Vì sao Trung Quốc sợ hệ thống THAAD Mỹ triển khai tại Hàn Quốc?

Bất chấp sự phản đối từ phía Trung Quốc, Mỹ và Hàn Quốc đã thống nhất việc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD ở Hàn Quốc nhằm chống lại mối đẹ dọa từ tên lửa của Triều Tiên.

Yonhap dẫn thông báo từ Bộ Quốc phòng Hàn Quốc ngày 8/7 cho biết, Thiết bị phòng thủ khu vực tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) sẽ được lên kế hoạch triển khai sớm, dự kiến đưa vào hoạt động chậm nhất vào cuối năm 2017.

Theo bản tuyên bố, khi hệ thống THAAD được triển khai tới bán đảo Triều Tiên, nó sẽ chỉ tập trung vào các mối đe dọa hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên và không nhắm mục tiêu tới bất kỳ quốc gia nào khác.

Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi Mỹ và Hàn Quốc chấm dứt việc triển khai lá chắn tên lửa bởi nó không có lợi cho việc duy trì hòa bình và ổn định trên bán đảo Triều Tiên, sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho an ninh các nước khác, bao gồm Trung Quốc.

Theo giới thiệu từ tập đoàn Lockheed Martin – nhà sản xuất của hệ thống THAAD, hệ thống này có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo ở cự ly khoảng 200 km. Hệ thống này không có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo liên lục địa bắn về phía Mỹ nếu có.

THAAD có mặt tại Hàn Quốc hầu như không ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực răn đe hạt nhân của Trung Quốc. Vậy tại sao Bắc Kinh lại tỏ ra giận dữ với việc Mỹ triển khai hệ thống này tại Hàn Quốc.

Tầm trinh sát vào sâu bên trong Trung Quốc

THAAD có phạm vi đánh chặn chỉ khoảng 200 km, nhưng radar của hệ thống lại có phạm vi phát hiện mục tiêu gấp 5 lần tầm đánh chặn của tên lửa. Cụ thể radar AN/TPY-2 có phạm vi phát hiện mục tiêu khoảng 1.000 km. Đây là một radar quét mạng pha điện tử chủ động (AESA) với khả năng nhận dạng mục tiêu rất cao.

Tầm trinh sát tới 4.000 km của radar AN/TPY-2 khiến Trung Quốc đặc biệt quan ngại. Ảnh: Defence Industry Daily

Mỗi hệ thống THAAD gồm 2 radar AN/TPY-2 kết nối với nhau thông qua một trung tâm chỉ huy.  Radar đầu tiên sẽ đặt ở vị trí khá xa so với radar còn lại. Radar này có nhiệm vụ phát hiện, theo dõi và tính toán quỹ đạo bay của tên lửa mục tiêu. Radar AN/TPY-2 thứ 2 sẽ làm nhiệm vụ điều khiển hỏa lực dẫn đường cho tên lửa đánh chặn mục tiêu. 

Theo thông số từ nhà sản xuất Lockheed Martin, radar AN/TPY-2 có tầm trinh sát hơn 1.000 km, có thể mở rộng lên đến 4.000 km. Như vậy, nếu Mỹ triển khai THAAD ở Hàn Quốc, toàn bộ căn cứ quân sự dọc theo Hoàng Hải và Đông Hải đều nằm trong tầm trinh sát của hệ thống radar này.

Nhà phân tích Sungtae Jacky Park – thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại có trụ sở tại New York, Mỹ từng nhận xét, radar của hệ thống THAAD có thể “xoi mói” các hoạt động quân sự từ sâu bên trong lãnh thổ Trung Quốc. Mọi hoạt động triển khai lực lượng có thể bị Mỹ phát hiện từ sớm gây bất lợi cho Trung Quốc.

Trước đó, Frank A. Rose – trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về Kiểm soát vũ khí  từng cảnh báo, Mỹ gặp nhiều khó khăn trong việc theo dõi hoạt động của lực lượng tên lửa hạt nhân Trung Quốc. Về mặt lý thuyết, radar của hệ thống THAAD có thể giúp Mỹ tăng cường khả năng giám sát hoạt động của quân đội Trung Quốc, trong đó có lực lượng tên lửa chiến lược.

Về mặt lý thuyết, radar của hệ thống THAAD có thể làm suy giảm năng lực răn đe hạt nhân của Trung Quốc. Một tướng về hưu của Trung Quốc từng ví von rằng, sự hiện diện của hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD tại Hàn Quốc giống “một người đàn ông có tiền án đi lang thang ngoài cửa nhà bạn”.

Xu Guangyu – nhà nghiên cứu cao cấp thuộc Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí và Giải trừ quân bị Trung Quốc nhận xét, radar di động của hệ thống THAAD với phạm vi tìm tới 3.000 km. Như vậy các cuộc diễn tập quân sự trên đất liền, trên không đều bị phơi bày, tần suất xuất kích, số lượng, vị trí sân bay cũng bị lộ.

Hình thành liên minh phòng thủ

Đại tá về hưu Yue Gang – thuộc Bộ Tham mưu quân đội Trung Quốc từng nói với SCMP rằng, việc triển khai THAAD tại Hàn Quốc sẽ là bước đệm để cũng cố liên minh quân sự Mỹ - Nhật – Hàn.

“Sau khi hoàn tất việc triển khai THAAD tại Hàn Quốc, bước tiếp theo là kết nối với hệ thống phòng thủ tên lửa ở Nhật Bản. Washington đang tìm cách hình thành một liên minh quân sự giữa 3 nước giống như một NATO mini ở Đông Á”, đại tá Yue nói.

Đồ họa cơ chế đánh chặn của hệ thống phòng thủ THAAD. Ảnh: Business Insider

Cựu sĩ quan tham mưu nhận định, mục đích sâu xa của việc triển khai THAAD nhằm thay đổi cán cân an ninh chiến lược của Đông Á theo chiều hướng bất lợi cho Trung Quốc. Hiện tại, Mỹ và Nhật Bản đang hợp tác triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis BMD trên một số chiến hạm của Mỹ và Nhật Bản.

Hệ thống Aegis BMD sử dụng tên lửa đánh chặn siêu hạng SM-3 có thể đánh chặn tên lửa đạn đạo liên lục địa từ bên ngoài bầu khí quyển. Nếu hệ thống THAAD ở Hàn Quốc kết nối với Aegis BMD sẽ trở thành mối đe dọa lớn đối với năng lực răn đe hạt nhân của Trung Quốc.

Các mối đe dọa quân sự đằng sau việc triển khai THAAD lớn hơn nhiều so với năng lực đánh chặn của hệ thống này. Đó chính là lý do Trung Quốc phản đối mạnh mẽ việc triển khai THAAD, mặc dù việc phản đối được xem là can thiệp vào công việc nội bộ của Hàn Quốc.