“Ăn lúa mới” cầu mùa bội thu

Theo quan niệm của người Xơ Đăng, sự phù hộ của đất trời, các vị thần linh cai quản ruộng đồng... sẽ góp phần quan trọng để hình thành một mùa vụ bội thu. Vậy nên khi lúa ngoài đồng chín, bà con sẽ thu hoạch về và làm lễ cúng nhằm bày tỏ sự biết ơn với tổ tiên, trời đất.

Lễ hội ăn lúa mới chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất là ăn lúa mới tại mỗi gia đình (Ka pa neo) và giai đoạn thứ hai là uống rượu mừng lúa mới tại cộng đồng làng (Onđrô tơ triêng).

Thông thường, già làng sẽ dâng lễ vật và cúng cảm tạ tổ tiên, trời đất, thần linh... để mở đầu cho lễ “Ăn lúa mới”. Tiếp đó sẽ là phần hội với các chương trình văn nghệ truyền thống, các trò chơi dân gian và thưởng thức các món ăn đặc trưng của dân tộc mình như: Thịt rừng, cá suối, rau măng, rượu ghè… Và một công việc không thể thiếu trong lễ hội uống rượu mừng lúa mới chính là phong tục dựng cây nêu, do nam giới trong làng thực hiện.

Chủ hộ khấn Giàng (ông trời) xin được rước thần Lúa (Noa Sai) về với dân làng và tuốt nắm lúa đầu tiên làm phép, cả gia đình bắt đầu làm công việc tuốt lúa.

Lễ cúng xong, cả làng cùng ăn uống và kết thúc lễ hội bằng những điệu xoang, cồng chiêng sôi nổi. 

 Tuốt lúa xong, bà con đưa lúa về kho để cất giữ. 

 Lúa phơi cho khô rồi giã, lấy gạo nấu một nồi cơm lớn để làm mâm cơm cúng tại gia đình. 

Chủ hộ cắt tiết một con gà, rồi lấy tiết bôi lên trán tất cả mọi người trong gia đình để cầu an lành.