Bán được 6 triệu tấn, Việt Nam vươn lên đứng top thứ 2 thế giới về xuất khẩu một loại nông sản chủ lực

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo của nước ta trong tháng 8 đạt 921.443 tấn, trị giá 546,4 triệu USD, tăng mạnh 39,5% về lượng và 50,7% về trị giá so với tháng trước, đồng thời tăng 28,8% về lượng và tăng tới 61,7% về trị giá so với cùng kỳ.

Như vậy, tính từ đầu năm đến hết tháng 8, xuất khẩu gạo của nước ta đạt kỷ lục mới là 5,81 triệu tấn, trị giá 3,16 tỷ USD, tăng 21,4% về lượng và tăng 35,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.

Với kết quả này, Việt Nam đã vượt Thái Lan, vươn lên trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, sau Ấn Độ. Bởi theo số liệu của Bộ Thương mại Thái Lan, xuất khẩu gạo của nước này trong 8 tháng đầu năm đạt khoảng 5,3 triệu tấn, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), kết thúc tuần giao dịch 11/9 – 17/9, giá gạo thô kỳ hạn tháng 11 niêm yết trên Sở Chicago hồi phục 0,93%, lên 319,18 USD/tấn.

Diễn biến trái chiều, giá gạo Việt Nam xuất khẩu nối dài đà hạ nhiệt trong tuần vừa qua. Số liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho thấy, sau 2 lần điều chỉnh giảm và 1 lần hồi phục nhẹ tròn tuần qua, đầu tuần này (18/9), gạo 5% tấm của Việt Nam tiếp tục giảm thêm 15 USD/tấn so với ngày tuần trước đó về mức 613 USD/tấn; tương tự gạo 25% tấm mất mức 600 USD/tấn, giảm 15 USD/tấn, xuống còn 598 USD/tấn.

Tính từ đầu năm đến hết tháng 8, xuất khẩu gạo của nước ta đạt kỷ lục mới là 5,81 triệu tấn, trị giá 3,16 tỷ USD, tăng 21,4% về lượng và tăng 35,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022. Ảnh: H.Xây.

Trên thị trường thế giới, gạo 5% của Thái Lan cũng giảm 7 USD về 611 USD/tấn, 25% tấm sụt 13 USD về 550/USD một tấn so với tuần trước đó. Tuy khoảng cách với gạo Thái Lan đã thu hẹp hơn, gạo Việt Nam vẫn tiếp tục ghi nhận mức giá cao nhất thế giới.

MXV cho biết, tín hiệu nguồn cung dần ổn định trở lại là yếu tố chính khiến giá gạo hạ nhiệt trong 2 tuần trở lại đây.

Chính phủ Ấn Độ mới đây cho biết, lệnh cấm xuất khẩu đã giúp quốc gia này đảm bảo nguồn cung đầy đủ với các loại lương thực thiết yếu như gạo và lúa mì. Bên cạnh đó, theo nguồn tin từ Bộ Lương thực Bangladesh, nước này có đủ lượng gạo dự trữ khoảng 1,7 triệu tấn để cung cấp cho người dân giữa bối cảnh giá gạo thế giới và trong nước tăng cao.

Các quốc gia tiêu thụ lớn cũng đã tích cực thu mua trong giai đoạn trước đó nhằm bổ sung dự trữ cần thiết đối với mặt hàng lương thực thiết yếu này. 

Tại Indonesia, chính phủ đã tăng cường nhập khẩu gạo trong 8 tháng đầu năm nay, trong bối cảnh chính phủ đặt mục tiêu bổ sung dự trữ đối với mặt hàng thiết yếu này.

Cơ quan Thống kê Indonesia báo cáo, nước này đã nhập khẩu 1,59 triệu tấn gạo trong 8 tháng đầu năm nay, tăng vọt so với mức 237.146 tấn cùng kỳ năm ngoái. Hơn một nửa trong số này có nguồn gốc từ Thái Lan. Việt Nam là nhà cung cấp gạo lớn thứ 2 cho Indonesia trong giai đoạn này với 674.000 tấn.

Chính phủ Indonesia cũng đã giao cho cơ quan thu mua thực phẩm nhà nước Bulog nhập khẩu 2,3 triệu tấn gạo trong năm 2023 để ứng phó với ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, vốn gây ra hạn hán và làm thiệt hại mùa màng ở châu Á. Tính đến hết tháng 8, lượng nhập khẩu đã gần đạt tới 80% kế hoạch.

Chỉ còn chưa đầy 1 tháng tới, nhiều quốc gia sản xuất lúa gạo cũng sẽ bước vào cao điểm mùa thu hoạch, dự báo sẽ cung cấp lượng lớn nguồn cung ra thị trường.

Trong khi đó, việc giá gạo neo cao ở mức kỷ lục trong giai đoạn vừa qua cũng đã làm hạn chế lực mua đối với mặt hàng này. Các nhà nhập khẩu hiện cho thấy tâm lý rất thận trọng trong quyết định ký các hợp đồng mới, đồng nghĩa với việc một lượng hàng nhất định vẫn “nằm yên” trong tay nông dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trong ngắn và trung hạn, nhiều quốc gia tiêu thụ vẫn cần đẩy mạnh nhập khẩu gạo để bổ sung vào kho dự trữ. Đây sẽ là yếu tố kiềm chế đà giảm của giá gạo. Hiện tại, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam ước tính chỉ còn hơn 1 triệu tấn. Theo MXV, giá gạo Việt Nam tiếp tục duy trì mức cao so với Thái Lan và cao nhất thế giới.

Tại thị trường trong nước, giá gạo cũng đã hạ nhiệt và giảm từ 2 - 4% so với một tháng trước. Mặc dù vậy, mức giá hiện tại vẫn cao hơn khoảng 40 – 60% so với cùng kỳ năm ngoái.

Một số doanh nghiệp cho biết, hiện giá gạo xuất khẩu đang ở mức cao nên cả người bán lẫn người mua đều trong thế khó. 

Mặc dù vậy, một số doanh nghiệp nhận định giá gạo có thể không tăng thêm chứ khó giảm, vì sản lượng gạo của Việt Nam và Thái Lan không còn nhiều mà nhu cầu thế giới đang lớn. 

Việc Philippines áp giá trần có thể khiến thị trường hạ nhiệt trong trước mắt nhưng gạo là lương thực thiết yếu, không thể không mua.