Vướng giải phóng mặt bằng, lo ngại tiến độ của đường Vành đai 3 TP.HCM

Dự án Vành đai 3 TP.HCM thu hồi được 97% mặt bằng

Chiều 4/1, Đoàn ĐBQH TP.HCM đã tổ chức giám sát việc thực hiện Nghị quyết 57 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường Vành đai 3 TP.HCM đến hết năm 2023.

Dự án Vành đai 3 có tổng chiều dài khoảng 76,34 km, đi qua địa phận TP.HCM và các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Long An với 8 dự án thành phần độc lập. Sơ bộ tổng mức đầu tư dự án khoảng 75.378 tỷ đồng. Tiến độ thực hiện từ năm 2022, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác từ năm 2026.

Trên địa bàn TP.HCM, dự án Vành đai 3 có 2 dự án thành phần gồm xây lắp và giải phóng mặt bằng; trong đó, dự án thành phần 2 (bồi thường, hỗ trợ, tái định cư) có khoảng 1.689 trường hợp bị ảnh hưởng, với diện tích đất thu hồi khoảng 410 ha.

Ông Lương Minh Phúc, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM cho biết, đến thời điểm hiện tại, TP.HCM mới thu hồi được khoảng 97% diện tích; phần diện tích còn lại chủ yếu là các hộ có đất ở nằm rải rác trên tuyến, mặt bằng phục vụ thi công một số đoạn chưa thông suốt.

Theo ông Phúc, nguyên nhân do dự án đi qua nhiều địa bàn, số trường hợp bị ảnh hưởng lớn nên việc chỉ đạo, giải quyết vướng mắc tốn nhiều thời gian. Tình trạng nguồn gốc đất phức tạp, chi phối bởi nhiều quy định, qua nhiều chủ sở hữu dẫn đến khó khăn trong việc xác định chủ sở hữu, nguồn gốc pháp lý…

Trong 4 địa phương, huyện Hóc Môn đã sớm hoàn thành 100% diện tích thu hồi đất, trong khi TP.Thủ Đức mới chỉ đạt khoảng 91%. Theo đại diện UBND TP.Thủ Đức, kế hoạch triển khai kèm theo Nghị Quyết số 105/NQ-CP thì đến ngày 30/9/2022 bàn giao hồ sơ và cọc giải phóng mặt bằng cho địa phương. Tuy nhiên đến 16/11/2022, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM mới hoàn thành bàn giao bản đồ hiện trạng vị trí ranh thu hồi đất của tuyến, chậm so với Nghị quyết, dẫn đến các đầu công việc tiếp theo chậm.

TP.Thủ Đức có gần 600 hồ sơ, diện tích thu hồi gần 100 ha, chủ yếu là đất ở và đất nông nghiệp có nhà, ít trường hợp đất nông nghiệp thuần. Bên cạnh đó, người dân so sánh giá đền bù đất nông nghiệp của TP.HCM với tỉnh Bình Dương liền kề quá chênh lệch nên còn nhiều hộ chưa đồng thuận. Trong các buổi tiếp xúc cử tri, người dân đề nghị được tính đơn giá bồi thường bằng 60 – 80% đơn giá đất ở đối với đất nông nghiệp cùng khuôn viên đất ở.

Liên quan vấn đề này, theo ông Huỳnh Bá Trung Nam, Trưởng phòng Bồi thường hỗ trợ tái định cư (Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM), TP đã rà soát, kiểm định và áp mức giá đền bù cho đất nông nghiệp là khoảng 7 triệu đồng/m2. Việc thẩm định giá đất cho người dân hoàn toàn đúng theo quy định, do đó TP.Thủ Đức cần giải thích để người dân hiểu và không thể điều chỉnh thêm nữa.

Về vấn đề tái định cư, dự án Vành đai 3 có 408 hộ đủ điều kiện tái định cư bằng nền đất; 176 trường hợp giải tỏa trắng nhưng không đủ điều kiện tái định cư đã được UBND TP tạo điều kiện bố trí căn hộ chung cư để người dân sớm ổn định cuộc sống tại nơi ở mới. Thành phố cũng bố trí 7 khu tái định cư đáp ứng đủ cho các hộ dân bị ảnh hưởng; trong đó 5 khu tái định cư có sẵn, xây dựng hạ tầng 2 khu tái định cư trên đất do nhà nước quản lý tại huyện Củ Chi và Hóc Môn.

Tuy nhiên, theo đại diện của huyện Bình Chánh và Sở Tài nguyên Môi trường, hiện vẫn còn vướng mắc trong hướng dẫn trả góp cho dân (mua đất nền, thuê mua căn hộ) do các quy định của luật khá cứng nhắc. Một số ĐBQH lo ngại với 385 trường hợp chưa giải phóng mặt bằng xong rải rác ở nhiều quận huyện liệu có xử lý xong, bàn giao mặt bằng để thi công hay không bởi đây đều là những trường hợp khó.

Một vướng mắc khác là vấn đề vật liệu xây dựng, đặc biệt là nguồn cát đắp nền đường và đất đắp. Theo Sở Giao thông Vận tải TP.HCM, nguồn vật liệu hiện mới chỉ đáp ứng được khoảng 80%. Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc điều phối nguồn vật liệu để đảm bảo tiến độ thực hiện dự án. 

Ngoài ra, kiến nghị các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long hỗ trợ một phần trữ lượng cát đắp nền đường từ các mỏ đang khai thác, mỏ đang xin gia hạn giấy phép và mỏ quy hoạch cho dự án đường Vành đai 3; đồng thời cho phép các mỏ được bán thương mại cho nhà thầu thi công của dự án đường Vành đai 3.