Xót thương những phận nghèo

Họ đến Nga lao động "chui" với hy vọng đổi đời và cái chết bi thảm của họ khiến người thân nơi quê nhà đau đớn tận cùng.

Chạy khắp làng gào tên con

Sáng 13.9, vừa đến đầu xóm 8, xã Bảo Thành (Yên Thành, Nghệ An), chúng tôi đã nghe tiếng khóc ai oán của thân nhân 2 lao động chết cháy tại Nga là Đặng Quang Ngọc và Đặng Quang Thành. Tại nhà nạn nhân Ngọc, chiếc bàn thờ lập vội nghi ngút khói hương.

Nỗi đau của thân nhân anh Đặng Quang Thành (xóm 8, xã Bảo Thành, Yên Thành, Nghệ An).

Ông Đặng Quang Võ (bố Ngọc) đứng trước di ảnh con khóc thảm thiết. “Chiều hôm qua, đứa cháu Lê Đình Tú (người may mắn thoát chết trong vụ cháy trên) gọi điện về thông báo cháu Ngọc và cháu Thành (con của anh trai ông Võ) đã chết cháy ở Nga. Tui khuỵu xuống, còn bà nhà bị ngất nên phải cấp cứu ở trạm y tế xã” - ông Võ nghẹn lời.

Học xong lớp 9, Ngọc (SN 1992) theo bố đi làm thợ mộc. Khi nghe một số người trong xóm bảo sẽ lo cho một số thanh niên đi xuất khẩu lao động (XKLĐ) ở Nga, gia đình ông Võ vay ngân hàng 50 triệu đồng để làm thủ tục cho Ngọc đi với mong muốn đổi đời. Ngọc lên máy bay sang Nga ngày 28.8, đến nơi làm việc được 2 ngày thì gặp nạn. "Giờ chúng tôi chỉ còn biết khẩn cầu các cơ quan chức năng đưa các cháu về quê để được nhìn mặt con lần cuối"- ông Võ nói.

Kế bên, nhà nạn nhân Thành cũng ngập trong bầu không khí tang tóc. Những người thân của nạn nhân khóc lóc vật vã trước bàn thờ mới lập. Ông Đặng Quang Văn (bố Thành) từ khi nghe tin con gặp nạn đã như điên như dại, chạy khắp làng gào khóc gọi tên con. Chị Đặng Thị Thuỷ (cô ruột của Thành) cho biết gia cảnh của Thành rất tội nghiệp, bố bị bệnh, mẹ phải đi làm thuê làm mướn nuôi 4 người con. “Tưởng em nó đi XKLĐ sẽ bớt khổ, ai ngờ bây giờ lại bỏ mạng nơi xứ người”- chị Thuỷ nói trong nuớc mắt.

Gia đình ông Mai Văn Hải (xã Hải Ninh, Quảng Ninh, Quảng Bình) sốc nặng vì sự ra đi bất ngờ của người thân.

Thôn Thế Lộc, xã Tân Ninh (huyện Quảng Ninh, Quảng Bình) là quê nhà của 3 nạn nhân đã thiệt mạng trong vụ cháy ở Nga. Khắp các ngõ xóm bao trùm một không khí tang tóc. Mọi sự tập trung gần như đổ dồn về nhà bà Nguyễn Thị Vui, có con gái là Nguyễn Thị Hoài (SN 1990) và con rể Nguyễn Quang Thể (quê Thanh Hoá) bị thiệt mạng trong vụ hoả hoạn. "Hai vợ chồng nó vay mượn tiền đi Nga hy vọng cải thiện cuộc sống, giờ thì hết rồi…"- bà Vui khóc ròng.

Cách đó không xa, nhà ông Phan Văn Diến - bố của nạn nhân Phan Hồng Phong (SN 1976) cũng chật ních người đến chia buồn. Phong là anh cả trong gia đình 6 anh em. Sau 1 năm đi Nga, Phong mới gửi về cho vợ con được 30 triệu đồng. "Tiền nợ ngân hàng chưa trả được đồng nào cả, chừ gia đình tui không biết làm răng nữa"- ông Diến nghẹn lời.

Tại xã biển Hải Ninh (huyện Quảng Ninh), người dân cũng kéo đến gia đình ông Mai Văn Hải - bố nạn nhân Mai Văn Hồng (SN 1990) chia buồn. Nhà nghèo nên học hết lớp 9, Hồng đã bỏ học và vào Nam làm thuê. Ông Hải cho biết, năm 2010, gia đình vay 60 triệu đồng cho Hồng đi lao động ở Nga, từ đó đến nay Hồng chưa gửi về nhà được đồng nào.

Lao động chui như… ở tù

Khi được hỏi, hầu hết các gia đình ở Nghệ An có con em bị chết cháy ở Nga đều không biết tổ chức hay cá nhân nào đã đưa con em mình đi XKLĐ. Ông Đặng Quang Võ cho biết, riêng ở xóm 8, xã Bảo Thành có hơn 50 người ở Nga. Những người này thường xuyên điện thoại về rủ rê và con cháu ông Võ đã đi sang Nga theo sự chỉ dẫn của một người ở Hà Nội.

"Hôm 9.8, Ngọc có "chát " với đứa em, nó bảo ở bên đó nó làm thợ may, bị chủ nhốt trong một căn phòng rồi khoá trái cửa lại. Tất cả 40 lao động đều làm việc, ngủ nghỉ trong phòng, không được ra ngoài, điện thoại họ cũng không cho dùng. Làm công nhân mà không khác nào ở tù"- ông Võ kể.

Ông Nguyễn Danh Tuệ- Chủ tịch UBND xã Bảo Thành thì lắc đầu ngao ngán: "Chúng tôi cũng không biết ai đưa các thanh niên ở Bảo Thành đi XKLĐ ở Nga. Các cháu đến xã làm thủ tục thì chúng tôi phải cho thôi. Hiện Bảo Thành có hơn 600 thanh niên đi XKLĐ ở các nước, nhưng có đến 90% đi theo diện "chui"- ông Tuệ cho biết.

Theo anh Nguyễn Đình Hải (quê huyện Đô Lương) - người đang lao động "chui" ở Nga, những người đi lao động như anh đều phải làm việc trong môi trường độc hại, quyền lợi không đảm bảo. "Ở bên này, người lao động "chui" bị chết như cơm bữa. Cuối năm 2011 có 3 người quê Nghệ An chết vì ngạt khí gas ở đây. Em muốn về lắm nhưng tiền vay mượn chưa trả xong" - anh Hải cho biết.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tất cả các nạn nhân quê Quảng Bình thiệt mạng do cháy xưởng sản xuất ở thị trấn Yegorevsk đều sang Nga theo hộ chiếu du lịch, tức là đi theo đường dây "chui" của cò lao động. Gia đình họ đều rất nghèo nên rất khó khăn trong việc xác định thông tin và nhờ hỗ trợ đưa thi hài con em về nước. Gia đình các nạn nhân cho biết, bây giờ họ cũng chỉ biết chờ chứ không biết làm gì khác.

Tiến Dũng - Phan Phương