“Bằng đỏ vác cuốc ra đồng”

Không tròn mắt không được bởi trong khi về lý thuyết thành phố nói “trải thảm đỏ”, kêu “thiếu nhân tài” thì có đến 30 thạc sĩ, thủ khoa xuất sắc ở nước ngoài “trượt vỏ chuối”- nói như dân gian là “ngay từ vòng gửi xe”.

Cảnh xếp hàng nộp hồ sơ thi công chức tại một cơ quan thuế (Ảnh: Khám phá) 

Không ngạc nhiên không xong khi “4 câu hỏi không có barem điểm”, đặt những câu hỏi y như “tâm sự vỉa hè” rằng: “Anh làm bài thi viết được bao nhiêu %?”, “vị trí, chức năng của đơn vị mà anh dự tuyển?”, “giới thiệu về bản thân”. Và “trả lời 3 câu này xong là đi ra".

Không băn khoăn không được khi có những vị trí “chỉ 1 chỉ tiêu và 1 người đăng ký” vẫn phải qua “vừa thi vừa tuyển”.

Và ngỡ ngàng nhất là ở chuyện dù tiếng là “đặc cách không phải thi tuyển” nhưng cách làm của Hà Nội được chính những người đi thi cho là “vừa thi vừa tuyển”.

Sinh thời, với 9 năm thi tú tài, 5 lần trượt cử nhân, Trần Tế Xương đã có những câu thơ tự trào “phi ngôn chí” đau đớn: “Tấp tểnh người đi tớ cũng đi/Cũng lều cũng chõng cũng đi thi/Tiễn chân cô mất ba đồng chẵn/ Sờ bụng thấy không một chữ gì...”.

Có thi là có trượt cho dù đó là bậc nhân tài, kẻ sĩ. Muôn đời xưa vẫn vậy - mà muôn đời sau vẫn thế.

Chỉ có điều, ngoài sự cam chịu “học tài thi phận” thì có lẽ bộ máy tổ chức thi tuyển cần phải xem xét lại cách tuyển dụng của mình. Một lối thi cử mà loại bỏ hàng loạt những thạc sĩ, thủ khoa loại giỏi, xuất sắc ở nước ngoài thì đó là lối thi cử cần phải xem lại chứ không thể bảo “nước ngoài cũng chỉ thế mà thôi” hay đổ tại quy định này, hướng dẫn nọ.

Năm 2007, dư luận chấn động khi báo chí nêu trường hợp “bao kiến thức rơi ngoài bờ ruộng” của anh Lê Văn Hậu ở Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.

Đỗ ĐH Bách khoa Đà Nẵng, một năm sau, vượt qua hàng chục ứng viên, Hậu là 1 trong 2 người của trường nhận được học bổng của Bộ GDĐT du học tại Romania chuyên ngành hóa dầu. Nhưng “hoài cố hương” sau 5 năm du học với tấm bằng xuất sắc, anh đã mất thêm vài năm để hiểu rằng mình không có cửa.

Và hình như với những chuyện cười ra nước mắt của ngày hôm nay, vấn nạn những tài năng, những xuất sắc, những “bằng đỏ ngày ngày vác cuốc ra đồng” hình như vẫn chẳng có gì thay đổi cả!