"Vàng tặc" ở vùng giáp ranh, đào hầm như thời chiến

Hầm vàng giữa rừng

Một ngày đầu tháng 7, theo con đường đất đỏ ngoằn ngoèo chạy giữa những vườn cao su, vạt điều xanh tốt, chúng tôi có mặt tại thôn 5. Khi hỏi về khu vực khai thác vàng, người dân địa phương ái ngại né tránh. Rất may, có một người dân trong vùng tên H. đồng ý chỉ đường để chúng tôi tiếp cận đại bản doanh của “vàng tặc”. “Khu vực đào vàng nằm trong rừng sâu, chỉ một con đường để ra vào. Người lạ không ai bén mảng. Nếu đi phải để mưa ngớt, vì mùa này mưa rừng và lũ quét thường về bất chợt”, H. nói.

Căn hầm giữa rừng phòng hộ sau khi nhóm “vàng tặc” rút đi.

Hôm sau cơn mưa rừng đã ngớt, đường trơn trượt, xe máy của chúng tôi nhiều lần lật ngã chỏng chơ, buộc phải gửi lại nhà dân. Để giữ bí mật, chúng tôi hóa trang thành người dân đi rừng với bộ đồ lao động, chiếc giỏ đeo sau lưng và con dao được cột vào một thanh gỗ dài để dọn đường và leo dốc. Phải lội bộ trên lối mòn hẹp bị che khuất bởi cây rừng rậm rạp, có đoạn phải vượt qua suối nước sâu cuồn cuộn chảy xiết và nhiều đỉnh dốc dựng thành vách.

Sau chừng 40 phút vượt rừng, chúng tôi gặp một ngôi nhà được xây cất ở chân đồi, là nơi ăn ngủ của nhóm khai thác vàng; gần đó có một khu chuồng trại nhỏ để nhốt đàn trâu 10 con giữa vườn cà phê còi cọc do ít được chăm sóc. “Trông bề ngoài ai cũng nghĩ việc thả trâu và trồng cà phê để làm trang trại, nhưng thực chất đây chỉ là trò ngụy trang để che mắt cơ quan chức năng, trá hình cho việc khai thác vàng trái phép. Ở đây có một người được thuê chăn trâu và trông vườn rẫy để trông coi hầm vàng. Người này cũng là tai mắt của một ông chủ ngụ ở TP Đồng Xoài”, anh H. khẳng định. 

Tiếp tục men theo con dốc thẳng đứng và liên tục dùng dao cắm sâu xuống các hẻm đá bám vào bụi rậm, chúng tôi mới bò lên được miệng hầm vàng. Hầm vàng thuộc Tiểu khu 202 của Ban Quản lý rừng phòng hộ Bù Đăng, tiếp giáp với rừng Nam Cát Tiên (tỉnh Đồng Nai). Khu vực hầm vàng có các phiến đá lớn, rắn chắc được kết thành vách dựng đứng giống như một thành quách vững chãi bên dòng suối Đắc Mô. Hầm có một cửa ra vào, cao chừng hơn 2m, rộng 1m chạy vào sâu, cũng là đường duy nhất để đưa máy khoan, trang thiết bị vận chuyển đá có vàng ra bên ngoài. Trước mặt cửa hầm là vực sâu bị phủ bởi cây rừng rậm rạp. Ngay cửa hầm còn có một bàn thờ lộ thiên để “thầy cúng” về phán ngày giờ đào vàng.

Chui vào trong hầm, chúng tôi phát hiện nhiều ngã rẽ lòng vòng, chi chít vết lằn của bánh xe rùa; dấu chân người trên đất đá lởm chởm và nhiều hố sâu găm xuống đến vài chục mét; nhiều đống đất trộn lẫn đá sỏi chưa kịp đưa ra ngoài. Chỉ tay vào một hố sâu, anh H., giải thích, sau khi tạo ra đường hầm, các đối tượng “ngửi” vị trí có vàng để đục xuống, tạo thành hố sâu vài chục mét gọi là giếng vàng. Thời điểm này, do nghe động nên các đối tượng cùng các phương tiện đã rút đi nên căn hầm tối om và im ắng.

Chúng tôi rút khỏi khu vực hầm theo đường vận chuyển đá bằng dây ròng rọc xuống ven suối. Tại đây có một chiếc thang lớn làm bằng gỗ để các đối tượng leo trèo đưa các thùng đá đào được ra bệ đỡ đến băng chuyền (được nối dây ròng rọc xuống tận bờ suối). Di chuyển theo hướng đi của ròng rọc đến vị trí cách đó 30m, chúng tôi thấy có một bãi đất được phủ bằng bạt và một lớp bụi đá ẩm ướt khá dày được cố định bởi 4 cọc gỗ. Người dẫn đường khẳng định, lớp bụi đá là sản phẩm của các viên đá xanh đã được xay nhuyễn, tận dụng tối đa dòng nước suối gần kề để các đối tượng đãi vàng. Khi có vàng trong tay, các đối tượng sẽ lặng lẽ rút đi.

Chủ hầm khó từ bỏ

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo SGGP, hoạt động khai thác vàng trái phép diễn ra âm ỉ từ khoảng 4 năm trở lại đây. Có 5 nhóm người từ các tỉnh Thái Nguyên, Đắk Lắk và Đồng Xoài thay phiên nhau khai thác. Không chỉ khu vực hầm vàng này, mà nhiều năm trước đây, các đối tượng còn đào đãi vàng ngay trên dòng suối Đắc Mô, cách đó chừng 2km, khiến khu vực suối tan thành bình địa. Mỗi đợt khai thác vàng thường kéo dài từ 1-2 tháng với khoảng 20 người. Cũng có đợt vài ngày do lực lượng chức năng phát hiện trục xuất người khai thác ra khỏi rừng.

Trước tết, một người đàn ông (ngụ TP Đồng Xoài) đã đưa người đến hầm vàng để đào bới. Nhóm người này đa số là đồng bào dân tộc thiểu số. Các đối tượng khai thác vàng tự mở đường mòn đưa máy móc và trang thiết bị đào vàng vào khu vực khai thác, dựng chòi bằng lều bạt để trú ngụ và do việc đào vàng cả ngày lẫn đêm nên đường điện cũng được kéo vào trong tận đường hầm. Vàng nằm trong các phiến đá xanh. Sau khi đục vỡ những phiến đá lớn để có khối lượng nhỏ và cho vào thùng, các đối tượng dùng dây cáp làm ròng rọc tời xuống bãi tập kết ven suối cách đó chừng 30m để xay vụn rồi đãi vàng cám, đưa ra ngoài. 

Mỗi đợt khai thác được bao nhiêu vàng thì chỉ ông chủ mới biết được. “Năm ngoái nhóm đào vàng kháo nhau làm cả ngày lẫn đêm cũng được 2,6 lượng vàng. Do việc khai thác rầm rộ gây ảnh hưởng đến rừng phòng hộ nên nhóm này đã bị trục xuất ra khỏi rừng cách đây chừng 1 tháng. Điều ngạc nhiên là không một đối tượng nào bị xử lý”, một người dân bức xúc nói. Một tay đào vàng chuyên nghiệp tên K. (đã giải nghệ), khẳng định, trong nhóm đào vàng, kẻ “ngửi được mùi vàng” được trả 20 triệu đồng/tháng, lao động đào vàng ít nhất cũng 10 triệu đồng/tháng. Chưa kể hàng trăm triệu đồng mua máy móc, trang thiết bị và ăn uống. Vậy nên, việc đào hầm khai thác vàng là canh bạc lớn, chủ hầm sẽ không bao giờ từ bỏ ý đồ.

Hiện tại việc khai thác vàng trái phép đã tạm ngưng do bắt đầu mưa rộ. Nhưng theo người dân, lợi dụng địa hình và sự buông lỏng quản lý của cơ quan chức năng, các băng nhóm “vàng tặc” sẽ sớm quay lại.