Xây dựng nông thôn mới: Giật mình món nợ 14.000 tỷ đồng

Từ nguồn tiền công đức của những người con xa quê, xã Quỳnh Đôi huyện Quỳnh Lưu - Nghệ An, xây dựng cổng làng cao 14 m, rộng 22 m, với trị giá 3 tỷ đồng (Ảnh: N.Đ.T)

Tuy nhiên, sẽ là không đầy đủ và toàn diện nếu chỉ nhìn vào bề nổi của khoản nợ này. Chúng ta cần phân tích, mổ xẻ xem 14.000 tỷ đồng đó là nợ cái gì, làm cái gì mà nợ nhiều thế? Kể từ khi có Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Bộ Tiêu chí quốc gia xây dựng NTM năm 2009, cả nước đã tập trung bắt tay vào thực hiện chương trình này với mục tiêu đến hết năm 2015 có ít nhất 20% trên tổng số gần 9.000 xã đạt đủ 19 tiêu chí NTM.

Và để thực hiện chương trình này, tùy vào nguồn lực của mỗi địa phương đã áp dụng những cách làm, cách vận dụng khác nhau, trong đó không thể không kể đến việc huy động xã hội hóa trong xây dựng NTM và nguồn vốn tín dụng. Tại nhiều địa phương, có thể huy động được tới cả hàng chục, thậm chí vài chục tỷ đồng để xây dựng NTM hoặc ở những địa phương có nguồn lực mạnh, các xã được cấp một nguồn kinh phí lớn để xây dựng NTM. Song đáng tiếc, thay vì dùng nguồn vốn trên vào những công việc thiết thực trong xây dựng NTM như làm sạch môi trường, quy hoạch, phát triển sản xuất, tập trung xây dựng môi trường sinh hoạt văn hóa lành mạnh, thì nhiều nơi lại đổ tiền vào xây dựng cổng làng, trụ sở xã hoành tráng.

Câu hỏi đặt ra ở đây là, những chiếc cổng làng như vậy có làm nên một NTM? Phát biểu trong một hội nghị, TS Trần Đình Thiên- Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đã phải nói rằng: “Không thể có NTM nếu chỉ xây một cái cổng làng, rồi dựng hai con chó đá ở hai bên là xong được, mà phải là người dân được cái gì từ NTM”.

Ông Hồ Xuân Hùng - Chủ tịch Tổng hội NNPTNT cũng thừa nhận: “Vấn đề nợ đọng NTM, thực tế  Ban chỉ đạo T.Ư Chương trình xây dựng NTM đã nhận thấy từ rất sớm nên chỉ sau 2 năm thực hiện đã chỉ đạo cả trong cuộc họp và cả bằng văn bản của Phó Thủ tướng Chính phủ. Tôi cho rằng, cái gì làm quá với nhu cầu sử dụng của người dân gây lãng phí là không được và phải xử lý nghiêm cán bộ đứng đầu. Đặc biệt, khi triển khai cần phải cam kết nguồn lực từ T.Ư xuống tỉnh, huyện, xã thật rõ ràng thì tôi tin sẽ khắc phục được tình trạng nợ đọng NTM trong thời gian tới”.

Chương trình xây dựng NTM còn kéo dài, song nếu ngay từ bây giờ các địa phương không thay đổi cách tiếp cận, việc triển khai các hạng mục công trình, kể cả những công trình được xã hội hóa, thì con số nợ đọng sẽ không chỉ dừng ở 14.000 tỷ đồng, mà có thể còn phát sinh thêm những con số khổng lồ khác!