Vua Lê

Ninh Quốc Công Trịnh Toàn bị triệu hồi về Thăng Long, đoán biết mình sẽ bị bắt giam và có thể bị sát hại. Nhưng để tỏ một lòng với chúa, giải nỗi oan của mình, ông đã để thuộc hạ ở lại và về Thăng Long. Quả nhiên, khi về tới phủ chúa, ngay lập tức ông bị tống giam.

Lê Bôi tên thật là Phạm Bôi, người làng Địa Linh, nay thuộc làng Đông Linh, xã An Bài, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Vì ông được vua Lê cho mang quốc tính nên sử ghi là Lê Bôi. Ông tham gia dẹp loạn Nghi Dân, đưa Lê Tự Thành là người em khác mẹ của vua Lê Nhân Tông lên nối ngôi, tức vua Lê Thánh Tông...

Đến thời vua Lê Hy Tông trị vì, dư đảng nhà Mạc là Mạc Kính Vũ vẫn còn chiếm giữ trên xứ Cao Bình. Vua sai Đinh Văn Tả thống lĩnh đại binh đi đánh, phá vỡ quân nhà Mạc, buộc Mạc Kính Vũ phải chạy sang Long Châu và từ đó, triều đình nhà Mạc mới chấm dứt sự tồn tại

Đứng đầu 13 công thần tử tiết, Trạng nguyên Vũ Duệ xứng đáng là “bề tôi tiết nghĩa” một lòng vì vua và là tấm gương sáng cho muôn đời sau.

Theo sử sách còn lưu truyền đến ngày nay, thì chuyện tình giữa vua Lê Thần Tông với mẹ của vua Lê Hy Tông có nhiều điều thú vị. Trước ngày được ngồi trên ngai vàng, vua Lê Hy Tông vẫn cùng mẹ sống đời sống lam lũ, mò cua bắt ốc ở sông Cụt qua làng Đông Côi (nay thuộc thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh).

Cổ Bôn xưa, nay là xã Đông Thanh (huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa) là một ngôi làng cổ nổi danh “vùng đất học” với những bậc đại khoa, nho thần tài đức vẹn toàn được người đời sau ca tụng. Thượng thư bộ Công, Thái Bảo Nguyễn Văn Nghi, người phò 3 đời vua nhà Lê.

Phan Thiên Tước không tiếc mạng sống của mình mà sẵn sàng can ngăn nhà vua về những việc làm không đúng với phép nước, với đạo lý. May mà thời ấy vua Lê Thái Tông là người biết nghe trung thần để sửa mình.

Lệ khảo khóa giúp nhà nước chọn lựa quan tốt, liêm khiết, vạch mặt quan bất tài, tham nhũng. Từ đó khuyến khích hay khuyên răn, góp phần nâng cao hiệu quả trị nước.

Thời Lê sơ, trong việc sắp xếp quan lại, nhà nước đã tiến hành nhiều cách thức như tịch thu tài sản tham ô, quy định độ tuổi nghỉ hưu... để phòng chống tham nhũng.

Để chiếm ngôi nhà Lê, Mạc Đăng Dung sai Trương Phu Duyệt thảo chiếu nhường ngôi nhưng bị cự tuyệt, còn Đặng Ất thì tuẫn tiết giữ lòng trung.