Thuốc lá điện tử: Giúp cai hay thêm hại?

Người xem quảng cáo nhiều khi không biết mục đích thuốc lá điện tử là để đi đến cai hẳn thuốc lá thật. Câu quảng cáo: “Thuốc lá điện tử sẽ trở thành một văn hoá thuốc lá lành mạnh trong tương lai” là rất nguy hiểm.

“Nội soi” thuốc lá điện tử

Nicotin chứa trong thuốc lá điện tử có thể gây hại hơn nicotin trong thuốc lá thật!

Mọi người đều biết hút thuốc lá có hại. Khói thuốc lá gây độc không chỉ cho người hút mà cho cả người xung quanh (gọi là hút thuốc lá thụ động). Khói thuốc chứa hàng trăm chất độc trong đó có CO (oxid carbon, là khí rất độc gây chết với lượng nhỏ), các chất gây ung thư (có nhóm benzopyren gây ung thư phổi, da, bàng quang). Riêng nicotin chính là chất gây nghiện và rất có hại cho tim mạch người hút thuốc.

Thuốc lá hàng năm gây biết bao tổn thất do bệnh tật (hút thuốc lá được kể là một thủ phạm nặng ký gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD) đến tử vong (theo thống kê, hàng năm có gần nửa triệu người Mỹ chết sớm do hút thuốc chủ động và thụ động). Nghiện thuốc lá cũng giống như nghiện ma tuý, rất khó bỏ. Muốn cai thuốc lá, nhiều khi phải bắt buộc dùng thuốc.

Người nghiện thuốc lá trước hết là nghiện nicotin, và nghiện cung cách hút thuốc, tức cách rít hơi thuốc lá, nhả khói, tay kẹp điếu thuốc... Thuốc lá điện tử ra đời đáp ứng hai loại nghiện này: cung cấp nicotin để chữa nghiện và có hình dạng, cấu trúc giống điếu thuốc thật để người nghiện phì phà rít hơi và nhả khói trông như hút thật.

Giống như điếu thuốc thật, thuốc lá điện tử có hai phần: đầu lọc chứa nicotin và hỗn hợp chất tạo mùi thơm, thân là ống chứa một thiết bị điện tử khi kích hoạt sẽ phun hỗn hợp hơi để đi qua đầu lọc, hoà tan nicotin và chất tạo mùi thơm. Khi người hút rít hơi thuốc, hơi nicotin và mùi thơm sẽ vào miệng và hệ hô hấp như khói thuốc. Thuốc lá điện tử cũng giống thuốc lá thực thụ ở chỗ đầu điếu thuốc có đèn phát sáng màu đỏ, khi rít thuốc đèn cháy trông như đốm lửa và đầu điếu thuốc toả hơi trông như làn khói thật.

Bất lợi vì tưởng vô hại

Cho tới nay người ta chưa thực hiện những đánh giá về mặt hiệu quả và an toàn của thuốc lá điện tử. Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã ra cảnh báo về sự thiếu thử nghiệm lâm sàng khoa học chứng thực độ an toàn của thuốc lá điện tử. Một số nước như Úc, Canada và Brazil nhận thấy thuốc lá điện tử có hại nhiều hơn có lợi nên đã cấm sử dụng trong nước họ. Nếu suy xét kỹ, ta thấy thuốc lá điện tử có ba vấn đề:

Chưa được chứng minh một cách độc lập là không gây độc. Nicotin và hỗn hợp hơi dùng trong thuốc lá điện tử hiện nay vẫn chưa được FDA thừa nhận trong điều trị. Nicotin ở đây không hề nguyên chất mà có thể bị nhiễm nhiều tạp chất có hại cho sức khoẻ. Nicotin không tan trong nước nên hỗn hợp hơi hoà tan trong thuốc lá điện tử là dung môi hữu cơ, và được xác định là propylen glycol hoặc dietylen glycol là các chất độc hại cho sức khoẻ con người.

Không giúp cai thuốc dễ dàng. Trái lại, chính việc tiếp tục phì phèo điếu thuốc dù là thuốc lá điện tử làm cho người ta hoặc dùng luôn thuốc lá điện tử hoặc trở lại hút thuốc lá thật. Trong một nghiên cứu của Polosa và cộng sự thử trên 40 người nghiện thuốc tình nguyện hút thuốc lá điện tử, có 22% người bỏ thuốc lá thật nhưng hầu hết tiếp tục hút thuốc lá điện tử!

Quảng cáo thuốc lá điện tử thường quyến rũ người chưa hút thành người hút thuốc. Chính kiểu tiếp thị “Thuốc lá điện tử rất an toàn so với hút thuốc lá thật!”, và hình ảnh giới thiệu người hút thuốc lá điện tử có thể hút ở mọi nơi cấm hút thuốc do không tạo ra khói thuốc thật, làm cho giới trẻ chưa từng hút thuốc lá bị hấp dẫn và tập hút. Chính bác sĩ Ira J. Strumpf, phát ngôn viên của hiệp hội Phổi Hoa Kỳ, đã bày tỏ lo ngại sâu sắc là thuốc lá điện tử được quảng cáo không chỉ nhắm đến đối tượng cai thuốc lá mà còn cho số lượng đông đảo người trước kia chưa hề hút thuốc.