Vụ ám sát đại sứ Nga xoay chuyển cuộc chơi ở Syria thế nào?

Đại sứ Nga Andrey G Karlov (ảnh trái) bị tay súng Thổ Nhĩ Kỳ (ảnh phải) bắn chết khi đang phát biểu tại lễ khai mạc một triển lãm ảnh ở thủ đô Ankara ngày 19.12.

Khi Đại sứ Nga Andrey G Karlov bị tay súng Mevlut Mert Altintas bắn chết tại một triển lãm ảnh ở Ankara ngày 19.12, cuộc chiến ở Syria đã bước vào một giai đoạn mới với chiến thắng quan trọng của quân đội Tổng thống Assad trước lực lượng nổi dậy tại thành phố chiến lược Aleppo nhờ sự hậu thuẫn của Nga và Iran. 

Trái ngược với những cảnh báo ban đầu cho rằng, vụ ám sát ông Karlov sẽ khiến Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trở mặt với nhau khi quan hệ giữa 2 nước thời gian gần đây vừa được phục hồi sau vụ chiến đấu cơ Su-24 Nga bị quân đội Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi khi đang làm nhiệm vụ ở Syria tháng 11.2015. Trên thực tế, vụ ám sát đại sứ Nga trước mắt không gây ra một cuộc khủng hoảng mới giữa 2 nước này. 

Cả Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan đều đã nhấn mạnh quyết tâm của 2 nước để duy trì mối quan hệ tốt đẹp của 2 nước, giữ vững sự hợp tác, giúp sớm chấm dứt cuộc nội chiến ở Syria.

Theo Huffington Post, vụ ám sát sẽ làm thay đổi cuộc chơi ở Syria, với một trục quyền lực mới sẽ thống trị Trung Đông đó là tam giác Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ. 

 Vụ ám sát xảy ra tại thời điểm Nga và Thổ Nhĩ Kỳ hợp sức sơ tán dân thường ở Aleppo và cuộc họp 3 bên giữa Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ về cuộc chiến ở Syria. Đây là cuộc họp đầu tiên về Syria độc lập với các sáng kiến ngoại giao của Liên Hợp Quốc và thiếu sự tham gia của các cường quốc khu vực khác là Saudi Arabia và Qatar và Mỹ.

Ngoại trưởng 2 nước Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ họp bàn về hòa bình cho Syria tại Moscow.

Cuộc họp 3 bên giữa các ngoại trưởng Nga - Iran - Thổ Nhĩ Kỳ  ngày 20.12 đã đạt được 8 điểm thống nhất quan trọng liên quan đến cuộc chiến Syria bao gồm:

1. Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục khẳng định tôn trọng hoàn toàn chủ quyền, độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Syria với tư cách một quốc gia đa sắc tộc, đa tôn giáo, dân chủ và thế tục.

2. Ba bên tin rằng không có giải pháp quân sự cho xung đột Syria. Ba bên thừa nhận vai trò chủ chốt của LHQ trong nỗ lực giải quyết khủng hoảng Syria phù hợp với Nghị quyết 2254 của Hội đồng Bảo an LHQ.

3. Ba bên ủng hộ nỗ lực chung ở khu vực đông Aleppo để người dân tự nguyện sơ tán và quân nổi dậy vũ trang ra đi có trật tự, đồng thời ủng hộ công tác sơ tán một bộ phận dân chúng ở Foua, Kefraya, Zabadani, Madaya.

4. Ba bên nhất trí tầm quan trọng của việc mở rộng ngừng bắn, cứu trợ nhân đạo không bị cản trở và quyền tự do đi lại của người dân trên toàn lãnh thổ Syria.

5. Ba bên sẵn sàng ủng hộ và bảo trợ cho một thỏa thuận đang được chính phủ Syria và phe đối lập, đồng thời mời gọi các nước khác có ảnh hưởng đến tình hình cũng làm như thế.

6. Thỏa thuận này sẽ góp phần tạo đà cần thiết để nối lại tiến trình chính trị ở Syria phù hợp với Nghị quyết 2254 của Hội đồng Bảo an LHQ.

7. Ba bên ghi nhận lời đề nghị của Tổng thống Kazakhstan về tổ chức các hội nghị có liên quan ở Astana.

8. Ba bên tiếp tục khẳng định quyết tâm phối hợp đấu tranh chống khủng bố IS và Al Nusra và tách chúng ra khỏi các nhóm đối lập vũ trang.

Tại cuộc họp báo sau hội nghị, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nhấn mạnh ba bên nhất trí ưu tiên hiện thời ở Syria là chống khủng bố và không thay đổi chế độ. 

Những điều này cho thấy, Thổ Nhĩ Kỳ đã thực sự xem xét lại chính sách Syria của mình, có tính đến sự thay đổi trong khu vực  để có chiến lược mới phù hợp với những đồng minh mới là Nga và Iran hơn. Vụ ám sát ông Karlov cũng đã cho thấy, việc kéo dài cuộc khủng hoảng Syria sẽ không mang lại lợi ích cho bất cứ bên nào.

Trên thực tế, chiến lược thất bại của Mỹ tại Syria đã cho phép Nga đảm nhận vai trò hàng đầu trong cuộc khủng hoảng.

Ngoài ra, với sự mơ hồ về chính sách Syria của Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump, dường như các cường quốc trong khu vực như Iran và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dễ dàng đảm nhận vai trò quan trọng hơn trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng Syria dưới ảnh hưởng của Nga ít nhất những tháng tới.