Xe nhập “giải khát” thị trường ô tô Việt

Sau chờ đợi là… tiếp tục chờ đợi

Rất nhiều người tiêu dùng ô tô đã cố gắng kìm nén nhu cầu mua sắm của mình trong suốt năm 2017 để chờ đợi mua xe nhập khẩu giá thấp. Lý do khiến người tiêu dùng chấp nhận chịu “khát” cả một năm ròng chính là mốc thời gian ngày 1/1/2018, thời điểm kỳ vọng vào một đợt du nhập ồ ạt của các loại ô tô nhập khẩu giá thấp.

Cụ thể hơn, theo nội dung Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), kể từ ngày 1/1/2018, thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ các nước nội khối sẽ giảm về 0%. Với mức thuế xem như xóa bỏ, cơ cấu giá của mặt hàng này sẽ thay đổi mạnh mẽ.

Về nguyên lý, thuế suất 0% sẽ giúp cho giá bán lẻ các loại xe nhập khẩu từ các nước khu vực Đông Nam Á giảm mạnh. Bởi đối với mặt hàng ô tô nhập khẩu, thuế nhập khẩu là sắc thuế cơ bản đầu tiên được cộng vào giá CIF, sau đó sẽ lần lượt tính đến các loại thuế và phí khác.

Tuy nhiên, bước sang năm 2018, thị trường ô tô nhập khẩu lại vướng phải một hàng rào khó vượt. Theo quy định tại Nghị định 116 được Chính phủ ban hành vào tháng 10/2017, kể từ ngày 1/1/2018, các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô phải đáp ứng một số thủ tục, trong đó quan trọng nhất là Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô (VTA).

Sau khi Nghị định 116 có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp khẳng định rằng không thể nắm được trong tay “giấy thông hành” VTA do những khác biệt ở các nước xuất khẩu ô tô. Thậm chí một số doanh nghiệp đã tỏ ý “giận dỗi” đòi rút khỏi thị trường Việt Nam.

Đến khoảng tháng 3/2018, một loạt doanh nghiệp cho biết đã có trong tay VTA và trình lên Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt. Cũng từ thời điểm này, một số lô xe nhập khẩu đã bắt đầu về nước dù rất nhỏ giọt.

Tình trạng ách tắc của xe nhập khẩu qua đó đã khiến cho thị trường ô tô Việt Nam rơi vào cảnh khan hàng trầm trọng.

Đối với người tiêu dùng, một năm 2017 kìm nén nhu cầu mua sắm để chờ đợi đến năm 2018 thực sự là quá dài. Đáng chú ý là trong khoảng thời gian đó, không ít người tiêu dùng đã phải lựa chọn giữa việc tiếp tục chờ đợi hay mua xe ngay khi hầu hết các hãng ô tô liên tiếp tung những đợt giảm giá bán lẻ mạnh mẽ. Sau những đợt giảm giá liên tu bất tận, nhiều doanh nghiệp khẳng định mặt bằng giá bán lẻ ô tô năm 2017 tại Việt Nam đã xuống đến đáy và ngang với mặt bằng giá chung ở thị trường Đông Nam Á.

Tưởng như sự nhẫn nhịn sẽ được đền đáp từ kỳ vọng vào đợt đổ bộ ào ạt của ô tô giá thấp, ngược lại, người tiêu dùng vẫn tiếp tục phải chờ đợi và lần này, sự chờ đợi nằm trong thế bị động chứ không còn chủ động như trước đó.

“Hàng rào” Nghị định 116 đã khiến cho hành trình về nước của các loại ô tô miễn thuế từ Thái Lan và Indonesia bị chậm trễ. Tình trạng ách tắc của xe nhập khẩu qua đó đã khiến cho thị trường ô tô Việt Nam rơi vào cảnh khan hàng trầm trọng. Người tiêu dùng thậm chí phải chấp nhận chi thêm tiền song vẫn không có xe để mua.

Giải tỏa cơn khát nguồn cung

Mặc dù các doanh nghiệp lắp ráp trong nước vẫn có sự chủ động phần nào về nguồn cung. Nhưng trên thực tế, nguồn cung xe sản xuất trong nước không đủ để đáp ứng cho nhu cầu của thị trường. Bởi vậy, thị trường ô tô Việt Nam nửa đầu năm 2018 được hình dung chẳng khác nào một cánh đồng khô hạn.

Bước sang tháng 7/2018, ô tô nhập khẩu đã bắt đầu về nước nhiều hơn, quy mô của mỗi lô xe cập cảng cũng lớn hơn trước và số lượng mẫu xe xuất hiện cũng tăng mạnh.

Tuy nhiên, theo thống kê được Tổng cục Hải quan công bố hằng tuần, lượng xe nhập khẩu làm thủ tục thông quan vẫn còn ít ỏi.

Những lô xe nhập khẩu cập cảng thời gian này đang giúp “giải khát” phần nào cho thị trường.

Việc người tiêu dùng kìm nén nhu cầu trong năm 2017 cộng với tình trạng khan hàng nửa đầu năm 2018 khiến cho cán cân cung cầu trên thị trường bị chênh lệch quá lớn. Vì vậy, số lượng xe nhập khẩu chỉ quanh mức 2.000 chiếc trong tháng 6 và dự kiến là cả tháng 7/2018 cũng chỉ như những cơn mưa bóng mây. Trong khi đó, thị trường ô tô lúc này như một cánh đồng lớn đã khô hạn nguồn cung đến mức nứt nẻ.

Dù lượng xe nhập khẩu về nước chưa thấm vào đâu so với nhu cầu song theo đánh giá, những lô xe nhập khẩu cập cảng thời gian này cũng đang giúp “giải khát” phần nào cho thị trường.

Ở một khía cạnh khác, ô tô nhập khẩu đang về nước ngày càng nhiều hơn cũng mang theo những tin vui nhất định đến người tiêu dùng. Bên cạnh việc bù đắp phần nào cho tình trạng thiếu hụt nguồn cung, các lô xe nhập khẩu về nước tăng dần đã mang theo nhiều mẫu ô tô mới cho thị trường.

Cụ thể là từ nay đến cuối năm, một loạt các mẫu xe mới sẽ lần lượt du nhập vào Việt Nam, trong đó có không ít các mẫu xe rất đáng được chờ đợi như Toyota Rush, Toyota Wigo, Honda HR-V hay Mitsubishi Xpander…

Đại diện các doanh nghiệp cho biết, những lô xe về nước thời điểm này mới chỉ nằm trong những hợp đồng được ký đầu tiêu sau khi hoàn tất thủ tục theo quy định tại Nghị định 116. Từ nay đến cuối năm, lượng xe về nước sẽ nhiều hơn và dồn dập. Vì vậy, chắc chắn xe nhập khẩu sẽ giúp “giải khát” cho thị trường ô tô Việt Nam.