VN đứng thứ 6 xuất khẩu hoa lan, thật ra bảng điểm chỉ có 6-7 nước

Ông Nguyễn Văn Đức Tiến – Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn hỗ trợ nông nghiệp TP.HCM cho biết như thế tại hội nghị đánh giá tiềm năng sản xuất và xu hướng thị trường hoa lan tại TP.HCM ngày 24.4.

Giá trị xuất khẩu của ngành lan từ Việt Nam chưa cao. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo nguồn số liệu từ Trademap.org, tình hình xuất khẩu hoa lan thế giới tăng dần qua các năm gần đây. Từ hơn 193 triệu USD năm 2016; đến hết năm 2018 giá trị xuất khẩu đạt ngưỡng cao nhất, khoảng hơn 217 triệu USD.

Hàng năm, giá trị xuất khẩu của ngành lan từ Việt Nam đạt trên 4 triệu USD. Trong đó Mỹ, Nhật là các quốc gia nhập khẩu hoa lan Việt Nam hàng đầu.

Hiện tại Việt Nam là quốc gia có giá trị xuất khẩu về hoa lan đứng thứ 6 trên thế giới. “Tuy nhiên, danh sách xếp hạng này chỉ gồm 6 – 7 nước. Đồng nghĩa, Việt Nam đứng đầu bảng, xếp từ dưới lên”, ông Tiến ví von.

Ông Nguyễn Văn Đức Tiến đánh giá ngành lan trong nước và tại TP.HCM phát triển chưa tương xứng tiềm năng. Ảnh: Nguyên Vỹ

Cụ thể, tỷ trọng của hoa lan Việt Nam chiếm phần rất nhỏ so với Hà Lan, Thái Lan. Mức độ biến động về giá trị xuất khẩu cũng không thể hiện rõ nét qua các năm như thị trường thế giới do sản phẩm trong nước chưa đa dạng, thị phần xuất khẩu chỉ tập trung ở vài quốc gia châu Á quen thuộc.

Trong giai đoạn 2013 – 2017, thị trường nhập khẩu hoa trong nước tăng từ 5,5 triệu USD năm 2014 lên gần 13 triệu USD (năm 2018). Trong đó Thái Lan là thị phần nhập khẩu lớn nhất của Việt nam, chiếm gần như tuyệt đối 100%.

Tại TP.HCM – địa phương sản xuất và tiêu thụ lớn trên cả nước, diện tích hoa lan hiện đạt 375 ha; tăng 21% so năm 2015. Tỷ lệ này đã giảm hơn so với giai đoạn 2010 – 2015; khoảng 42%.

Sản phẩm trong nước chưa đa dạng, thị phần xuất khẩu chỉ tập trung ở một vài quốc gia châu Á. Ảnh: Nguyên Vỹ

Nguồn cung ứng hoa lan của thành phố tập trung ở các huyện Củ Chi và Bình Chánh. Năm 2018, thành phố cung cấp khoảng 134,5 triệu cành.

Về quy mô cung ứng, giai đoạn 2015 – 2018, tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh nhưng khả năng cung ứng vẫn tăng. Tuy nhiên, mức tăng đã chậm hơn so giai đoạn trước, chỉ khoảng 17,7%.

Theo ông Tiến, thâm hụt cán cân thương mại ngành hoa lan thế giới giai đoạn 2014 – 2018 luôn ở mức cao. Điều này cho thấy tốc độ phát triển ngành hoa lan đang tăng rất nhanh theo nhu cầu.

Công tác nghiên cứu giống, lai tạo các loài đặc hữu, có bản quyền còn rất chậm nên còn phụ thuộc rất lớn vào giống từ Thái Lan. Ảnh: Nguyên Vỹ

TP.HCM có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp đô thị, đặc thù như hoa lan. Tuy nhiên, thực tế sản xuất hiện còn nhiều hạn chế, khiến năng lực chưa tương xứng tiềm năng.

Đặc biệt là công tác nghiên cứu giống, lai tạo các loài đặc hữu, có bản quyền còn rất chậm nên còn phụ thuộc rất lớn vào giống từ Thái Lan. Nguồn giống hiện tại từ nước này lại là những giống xưa cũ, không còn giá trị cao, thậm chí có nguy cơ suy thoái do tích lũy mầm bệnh tiềm tàng.

Trên địa bàn thành phố có nhiều cơ sở nhân giống cấy mô nhưng quy mô và năng lực còn hạn chế, quy mô nhỏ, chất lượng không đều và chưa đủ năng lực cung cấp cho thị trường. Tỷ lệ nhập con giống từ Thái Lan vẫn chiếm hơn 90% so với nhu cầu phát triển diện tích.

Cần tập trung đầu tư nâng cao năng lực sản xuất giống, đề giảm dần tỷ trọng nhập khẩu. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo ông Nguyễn Văn Trực – Phó Giám đốc Sở NNPTNT TP.HCM, tiềm năng phát triển sản xuất hoa lan của thành phố còn rất lớn. Thời gian tới cần tập trung vào các giải pháp trước mắt, mang tính tạm thời tập trung đầu tư nâng cao năng lực sản xuất giống, để giảm dần tỷ trọng nhập khẩu.

Về lâu dài, tập trung ứng dụng công nghệ sinh học trong nghiên cứu, lai tạo giống. Sưu tập, thuần hóa làm nguồn lai tạo các loại lan rừng đặc hữu tiến tới đăng ký bản quyền. Đồng thời nghiên cứu kỹ thị trường trong và ngoài nước để xây dựng vững chắc mối liên kết các nhà và chính sách phát triển hoa lan phù hợp.