Tôn Chính Tài, Bạc Hy Lai: Hai ngôi sao 'ngã ngựa' và một lời nguyền

Chân dung "ngôi sao đang lên" Tôn Chính Tài vừa ngã ngựa

Cách đây 5 năm, hồi tháng 3.2015, thông tin Bạc Hy Lai, cựu bí thư thành ủy Trùng Khánh bị cách chức và bị điều tra về hành vi "vi phạm kỷ luật đảng" trở thành sự kiện gây chấn động đối với không chỉ truyền thông Trung Quốc mà còn truyền thông quốc tế.

Một tháng sau ngày bị cách chức, ông Bạc, người từng nổi lên như một ngôi sao trên bầu trời chính trị Trung Quốc với chiến dịch Văn hóa Đỏ nhằm cổ vũ các lý tưởng cộng sản và chiến dịch "đả hắc" thẳng tay trấn áp tội phạm có tổ chức ở Trung Khánh cũng hất khỏi ghế thành viên Bộ Chính trị - chức vụ quyền lực nhất của ông.

Đặc biệt khi đó, ông Bạc cũng là ứng cử viên sáng giá, nhiều khả năng được bổ nhiệm một ghế trong Ủy ban Thường trực Bộ Chính trị Trung Quốc gồm 7 thành viên - vòng tròn quyền lực nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc cầm quyền, trong cuộc họp đảng toàn quốc vào năm tới.

Thậm chí, một số nhà quan sát còn cho rằng, ông Bạc có thể vượt mặt ông Tập Cận Bình, khi đó đang là Phó Chủ tịch Trung Quốc, để trở thành người lãnh đạo kế tiếp của Trung Quốc.

Bạc Hy Lai

Tuy nhiên, sự sụp đổ thảm khốc của ông Bạc đã làm thay đổi quá trình chuyển đổi ban lãnh đạo ở Trung Quốc và đánh dấu sự bắt đầu của một cuộc thanh trừng một số nhân vật chính trị và quân sự cao cấp cùng phe phái của họ kéo dài trong nhiều năm về sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên nắm quyền. Ông Bạc hiện vẫn đang thi hành án tù chung thân vì tội tham nhũng và lạm quyền.

5 năm sau ngày Bạc Hy Lai sụp đổ, Trùng Khánh một lần nữa lại rung chuyển vì một cơn địa chấn chính trị tương tự khi người kế nhiệm ông Bạc, Tôn Chính Tài, cũng từng được gọi là "ngôi sao đang lên" trên bầu trời chính trị Trung Quốc "ngã ngựa". Ông Tôn, một trong những người tiên phong trong cuộc chạy đua cho thế hệ lãnh đạo kế tiếp của Trung Quốc, bị cách chức và cũng bị điều tra về hành vi "vi phạm kỷ luật đảng" ngay trước kỳ đại hội đảng toàn quốc năm nay. 

Ông Tôn Chính Tài, 53 tuổi, khi trúng cử vào Bộ Chính trị trong đại hội đảng nhiệm kỳ trước trở thành ủy viên trẻ tuổi nhất của cơ quan quyền lực nhất trên chính trường Trung Quốc. Theo bình luận viên Chun Han Wong của Wall Street Journal, ở tuổi 53, Tôn Chính Tài hoàn toàn đáp ứng yêu cầu về tuổi tác cho thế hệ lãnh đạo tiếp theo của Trung Quốc. 

Cùng với bí thư tỉnh ủy Quảng Đông Hồ Xuân Hoa, sinh năm 1963 và Bí thư tỉnh ủy Quý Châu Trần Mẫn Nhĩ, sinh năm 1960, ông Tôn vào thời điểm đó được coi là một trong 3 ứng viên tiềm năng nhất kế nhiệm Chủ tịch Tập Cận Bình. Để tiến tới vị trí này, Tôn chỉ cần trở thành một trong 7 thành viên Thường vụ Bộ Chính trị trong kỳ đại hội đảng tiếp theo, giống như những gì ông Tập đã làm trong đại hội năm 2007.

Nhưng trong vài tháng gần đây, "điềm xấu" bắt đầu xảy ra với ông Tôn. Hồi tháng 2, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Trung Quốc ra thông báo về kết quả thanh tra toàn diện thành phố Trùng Khánh, cho rằng các lãnh đạo ở đây đã không thành công trong việc "loại bỏ tàn dư độc hại" từ thời cựu bí thư Bạc Hy Lai. Đến tháng 6, truyền thông Trung Quốc loan tin Hà Đĩnh, giám đốc công an Trùng Khánh, bị cách chức.

Và cuối cùng, ông Tôn "ngã ngựa". Người thay thế ông Tôn là ông Trần Mẫn Nhĩ được xem là một trong những người thân tín nhất của Chủ tịch Tập Cận Bình. Ông Trần, người đã phục vụ dưới quyền ông Tập trong nhiệm kỳ 5 năm ở Chiết Giang hiện là một trong 205 ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, nhưng chưa phải là ủy viên Bộ Chính trị.

Tuy nhiên, hiện nay cánh cửa đang mở rộng ra thênh thang hơn với ông Trần, khi trong suốt 10 năm qua, bí thư Trùng Khánh luôn được đảm bảo một ghế trong Bộ Chính trị Trung Quốc.

"Trần Mẫn Nhĩ đã làm việc với ông Tập trước đây và thể hiện được lòng trung thành chính trị tuyệt đối, tiêu chuẩn quan trọng nhất để được thăng tiến dưới sự lãnh đạo của ông Tập", Zhao Suisheng, giám đốc Trung tâm Hợp tác Trung – Mỹ tại Đại học Denver, nhận định.

Ngoài ra, ông Steve Tsang, giám đốc của Viện SOAS Trung Quốc ở London cũng bình luận, việc sa thải và điều tra ông Tôn cũng gửi một tín hiệu mạnh mẽ cho các quan chức khác.

"Những gì đang xảy ra với ông Tôn có thể xảy ra với những người chống lại kế hoạch của ông Tập Cận Bình trong đại hội đảng toàn quốc lần thứ 19", ông Steve Tsang nhấn mạnh.

Trong khi đó, Giáo sư khoa học chính trị Zhang Jian tại Đại học Peking, việc loại bỏ ông Tôn khả năng kiểm soát hoàn toàn tình hình chính trị của Chủ tịch Tập Cận Bình trước thời kỳ thay đổi lãnh đạo ở Trung Quốc.