Nỗi lo đối tượng nghiện ma túy "thả rông" trong cộng đồng

Liên quan đến vụ án nữ sinh Trần Thuý Hiền - sinh viên năm nhất Học viện Ngân Hàng bị sát hại, cướp tài sản, chiều 27/10, đại tá Nguyễn Thanh Tùng, Phó giám đốc Công an TP.Hà Nội cho biết cơ quan này đã ra quyết định khởi tố vụ án, lệnh tạm giữ hình sự đối với Nguyễn Xuân Trung (35 tuổi, trú xã Văn Phú, H.Thường Tín) để làm rõ tội giết người, cướp tài sản.

Đồng thời, Công an TP.Hà Nội cũng đã bắt được nghi phạm thứ hai là Nguyễn Văn Quân (37 tuổi, trú xã Quất Động, huyện Thường Tín) để phục vụ điều tra, làm rõ vụ án.

Mới đây, Trung tá Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tội phạm học cho rằng, hành vi của các đối tượng xâm phạm đồng thời 2 khách thể được Luật hình sự bảo vệ, gồm quyền được sống (quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, sức khỏe) và quyền sở hữu. Các đối tượng sẽ bị xử lý về 2 tội giết người, cướp tài sản.

"Hành vi giết người man rợ, ác tính cao, thể hiện sự ích kỷ cao độ, coi thường tính mạng người khác. Hành vi bị thúc đẩy bởi động cơ thoát mãn nhu cầu vật chất, ở đây là nhu cầu có tiền mua ma tuý sử dụng.

Với mục đích chiếm đoạt được tài sản, đồng thời bị thúc đẩy bởi nỗì lo sợ nếu để nạn nhân sống hành vi phạm tội sẽ bị tố giác, đối tượng đã quyết tâm tước đoạt sinh mạng nạn nhân một cách man rợ, bỏ ngoài tại lời khẩn cầu xin tha mạng của nữ sinh", ông Hiếu phân tích.

Theo vị chuyên gia, về cơ chế hành vi phạm tội, các nghi can là người nghiện ma tuý, đặc điểm tâm lý cá nhân chứa đựng sẵn những lệch lạc, lệch chuẩn, tiêu cực, như sự ích kỷ, độc ác, hành động theo bản năng hướng đến việc thỏa mãn các nhu cầu vật chất thô thiển.

Khi gặp phải tình huống thuận lợi (nạn nhân có tài sản, dễ tấn công, khống chế vì có một mình, trong điều kiện hoàn cảnh thuận lợi như trời tối, vắng vẻ..), tác động trực tiếp đến người đã có trong nhân cách những đặc điểm tiêu cực, hình thành ý định phạm tội.

"Nạn nhân có vai trò trong cơ chế hành vi phạm tội, thể hiện ở khâu làm nảy sinh ý định phạm tội và giúp cho tội phạm được thực hiện thuận lợi. Nếu nạn nhân có ý thức cảnh giác, không xuất hiện tại khu vực vắng vẻ khi trời tối, không để lộ ra tài sản, biết cách ứng phó (tri hô, kêu cứu, bỏ chạy, tự vệ) ...có thể không xảy ra tội phạm hoặc giảm thiểu được hậu quả, tác hại. Phòng ngừa tội phạm từ khía cạnh nạn nhân, cần nghiên cứu sâu vai trò của nạn nhân trong các vụ án", vị Trung tá phân tích.

Theo ông Hiếu, vụ án tiếp tục đặt ra câu hỏi cần phải làm gì để ngăn chặn, phòng ngừa người nghiện ma tuý gây án tại cộng đồng. Trước đây, tại Bộ Luật hình sự 1985, hành vi sử dụng trái phép chất ma tuý bị xử lý hình sự theo điều 195 - tội sử dụng trái phép chất ma tuý.

"Xử lý hình sự với hành vi này có tác dụng răn đe tốt. Từ năm 1999, Bộ Luật ình sự mới đã bỏ tội này. Từ đó, người nghiện được coi là người bệnh. Những biện pháp quản lý người nghiện, xử lý vi phạm...đều có những bất cập, hạn chế.

Kết quả là cộng đồng đang sống trong nỗi lo âu, người nghiện được thả rông đã, đang và sẽ tiếp tục gây ra những hậu quả, thiệt hại nặng nề. Cần phải có một cơ chế quản lý hiệu quả, mang tính răn đe, trừng trị, giáo dục", ông Hiếu nói.