Thu hái cà phê xanh: Lỗi không chỉ ở nông dân

Vườn cà phê này mới đạt tỉ lệ quả chín khoảng 60% nhưng chủ vườn vẫn tuốt sạch.

Theo ông Nguyễn Văn Sinh - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Đăk Lăk thì tình trạng khan hiếm nhân công, trộm cắp vào mùa thu hoạch cà phê ở Đăk Lăk không phải đến niên vụ 2010 - 2011 này mới có, đó chỉ là chuyện "đến hẹn lại lên".

Đăk Lăk đã có chủ trương khuyến khích thành lập các câu lạc bộ, tổ hợp tác, tổ liên kết sản xuất để người trồng cà phê có điều kiện tập trung nguồn nhân lực, hỗ trợ lẫn nhau trong việc bảo vệ, thu hoạch cà phê.

Ông Nguyễn Văn Sinh - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Đăk Lăk

Đây là nguyên nhân trực tiếp, chứ không phải nguyên nhân sâu xa dẫn đến thực trạng nhiều nông dân ồ ạt thu hái cà phê quả xanh như hiện nay. Vấn đề nằm ở chỗ phương thức thu mua của các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cà phê chưa ổn.

Theo ông Sinh, kiểm soát chất lượng nông sản nằm ở khâu thu mua là điều ai cũng biết, nhưng trong khi chất lượng ca cao, bông vải, mía đường được kiểm soát bởi cả hệ thống thu mua đến tận cấp huyện thì cà phê vẫn chỉ đến với doanh nghiệp xuất khẩu qua thương lái trung gian.

Trên thực tế, không phải nông dân nào cũng lo không thuê được nhân công hay sợ mất trộm, nhưng họ vẫn thu hái cà phê quả xanh vì đợi chín cũng chẳng được lợi hơn. Ông Nguyễn Văn Nam - chủ trang trại cà phê 10ha ở xã Ea Kty, huyện Krông Păk cho biết: "Giá bán cà phê chín cũng đâu có hơn gì cà phê xanh, thà chấp nhận giảm sản lượng khoảng 20% còn hơn là thuê người canh giữ thêm mấy tháng".

Sự bất công này là chuyện có thật, vì hiện chỉ có cà phê của các doanh nghiệp thuộc UBND các tỉnh Tây Nguyên hoặc doanh nghiệp thành viên của Tổng Công ty Cà phê Việt Nam mới được chứng nhận thu hái khi quả chín đồng đều và được mua với giá cao hơn. Chính phương thức thu mua này không khuyến khích được nông dân từ bỏ thói quen thu hái cà phê xanh.

Như vậy, để chấm dứt thực trạng thu hái cà phê xanh - nguyên nhân làm mất sản lượng, giảm chất lượng cà phê sau thu hoạch - thì cần phải có sự nỗ lực của cả nông dân và các doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu cà phê.

Khi không có người mua cà phê xanh, ắt sẽ không có người bán cũng như khi cà phê quả chín được mua với giá cao hơn thì tự khắc nông dân sẽ thu hoạch được quả chín. Điều này cũng phù hợp với phương pháp giải quyết một vấn đề kinh tế bằng quan điểm kinh tế, chứ không chỉ mãi soi vào các nguyên nhân xã hội như nhân công, trộm cắp, lừa đảo...

Đồng Nguyên