Thủ tướng Phạm Minh Chính: 10 tỉnh có tàu cá vi phạm phải nghiêm túc kiểm điểm, xác định trách nhiệm

Điểm tên nhiều địa phương chưa quyết liệt gỡ "thẻ vàng" IUU

Ngày 7/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì họp trực tuyến Chính phủ, các bộ, ngành liên quan với các tỉnh, thành phố có biển về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Cuộc họp được kết nối giữa điểm cầu trụ sở Chính phủ và các điểm cầu tại 28 tỉnh, thành phố; 144 huyện, thị xã và 392 xã, phường, thị trấn có biển.

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho biết, việc EC cảnh báo "thẻ vàng" IUU đã ảnh hưởng đến xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu. 

Ngoài ra, việc bị cảnh báo "thẻ vàng" cũng như việc khắc phục "thẻ vàng" chậm, không hiệu quả sẽ làm ảnh hưởng xấu đến ngành thủy sản Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, với sự nỗ lực của Bộ NNPTNT và các ngành chức năng, các địa phương (riêng Bộ NNPTNT đã ban hành gần 100 văn bản chỉ đạo về vấn đề này), công tác khắc phục "thẻ vàng" IUU đã có những chuyển biến.

Cụ thể, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên có tiến bộ, tính đến ngày 31/8/2021 số lượng tàu cá lắp đặt thiết bị VMS có tín hiệu trên Hệ thống giám sát hành trình tàu cá là 27.628/30.609 tàu cá (đạt 90,26%).

Số lượng tàu cá đã thực hiện đánh dấu theo quy định tại Thông tư 23/2018/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và PTNT là 85.620/94.572 tàu, đạt 90,53%. 

Công tác quản lý đội tàu khai thác hải sản theo quy hoạch bảo vệ và khai thác ngưồn lợi thủy sản, đã có kết quả tích cực bước đầu theo hướng duy trì, không tăng số lượng tàu cá hiện có.

Đã ngăn chặn, chấm dứt được tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở các nước, quốc đảo Thái Bình Dương.

Năm 2020, các địa phương đã xử phạt vi phạm hành chính đối với vi phạm về khai thác IUU với 2.468 vụ, tổng số tiền xử phạt là 61.904.462.000 đồng. Từ đầu năm 2021 đến nay, các địa phương đã xử phạt 1.527 vụ với tổng số tiền xử phạt là 13.679.600.000 đồng.

Một số tỉnh bước đầu đã xử phạt các tàu vi phạm vùng biển nước ngoài như: Cà Mau, Kiên Giang, Bến Tre, Tiền Giang, Quảng Ngãi, Bình Định, Bình Thuận… 

"Tuy nhiên, việc xử phạt hành chính đối với các vi phạm về khai thác IUU chưa thật sự nghiêm minh, đặc biệt là xử phạt đối với hành vi vi phạm vùng biển nước ngoài với tỉ lệ các vụ việc được xử lý còn rất thấp so với thực tế" - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nói.

Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, hạn chế, tồn tại lớn nhất hiện nay trong việc khắc phục "thẻ vàng" IUU là chưa ngăn chặn, chấm dứt được tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài; tập trung tại các tỉnh Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa -Vũng Tàu, Bến Tre, đặc biệt là tỉnh Kiên Giang chưa có chuyển biến. Phía EC khẳng định không gỡ "thẻ vàng" nếu còn trường hợp vi phạm.

Nhiều địa phương chưa hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, các tỉnh có tỉ lệ lắp đặt thiết bị VMS còn thấp như Quảng Trị (đạt 64,1%), Trà Vinh (đạt 67,17%), Hà Tĩnh (đạt 68,66%), Quảng Ninh (67,05%)…; tỷ lệ cấp giấy phép khai thác thủy sản cho tàu cá mới đạt 54,55%.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên, tạo chuyển biến tích cực trong công tác phòng, chống khai thác IUU, sớm gỡ cảnh báo "thẻ vàng", theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, các địa phương cần ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài, đến năm 2022 chấm dứt hoàn toàn tình trạng này.

Để đạt được mục tiêu này, theo Bộ NNPTNT, Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương có liên quan mở đợt cao điểm để tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các khu vực vùng biển chống lấn, chưa được phân định giữa Việt Nam và các nước; nghiên cứu, sử dụng các công cụ hỗ trợ như máy bay không người lái… để nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát hoạt động của tàu cá trên các vùng biển có nguy cơ cao dẫn đến hành vi vi phạm vùng biển nước ngoài để kịp thời ngăn chặn, xử lý.

Bộ Công an chỉ đạo lực lượng trực thuộc tập trung tăng cường công tác điều tra, củng cố hồ sơ, trong năm 2021 khởi tố hình sự một số đường dây môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài.

Các địa phương: Bình Định, Bà Rịa Vũng Tàu, Cà Mau, Bến Tre…đặc biệt là Kiên Giang phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng và các bộ, ngành liên quan triển khai quyết liệt hơn nữa các giải pháp để ngăn chặn, xử lý dứt điểm tàu cá địa phương vi phạm vùng biển nước ngoài.

Các tỉnh Thái Bình, Quảng Ninh, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Quảng Trị, Thanh Hóa, Nam Định, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Nghệ An, Tiền Giang, Bạc Liêu, Trà Vinh… khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế, thực hiện đúng quy định việc kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra vào cảng; giám sát sản lượng thủy sản qua cảng; thực hiện công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác.

Người dân vi phạm khai thác IUU là do “chăm dân” chưa tốt

Tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã kiểm tra từng xã, huyện, tỉnh có biển về công tác đánh bắt thủy hải sản về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định để nắm bắt tình hình thực tế. 

Trao đổi với Chủ tịch UBND xã An Thuỷ, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre, Thủ tướng nêu câu hỏi: “Các đồng chí trả lời trực tiếp vào câu hỏi của tôi, khi những người dân bị bắt về, các đồng chí đã đến gặp gia đình để thăm hỏi, để tìm hiểu tình hình chưa? Có tìm hiểu vì sao người dân lại vi phạm và phân tích kỹ chưa? Chăm dân là khi nào người dân có vi phạm pháp luật thì anh phải đến tận nơi tìm hiểu. Mình chăm lo cho dân không tốt thì người dân mới vi phạm”

Sau khi trao đổi với Chủ tịch UBND xã An Thuỷ, Thủ tướng khẳng định, địa phương chưa nắm vững tình hình nên làm chưa tốt, để người dân vi phạm là do “chăm dân” chưa tốt. 

Tại cuộc họp, Thủ tướng yêu cầu, phải có biện pháp làm sao mà đạt mục tiêu EC gỡ "thẻ vàng". Dứt khoát phải thực hiện theo chỉ đạo của Ban Bí thư không để "thẻ đỏ". Muốn vậy cơ sở phải nỗ lực. Nhân dân cũng trông chờ vào xã, phường, thị trấn, nơi gần dân nhất. Cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Việc nhỏ nhưng nếu tổ chức không thì không xong.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng: “Xã, phường, thị trấn là nơi gần dân nhất. Phải xuất phát từ xã, phường, thị trấn để nâng cao ý thức người dân. Hệ thống chính trị phải vào cuộc rồi chúng ta mới làm thành công. Mặc dù việc nhỏ thôi, nhưng tổ chức mà không tốt thì nhỏ cũng không xong, việc nhỏ nhưng ảnh hưởng rất lớn. Người dân cũng chẳng muốn vi phạm đâu, nhưng chúng ta không tuyên truyền tốt, không hướng dẫn tốt, không có vận động tốt, có khi người dân chưa hiểu được việc đó ảnh hưởng đến quốc gia dân tộc thế nào, ảnh hưởng đến chính người dân thế nào?

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ: Sau gần 4 năm thực hiện các khuyến nghị của EC, chúng ta còn rất nhiều vấn đề chưa đạt yêu cầu; không những chưa gỡ được “thẻ vàng” mà còn có nguy cơ bị nâng lên “thẻ đỏ”. Tàu cá tiếp tục vi phạm khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài – đây là vấn đề lớn, nghiêm trọng. 

Thủ tướng nêu rõ 10 tỉnh có tàu cá vi phạm đã được nêu rõ trong báo cáo của Bộ NNPTNT phải nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm, xác định trách nhiệm.

Về việc ngư dân chưa thực hiện nghiêm việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình theo Luật Thủy sản, Thủ tướng nêu rõ, những vấn đề nêu trên có nguyên nhân chủ quan và khách quan, nhưng nguyên nhân chính là lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, quản lý nhà nước ở các cấp, các ngành, nhất là ở cơ sở chưa chặt chẽ, nghiêm minh.

Công tác kiểm tra, giám sát và tuyên truyền, vận động chưa tốt. Một bộ phận người dân có lúc chưa có ý thức, trách nhiệm tốt trong thi hành các quy định liên quan đến khai thác thủy sản.

Thủ tướng nêu rõ mục tiêu chậm nhất trong năm nay, tức là còn 4 tháng nữa, phải chấm dứt tình trạng vi phạm nói trên. Thủ tướng yêu cầu Ban Chỉ đạo quốc gia phải hoạt động mạnh mẽ, quyết liệt hơn, thường xuyên đôn đốc, kiểm điểm công việc, giám sát, kiểm tra. Các địa phương phải tổ chức quản lý, hướng dẫn ngư dân thực hiện nghiêm túc, hiệu quả đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về khai thác, đánh bắt thủy sản. 

“28 tỉnh thành phố, 136 huyện thị và đặc biệt là 675 xã phường thị trấn phải quán triệt, tổ chức thực hiện thật tốt, đạt được mục tiêu”, Thủ tướng nghiêm khắc.