Bán đủ loại cá, tôm cho Mỹ, Trung Quốc, EU, Việt Nam dự thu 10 tỷ USD trong năm 2024

Mặt hàng tôm bị tác động nhiều nhất

Đánh giá về thị trường XK thủy sản 5 tháng đầu năm 2024, bà Lê Hằng - Giám đốc Truyền thông của VASEP cho biết, trong tháng gần đây nhất là tháng 5, tôm là mặt hàng bị tác động giảm giá rõ rệt nhất, nên XK đã giảm 2,3%, trong đó riêng tôm chân trắng giảm 7%, tôm sú giảm 6%. Các sản phẩm khác như chả cá, surimi cũng bị áp lực cạnh tranh về giá nên giảm sâu 25% trong tháng 5 và lũy kế 5 tháng đầu năm giảm 15%.

Bà Hằng dẫn chứng, tới cuối tháng 5, giá trung bình tôm chân trắng Việt Nam XK sang EU giảm 4% so với tháng trước, xuống còn 7,1 USD/kg. Giá XK sang Trung Quốc giảm 2%, xuống còn 6,3 USD/kg. Giá XK sang Anh giảm 8%, còn 8 USD/kg. 

Trong khi đó, giá XK sang Nhật Bản và Hàn Quốc ổn định ở mức 8,5USD và 7,4USD/kg. Duy nhất có thị trường Mỹ có giá NK tôm thẻ có xu hướng tăng từ tháng 2/2024 tới nay. Tới cuối tháng 5, giá trung bình tôm chân trắng Việt Nam XK sang Mỹ tăng 2% so với tháng trước, đạt 10 USD/kg.

Đối với cá tra fillet đông lạnh XK, giá FOB (bàn giao tới tàu) trung bình từ đầu năm tới nay vẫn duy trì ở mức 2,7USD. Đây là mức giá thấp kéo dài từ tháng 9/2023 tới nay.

Xét theo thị trường, tới cuối tháng 5, giá trung bình cá tra XK sang EU giảm 5% so với tháng trước, xuống còn 2,43USD/kg. Giá XK sang Mexico giảm 7,4%, xuống còn 2,13 USD/kg. Giá XK sang Trung Quốc giảm 1%, xuống còn 1,88USD/kg. Giá XK sang Brazil giảm 1,5%, xuống còn 2,69USD/kg. Giá XK sang Anh giảm 7,2%, xuống còn 2,43USD/kg.

Với cá tra XK, cũng chỉ có thị trường Mỹ có dấu hiệu lạc quan hơn. Tới cuối tháng 5, giá trung bình cá tra XK sang Mỹ tăng 1,7% so với tháng trước, đạt 2,95 USD/kg. Đây cũng là mức giá cao nhất kể từ tháng 7/2023.

Đáng chú ý, theo chuyên gia của VASEP, các nước sản xuất và XK tôm khác cũng chịu tác động chung của thị trường khiến giá nguyên liệu giảm. Đơn cử, giá tôm thẻ nguyên liệu các cỡ từ 50 - 80 con/kg của Ấn Độ tới tháng 6/2024 giảm gần 4 - 6% so với tháng trước, xuống còn 2,64 - 3,35USD/kg.

Giá tôm nguyên liệu của Việt Nam mặc dù giảm sâu hơn nhưng vẫn cao hơn nhiều so với cùng loại và size cỡ tôm Ấn Độ. Theo đó, tôm thẻ cỡ 80 con/kg giảm 16% so với tháng 5, đạt trung bình 85.500 đồng/kg (tương đương 3,34 USD/kg), vẫn cao hơn nhiều so với mức 2,64USD/kg tôm cùng loại, cùng cỡ của Ấn Độ. Giá tôm thẻ cùng cỡ của Thái Lan cũng giảm 2%, của Ecuador giữ nguyên mức thấp 2,3 USD/kg.

Tín hiệu tích cực những tháng cuối năm

Nhận định về thị trường XK thủy sản 6 tháng cuối năm 2024, theo bà Lê Hằng, các thị trường nhập khẩu chính sẽ có tín hiệu tốt hơn. Đặc biệt thị trường Mỹ hồi phục sẽ định hướng và tác động tích cực đến các thị trường khác.

Tới hết tháng 6, ước tính XK thủy sản Việt Nam đạt 4,4 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2023. Kỳ vọng sau quý II, các vấn đề tồn kho và khó khăn vận tải sẽ giảm bớt, nhu cầu sẽ phục hồi và giá sẽ tăng lại vào quý III, là thời điểm nhu cầu cao phục vụ lễ tết cuối năm. 

"Thị trường khả quan hơn, điều kiện sản xuất trong nước ổn định và thuận lợi, chúng ta có niềm tin XK sẽ chinh phục được mốc 10 tỷ USD trong năm nay" - bà Lê Hằng nói.

Tuy nhiên, chuyên gia của VASEP cũng có chút quan ngại về tình hình nguyên liệu nửa cuối năm. Bởi vì giá tôm, cá tra nguyên liệu sụt giảm, các hộ nuôi thua lỗ, có thể sẽ bỏ ao hàng loạt, dẫn đến thiếu hụt nguyên liệu.

Trong khi đó, nguyên liệu hải sản đã thiếu lại càng khó hơn vì vướng vào các quy định mới tại Nghị định 37, Nghị định 38 mới ban hành hồi tháng 4/2024 và có hiệu lực từ 19/5/2024. Trong đó, các quy định như kích thước tối thiểu một số loài khai thác và XK chủ lực, quy định cấm trộn lẫn nguyên liệu trong nước và nhập khẩu vào cùng một lô hàng XK, quy định thông báo trước 72 giờ và 48 giờ đối với các tàu nước ngoài và tàu container nhập khẩu… khiến cho việc tuân thủ rất khó khăn. Do vậy, nguồn nguyên liệu càng thêm bị thắt chặt…

Do vậy, doanh nghiệp XK cá ngừ của VASEP đã lo lắng mục tiêu 1 tỷ USD XK cá ngừ khó đạt được trong năm nay trước những nút thắt nguyên liệu quá chặt như hiện nay.