Xây dựng nông thôn mới ở TP.HCM: “Kết quả đạt được lớn nhất là lòng tin“

Theo ông, những thành quả nổi bật trong quá trình xây dựng nông thôn mới những năm qua ở thành phố Hồ Chí Minh là gì?

Kết quả đạt được lớn nhất là lòng tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước, là nâng sự tự tin của nông dân thành phố với tư cách chủ thể xây dựng nông thôn mới (NTM) và phát triển nông nghiệp đô thị.

Chương trình xây dựng NTM đã nhận được sự đồng thuận, ủng hộ mạnh mẽ của nhân dân, chỉ riêng việc hiến đất xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội tại các xã đã có hơn 8.000 hộ dân tham gia, hiến trên 841.000 m² đất, giá trị ước trên 710 tỷ đồng.

Trong sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng nông nghiệp đô thị từ tháng 6 năm 2011 đến nay, vốn đầu tư cho sản xuất đạt trên 5.200 tỷ đồng. Trong đó, vốn vay tín dụng có sự hỗ trợ lãi suất của thành phố trên 3.000 tỷ đồng, còn lại là vốn của dân, của doanh nghiệp; bình quân từ 1 đồng vốn ngân sách hỗ trợ lãi vay đã thu hút được 36 đồng vốn đầu tư xã hội, trong đó từ nguồn tín dụng là 21 đồng, từ vốn tự có trong dân là 15 đồng.

Có những mặt khó khăn, những mặt chưa thuận lợi để thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới, thành phố đã làm gì để khắc phục?

Trong công tác quy hoạch, thành phố thường xuyên theo dõi và chỉ đạo Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các sở ngành liên quan hỗ trợ các xã, huyện xây dựng nhiệm vụ, đồ án quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Hiện nay, phần lớn các xã đã được phê duyệt đồ án, còn lại một vài xã đang trong giai đoạn thẩm định, phê duyệt và sẽ hoàn thành trong quí III/2014.

Về cân đối, bố trí vốn đầu tư cho các công trình, dự án theo đề án được phê duyệt tại các xã: Theo hướng ưu tiên đầu tư trước các công trình hạ tầng quan trọng, thiết yếu, có ý nghĩa thúc đẩy, tạo động lực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn, nâng cao thu nhập và đời sống nhân dân.

Để tăng thêm nguồn vốn cho việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, thành phố đã có chủ trương rà soát để huy động các nguồn lực từ nguồn xã hội hóa, tín dụng, khơi vốn trong dân, doanh nghiệp, cùng hỗ trợ chung sức xây dựng nông thôn mới.

Tỷ lệ vốn đầu tư cho nông thôn mới TP.HCM.

Phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới” của TP.HCM  đã đem lại hiệu quả như thế nào, thưa ông?

Trong xây dựng nông thôn mới, phát triển nông nghiệp đô thị, người nông dân được đặt ở vị trí trung tâm, là chủ thể, vừa là người thực hiện và đồng thời là người thụ hưởng.

 Chính vì xuất phát từ thực tiễn, đồng thời lợi ích và hiệu quả của chương trình có tác động trực tiếp, gắn bó và đáp ứng nhu cầu thiết thực của đại bộ phận người dân ở nông thôn, cùng với truyền thống tương thân, tương trợ của đồng bào thành phố nên sự quan tâm hưởng ứng và tham gia tích cực của người dân nông thôn nói riêng cũng như đồng bào thành phố nói chung đối với phong trào “Chung sức xây dựng nông thôn mới” hết sức mạnh mẽ, tự giác.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố đã có văn bản hướng dẫn, chỉ đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các quận - huyện triển khai thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” gắn với nội dung thi đua xây dựng nông thôn mới.

Ở cấp thành phố có ký kết Chương trình liên tịch giữa Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Thành đoàn TNCS HCM, phân công thực hiện các nội dung xây dựng nông thôn mới.

Bộ Tư lệnh thành phố có phong trào “Lực lượng vũ trang thành phố chung sức xây dựng nông thôn mới”; Thành đoàn có “Tháng thanh niên hành động xây dựng nông thôn mới”, phong trào “Thanh niên nông thôn lập nghiệp”; Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố có phong trào “Trồng cây xanh trên các tuyến đường ở các xã nông thôn mới”; Hội Nông dân phát động phong trào “Nông dân sản xuất – kinh doanh giỏi, xây dựng xã nông thôn mới”; Hội Cựu chiến binh đi đầu trong phong trào vận động nhân dân “Hiến đất làm đường, xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn mới và giữ gìn an ninh trật tự”…

Thu hoạch tôm tại huyện Cần Giờ, TP.HCM.

Gần đây phong trào này đã được cụ thể hóa bằng văn bản, kèm theo những hoạt động cụ thể hơn?

Tại Hội nghị sơ kết Chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới năm 2013 và sơ kết 2 năm thực hiện phong trào thi đua “Thành phố chung sức xây dựng nông thôn mới” đầu năm nay, thành phố đã tổ chức lễ ký kết và triển khai thực hiện thỏa thuận hỗ trợ, phối hợp “Chung sức xây dựng nông thôn mới”, gắn liền với giảm nghèo bền vững giữa tất cả các quận, 25 Đảng ủy cấp trên cơ sở và tổng công ty, 4 Đảng ủy lực lượng võ trang thành phố, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố và Hội Nông dân thành phố với 5 huyện. (kèm Box 3)

Là trung tâm tập trung nhiều trường viện, đội ngũ trí thức, chuyên gia, thành phố đã làm gì để phát huy nguồn lực này phục vụ cho Chương trình xây dựng nông thôn mới?

Nhận thức được đội ngũ các nhà khoa học, trí thức, chuyên gia là nguồn lực quý giá, thành phố luôn quan tâm, chú trọng phối hợp với nhiều viện trường, cơ quan nghiên cứu chính sách, xây dựng nhiều chương trình, đề án, tổ chức nhiều lớp tập huấn, đào tạo. Cụ thể như:

Thành phố đã phối hợp với các trung tâm, cơ quan nghiên cứu khoa học tổ chức các cuộc điều tra, khảo sát về một số nội dung liên quan đến xây dựng nông thôn mới, thực hiện các công trình khoa học nghiên cứu trong lĩnh vực nông nghiệp, nghiên cứu và đưa vào sản xuất kinh doanh nhiều loại giống mới theo yêu cầu của thị trường, cải thiện năng suất, kháng sâu bệnh, có giá trị cao (hoa lan, cây kiểng, bò sữa,…).

Các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn thành phố đã đào tạo và cung cấp phần lớn số cử nhân, kỹ sư là cán bộ xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Các cơ quan Trung ương trên địa bàn thành phố cũng đã tổ chức tập huấn, đào tạo cán bộ theo “Chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ xây dựng nông thôn mới thuộc Chương trình mục tiêu về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn 2012 – 2020”.

Viện Nghiên cứu phát triển thành phố nghiên cứu, lập đề án xây dựng nông thôn mới, lập quy hoạch sản xuất cho các xã; tổ chức khảo sát, điều tra thu nhập hộ gia đình; xây dựng đề tài về giải pháp, định hướng và phát triển cho các xã xây dựng nông thôn mới.

Và kết quả đem lại từ những hoạt động này như thế nào?

Có thể nói, việc phối hợp tốt với nhiều trung tâm, trường, viện nghiên cứu, cơ quan trung ương trên địa bàn thành phố đã góp phần rất lớn trong việc đào tạo, cung cấp nguồn nhân lực cho quá trình xây dựng nông thôn mới, thúc đẩy nhanh lộ trình đạt chuẩn nông thôn mới cho các xã, huyện và toàn thành phố.

Theo ông, người dân khu vực nông thôn của thành phố đã thụ hưởng được những gì từ Chương trình xây dựng nông thôn mới những năm vừa qua?

Đây là một câu hỏi rất hay! Kế thừa những thành tựu đạt được qua các nhiệm kỳ, được sự quan tâm chỉ đạo của Ban Thường vụ Thành ủy, đến nay bộ mặt của nông thôn thực sự thay đổi và khởi sắc đi lên, đời sống của người dân nông thôn được cải thiện khá rõ. (mời bạn đọc xem thêm phần khai đề và những bài khác trong chuyên đề này - PV).

Việc thay đổi ngành nghề cho lao động, hạ tầng xã hội ở khu vực nông thôn cũng là vấn đề nan giải đối với nhiều địa phương khi thực hiện chương trình này?

Về phát triển ngành nghề nông thôn, thành phố đã tập trung đẩy mạnh công tác đào tạo, dạy nghề cho lao động nông thôn phục vụ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động; thực hiện thí điểm thành công một số mô hình dạy nghề có hiệu quả trong lĩnh vực nông nghiệp và các ngành nghề nông thôn làm cơ sở để triển khai nhân rộng; số lao động nông thôn được học nghề ngày càng tăng, thành phố đã hỗ trợ dạy nghề cho 53.569 lượt lao động; trong đó, số lao động có việc làm mới và tiếp tục làm nghề cũ đạt trên 80%. Chuyển dịch cơ cấu lao động theo đúng định hướng của thành phố.

Về văn hóa, giáo dục: Hệ thống cơ sở giáo dục luôn được quan tâm đầu tư, các hình thức tổ chức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, lễ hội, đình làng đa dạng và phong phú.

Mạng lưới y tế đã phủ kín tất cả các xã trên địa bàn thành phố và nhanh chóng mở rộng đến ấp. Công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân ngày càng được chú trọng.

Từ thực tiễn vừa qua, thành phố sẽ có những điểm gì cần điều chỉnh về chính sách, giải pháp để tiếp tục thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn?

Về chính sách, giải pháp, trong thời gian tới thành phố sẽ tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu để cập nhật, bổ sung một số nội dung chính sách phù hợp với thực tiễn nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới tại các xã thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 – 2020; kiện toàn ban chỉ đạo các cấp Chương trình xây dựng nông thôn mới và tổ công tác giúp việc ban chỉ đạo…

Chúng tôi cũng sẽ đề xuất Trung ương xem xét, sớm chỉ đạo nhân rộng việc thực hiện bảo hiểm nông nghiệp, giúp người nông dân có thể giảm thiểu những thiệt hại khi gặp phải những rủi ro lớn, giúp họ sớm phục hồi, tái đầu tư sản xuất khi tham gia vào bảo hiểm nông nghiệp.