Ám ảnh bệnh “nhớ nhớ, quên quên”

Nhiều triệu chứng nguy hiểm

Chia sẻ về các bệnh nhân mắc chứng SSTT của người già, bác sĩ Trần Thị Hà An - Trưởng phòng Người già (Viện Sức khỏe tâm thần T.Ư, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, viện đang điều trị cho khá nhiều bệnh nhân không nhớ nổi chồng con là ai. Có người cứ lờ đờ, ngồi một chỗ, mất hết sức sống, không ăn được, nói ít hoặc khó giao tiếp, đi đâu người thân cũng phải theo giám sát vì nếu không dễ đi lạc, không biết tìm đường về.

Người già điều trị bệnh sa sút trí tuệ tại Viện Sức khỏe tâm thần.  Ảnh: D.L

Có những bệnh nhân SSTT đến mức không tự mặc được quần áo, thụ động, thậm chí có những hành vi bất thường, hoang tưởng, ảo giác, đặc biệt là mất ngủ. Cũng có bệnh nhân có cảm xúc bất thường, vui buồn bất chợt, nếu lên cơn cáu gắt là đánh chửi người nhà một cách thô tục. Lại có bệnh nhân cứ tưởng đêm là ngày, nửa đêm đánh thức cả nhà dậy để… nấu ăn. Còn có trường hợp cứ đến đêm là tìm lửa thắp hương cắm khắp nhà, cả nhà phải cất hết bật lửa, thậm chí phải chuyển sang dùng bếp từ.

“Bệnh nhân SSTT đa số là người già, ngoài ra còn có các đối tượng chấn thương sọ não, béo phì hoặc đái tháo đường type 2, người có tiền sử gia đình đãng trí. Bệnh nhân nữ cũng nhiều hơn bệnh nhân nam. Người có trình độ học vấn cao ít mắc bệnh này hơn” – bác sĩ Hà nhấn mạnh.

Theo bác sĩ Trần Thị Hồng Thu (Bệnh viện Tâm thần Mai Hương, Hà Nội), SSTT là căn bệnh “báo hiệu tuổi già” với triệu chứng càng cao tuổi, càng nặng hơn. Lúc đầu, bệnh nhân chỉ quên đơn giản và khó gợi nhớ, dần dần quên các kiến thức, thao tác nghề nghiệp, rồi quên tên bạn bè, đồng nghiệp, hàng xóm, con cháu.

Bên cạnh đó, cũng có thể có triệu chứng loạn thần. Mọi hoang tưởng đều có thể gặp, song thường gặp nhất là các hoang tưởng bị thiệt hại, bị mất mát của cải, bị hàng xóm chiếm đoạt, hoang tưởng ghen tuông. Người bệnh thấy như có người lạ đang ở trong nhà mình, không nhận ra mình trong gương, đối xử với các nhân vật trong tivi như người trong cuộc sống thực tại… Người bệnh có thể dễ bị kích thích cáu giận, có cơn kêu khóc qua đêm hoặc bàng quan. Phiền hà nhất là các rối loạn hành vi, từ việc đánh người, nhặt đồ bẩn, hành vi thù địch với người thân cho đến kích động, đi lang thang…

“SSTT là một bệnh khó điều trị, còn gọi là mất trí. Người từ 65 tuổi trở lên có 5% là bị mất trí nặng và 15% mất trí mức độ nhẹ, 20% người trên 80 tuổi bị mất trí mức độ nặng” - bác sĩ Thu cho biết.

Không tự uống thuốc bổ não

Bác sĩ An nhấn mạnh, hiện nay đang có tình trạng dùng thuốc bổ não, bổ thần kinh tùy tiện trong thời gian dài, dẫn đến việc SSTT nặng hơn. Nguyên nhân là do người già hoặc con cái họ thấy mình “nhớ nhớ quên quên” hay đau đầu, mất ngủ nên đã mua thuốc bổ não về dùng hy vọng “não khỏe hơn”, giúp minh mẫn hơn. Do tự ý dùng thuốc hoặc không coi việc đãng trí là bệnh, nên hơn 90% bệnh nhân đến viện đã trong tình trạng SSTT nặng, khó điều trị và phục hồi.

Về điều này, TS Nguyễn Doãn Phương - Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần T.Ư cho biết: “Một số loại thuốc bổ thần kinh, bổ não, nếu dùng lâu ngày có thể gây rối loạn hành vi, hoang tưởng, suy gan, suy thận... Vì vậy, các loại thuốc bổ não có tác dụng tăng cường trí nhớ, chủ yếu điều trị cho người già, SSTT hoặc các di chứng bệnh, nhưng phải được các bác sĩ chuyên khoa chỉ định. Nếu tự uống và lạm dụng thuốc lâu dài sẽ có hại cho sức khỏe, sinh hoang tưởng, thậm chí gây tác dụng ngược, nếu mua phải những loại thuốc kích thích thần kinh đang bị cấm, hoặc thuốc ít có tác dụng bổ não, tăng cường trí nhớ. Nhiều loại thuốc bổ, bổ sung vitamin, chất khoáng và các chất bổ khác thường ở dạng viên sủi bọt chứa ion natri mà lạm dụng, sẽ hấp thu nhiều natri, dẫn đến không có lợi cho sức khỏe, nhất là người đang điều trị bệnh tăng huyết áp có thể bị tăng vọt huyết áp, gây nguy hiểm”.