Tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp đối mặt với nhiều thách thức

Doanh nghiệp săn đón lao động, học sinh vẫn không hào hứng học nghề

Năm học mới bắt đầu, nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp khai giảng thế nhưng có những ngành vẫn thiếu vắng học sinh vì tuyển sinh không đủ.

Mặc dù là ngôi trường thương hiệu, song những năm gần đây công tác tuyển sinh của trường Cao đẳng Dung Quất (Quảng Ngãi) gặp không ít khó khăn.

Ông Lê Thành Nam - Quyền Hiệu trưởng Cao đẳng Dung Quất (Quảng Ngãi) cho rằng việc thay đổi trong chính sách tuyển sinh của các trường đại học, cộng với những tác động từ dịch bệnh khiến công tác tuyển sinh của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong đó có Trường Cao đẳng Dung Quất gặp ngày càng nhiều khó khăn.

"Trong suốt 20 năm thành lập chúng tôi đã đào tạo hơn 30.000 lao động cho các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh và các tỉnh lân cận. Mỗi năm học trường tuyển sinh trung bình 1.000 học sinh, nhưng để tuyển được số lượng học sinh này nhà trường cũng rất vất vả", ông Nam nói.

Cũng theo ông Nam, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp rất lớn, 100% học sinh của trường tốt nghiệp đều có việc làm, thu nhập cao nhưng số lượng tuyển sinh đầu vào của trường vẫn khiêm tốn. Đây là thực tế đáng buồn khiến ông cảm thấy khá tiếc nuối.

Bà Thị Hoàng Ánh - Hiệu phó phụ trách Trường Trung cấp Lê Thị Riêng (TƯ Hội LHPN Việt Nam) chỉ ra một nguyên nhân khác khiến công tác tuyển sinh của trường nghề khó khăn là các trường hầu như không có chi phí dành cho công tác truyền thông tuyển sinh. Trong khi các trường đại học bắt đầu làm công tác tuyển sinh từ đầu năm học trên hàng loạt phương tiện truyền thông, hoặc đến trực tiếp từng trường THPT để tuyển sinh thì các trường nghề chỉ có thể dùng những biện pháp ít tốn kém như đăng trên website trường, phát tờ rơi, gửi email quảng cáo...

"Đó là chưa kể đến hàng loạt khó khăn khác như lương giáo viên thấp khó tạo động lực cho giáo viên đầu tư bài giảng, thiếu kinh phí đầu tư trang thiết bị dạy học trong khi đây là khâu cực kỳ quan trọng trong công tác dạy nghề...", bà Ánh nêu thực tiễn.

Nhiều trường khác cũng gặp khó khăn tương tự. Như Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội, ký túc xá của trường này cũng được trưng dụng làm nơi cách ly. Điều này khiến nhiều phụ huynh và học sinh e ngại dịch bệnh. Cộng thêm địa điểm trường cách xa bến xe bus công cộng, dịch các phương tiện không hoạt động khiến học sinh không thể di chuyển, số học sinh bỏ học cũng tăng cao. So với năm học 200-2021, năm học này, chỉ tiêu tuyển sinh của nhà trường giảm gần 1.000 học sinh.

Tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp gặp khó khăn kép

Ông Vũ Xuân Hùng - Vụ đào tạo Chính quy (Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp) cho biết, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã có nhiều nỗ lực trong công tác tuyển sinh như: ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác các công cụ truyền thông và mạng xã hội vào công tác tuyên truyền, tư vấn, tuyển sinh, thực hiện tuyển sinh, tư vấn tuyển sinh theo các hình thức trực tuyến.

Thế nhưng, theo ông Hùng năm nay các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cùng lúc gặp "khó khăn kép" vì: "Tỉ lệ tuyển sinh đạt thấp do tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các cơ sở đào tạo gặp khó khăn trong công tác tổ chức lớp học. Bên cạnh đó doanh nghiệp gặp khó khăn, thu hẹp sản xuất, nhu cầu tuyển dụng thấp".

Ông Hùng cho biết thêm, năm 2021 là năm đầu tiên của giai đoạn 2021-2025, việc phê duyệt kế hoạch thực hiện ở nhiều địa phương còn chậm. Đặc biệt, công tác phân luồng học sinh sau THCS vào học nghề làm chưa tốt, mới đạt khoảng 15% so với mục tiêu 30% người tốt nghiệp. Tuyển sinh đại học với quy mô và số lượng lớn, các doanh nghiệp (nhất là các doanh nghiệp FDI) tuyển dụng lao động chưa qua đào tạo với số lượng lớn với mức lương hấp dẫn. Tất cả những điều này đã tác động lớn tới công tác tuyển sinh của giáo dục nghề nghiệp.

Ông Dương Đức Lân - Chủ tịch Hội giáo dục nghề nghiệp và Nghề Công tác xã hội cho rằng, các chính sách phân luồng học sinh của chúng ta chưa phát huy tác dụng. Một phần vì nhận thức của phụ huynh, phần khác vì các trường ĐH "mở cửa" quá mức đã "vợt" gần như toàn bộ học sinh.

Theo ông Lân, muốn tăng tuyển sinh cho trường nghề phải thực hiện cùng lúc nhiều giải pháp. Vừa phải nâng cao chất lượng đào tạo tự thân cơ sở giáo dục nghề nghiệp đó, vừa phải đẩy mạnh truyền thông tuyển sinh. Thực hiện biện pháp tuyển sinh đa dạng, đồng bộ từ việc tuyển sinh trực tiếp gắn với tuyển sinh trực tuyến thông qua các website, facebook các trường... đặc biệt cần làm tốt công tác phân luồng, các trường phải cương quyết có giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo.

"Thực tế không phải ngành nào, trường nghề nào cũng gặp khó khăn trong công tác tuyển sinh. Có trường còn tuyển vượt chỉ tiêu, học sinh vào phải sơ tuyển, thi tuyển. Lý do là bởi trường này xây dựng thương hiệu tốt, chất lượng đào tạo cao, liên kết doanh nghiệp tốt, có cam kết đào tạo, giải quyết việc làm cho học sinh sau khi tốt nghiệp", ông Lân nói.