TS Lê Xuân Nghĩa: Sẽ không có "món quà" nào cho tín dụng bất động sản trong năm 2023

Phải đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống ngân hàng – đó là mục tiêu quan trọng nhất trong năm 2023 – Đó là nhấn mạnh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị triển khi nhiệm vụ ngành ngân hàng vừa qua. Theo ông, để làm được điều này, đâu là yếu tố then chốt?

Muốn giữ được an ninh của hệ thống ngân hàng, điều quan trọng nhất là phải giữ được thị trường tài sản phục hồi, đồng thời cũng phải xử lý được vấn đề tồn tại lâu nay của hệ thống ngân hàng Việt Nam là sở hữu chéo.

Lâu nay, cội nguồn mọi cuộc khủng hoảng tiền tệ ở Việt Nam đều chỉ có duy nhất một nguyên nhân, đó là sở hữu chéo. Tôi đã làm việc trong lĩnh vực ngân hàng cả cuộc đời và chưa thấy cuộc khủng hoảng nào xảy ra với lĩnh vực ngân hàng mà không xuất phát từ nguyên nhân này.

Phát hiện sở hữu chéo không hề đơn giản. Có hiện tượng sở hữu chéo thanh tra ngân hàng có thể nhìn thấy, song cũng có những biểu hiện thì chỉ khi cơ quan an ninh điều tra mới phát hiện ra được.

Ví dụ, có tập đoàn thành lập tới hàng trăm doanh nghiệp, cơ quan thanh tra giám sát của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể nhìn thấy, nhưng không có chế tài để theo dõi, giám sát hết được, trong khi đây là lại là gốc rễ rủi ro an ninh tiền tệ - ngân hàng. Nếu giám sát ngân hàng không bằng "nhãn quan" an ninh, thì chúng ta sẽ còn phải chống chọi với các cuộc khủng hoảng tương tự trong tương lai.

Ông vừa nói, giữ thị trường tài sản là một trong các yếu tố đảm an ninh hệ thống ngân hàng. Thực tế năm 2022, những sự cố trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản khiến không ít ngân hàng khó khăn, thậm chí có ngân hàng rơi vào diện kiểm soát đặc biệt. Theo ông, chúng ta ứng xử ra sao với bất động sản thời gian tới?

Thị trường bất động sản hiện nay chưa đến mức khủng hoảng, song đang trong tình trạng "bóng xì hơi" đáng lo ngại.

Việt Nam đang thiếu nghiêm trọng nguồn cung bất động sản, muốn giải quyết, cần phải có đất (dự án, quy hoạch) và có tiền. Bên cạnh đó, quá trình hình thành dự án phải nhanh.

Hiện nay, nhiều dự án mất 7-10 năm mới cấp được giấy phép xây dựng, thì chúng ta đang tự làm khó mình. Chính vì khan hiếm nguồn cung, nên thời gian qua, hệ thống đầu cơ mới vào cuộc.

Chính phủ đang có những động thái ráo riết nắn chỉnh và tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản.

Tuy vậy, tôi cho rằng, trước mắt, cần có ngay những giải pháp để làm dịu tình hình, phục hồi lại lòng tin của các nhà đầu tư và người dân, từ đó phục hồi thị trường trái phiếu doanh nghiệp, làm dịu tình trạng nợ xấu của các ngân hàng.

Theo đó, đầu tiên, cần phải thanh lọc các doanh nghiệp, dự án tốt và tài trợ vốn cho các doanh nghiệp, dự án này phát triển, giống như cách Trung Quốc đang làm. Nếu những doanh nghiệp xứng đáng được hỗ trợ phục hồi, thì niềm tin của dân chúng sẽ trở lại nhanh hơn.

Tóm lại, để giải quyết tình trạng của thị trường bất động sản hiện nay, cần thực hiện một số giải pháp.

Một là, tăng lượng dự án được cấp phép.

Hai là, tăng tín dụng, rót vốn hỗ trợ các doanh nghiệp tốt có khả năng phục hồi.

Hai yếu tố trên sẽ giúp thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp và chứng khoán hồi phục, nhà đầu tư lấy lại niềm tin.

Như ông nói để giải quyết tình trạng của thị trường bất động sản cần tăng tín dụng. Trong cuộc gặp mặt đầu xuân năm mới 2023, Thủ tướng cũng chỉ đạo ngành ngân hàng tập trung tháo gỡ khó khăn thị trường bất động sản. Theo ông, liệu có "món quà" nào đối với tín dụng bất động sản năm 2023 hay không?

Theo tôi hiểu, tín dụng dành cho bất động sản như Thủ tướng đã chỉ đạo là duy trì ở mức hợp lý, tức là không siết nhưng cũng không có nghĩa là nới lỏng hoàn toàn, mà dựa trên nền tảng quy định của các ngân hàng.

Thực tế, thị trường bất động sản đang có những khó khăn thực sự về thanh khoản. Chính vì vậy, là người đứng đầu Chính phủ, Thủ tướng mong muốn ngành ngân hàng phải hỗ trợ để thị trường bất động sản phục hồi trở lại. Bởi nếu thị trường bất động sản không phục hồi sẽ rất nguy hiểm. Hệ thống ngân hàng sẽ gặp khó khăn, hàng loạt các tập đoàn lớn rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán kể cả trái phiếu, nợ nhà thầu hay nợ người mua nhà.

Cũng phải nói thêm rằng, cách NHNN lâu nay xử lý với thị trường bất động sản cũng đã rất tích cực. Các thông điệp của NHNN có vẻ "gay gắt" rằng phải quản lý chặt chẽ tín dụng bất động sản nhưng thực ra, NHNN biết rằng đó là thị trường liên quan mật thiết tới tài sản đảm bảo của các ngân hàng thương mại. Do đó, nhà quản lý tiền tệ không có dụng ý bóp nghẹt hay siết chặt nào, thay vào đó để tín dụng bất động sản ở mức độ bình thường.

Thậm chí, nếu tính tất cả các nguồn cho vay, từ cho vay nhà đầu tư, cho vay qua nhà thầu, cho vay qua người mua nhà,… tổng tín dụng bất động sản có thể cao hơn bất cứ tín dụng cho ngành kinh tế nào khác.

Trong định hướng điều hành của mình, NHNN cố gắng kiềm chế để không cho tín dụng bất động sản tăng đột biến, mà chỉ duy trì ở mức độ hợp lý.

Vì vậy, tôi nghĩ sẽ không có "món quà" nào đối với tín dụng đối với bất động sản sản trong năm 2023. Tôi hy vọng, với chỉ đạo của Chính phủ, NHNN sẽ vẫn duy trì chính sách lâu nay đối với thị trường bất động sản trong năm nay.

Để tập trung tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản theo chỉ đạo của Thủ tướng, ngoài tín dụng, NHNN dự kiến có thể áp dụng các biện pháp đẩy nhanh thanh khoản của thị trường bất động sản lên. Tôi được biết, các biện pháp này đang được nghiên cứu và đưa ra giải pháp cụ thể trong những ngày tới đây.

Xin cảm ơn ông!