISCO.

Ông Cường cho rằng, đây chỉ là công việc lựa chọn nhà thầu phụ của MCC, không phải là hồ sơ đấu thầu. Tuy nhiên, thành viên HĐXX, thẩm phán Trương Việt Toàn giải thích, việc lựa chọn nhà thầu cũng là một hình thức đấu thầu trong Luật Đấu thầu.

Trước thông tin VINAINCON không nhận được bất cứ hồ sơ yêu cầu nào, ông Trương Việt Toàn đề nghị người đại diện VINAINCON giải thích về cơ sở để ký hợp đồng 3 bên.

"Ký hợp đồng 3 bên trên cơ sở năng lực và kinh nghiệm của VINAINCON đối với những công trình trước đây đã thực hiện" – ông Hoàng Chí Cường nói.

Khi được hỏi về năng lực cụ thể của VINAINCON trong dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, TISCO, ông Cường trình bày VINAINCON đã làm rất nhiều công trình lớn từ lâu như Apatit Lào Cai, tham gia xây dựng Khu Gang thép Thái Nguyên từ đầu, Supe Lâm Thao, các công trình về thép…

Đến lúc này, thẩm phán Trương Việt Toàn đề nghị vị đại diện VINAINCON tập trung vào câu hỏi, vì "đó là những thành tích. Đây không phải là cuộc họp để nêu thành tích, khen thưởng thi đua".