“Bất thường” thương vụ thu phí cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình giữa Cty Yên Khánh và VEC?

Ngày 1.1.2019, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 – bộ Công an) bắt hàng loạt lãnh đạo Công ty CP tập đoàn Yên Khánh chi nhánh Long An che giấu doanh số thu phí, trốn thuế ở các trạm thu phí trên cao tốc TP.HCM – Trung Lương gây xôn xao dư luận.

Cụ thể, quá trình khám xét khẩn cấp, cơ quan điều tra đã thu giữ một số tài liệu, chứng cứ điện tử xác định các đối tượng nêu trên có hành vi mua bán, sử dụng phần mềm trái pháp luật để trốn thuế, gây thất thu cho ngân sách của Nhà nước gồm: Ngô Bá Thắng - Giám đốc chi nhánh Long An, thuộc công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh; Trần Văn Miền - Phó Giám đốc chi nhánh Long An, kiêm Trạm trưởng Trạm thu phí Chợ Đệm, công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh; Tô Phước Hùng - Kế toán trưởng công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh; Nguyễn Thị Kim Huệ - Kế toán công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh; Nguyễn Văn Hiền - Giám đốc công ty TNHH Kỹ thuật Xuân Phi.

Cũng liên quan tới công ty Yên Khánh của Vũ Thị Hoan, chính là hơp đồng dịch vụ thu phí tại cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình với Tổng công ty Đầu Tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Hợp đồng 1 năm thu phí 5 năm?

Cũng chính từ “sức nóng” của vụ án này, dư luận tiếp tục một lần nữa đặt ra nhiều hoài nghi về các dự án cao tốc mà công ty Yên Khánh của Vũ Thị Hoan đã từng thực hiện thu phí, liệu có những “gian lận, tiêu cực phí” hay không?

Trạm thu phí Km188+300.

Trong tất cả các dự án thu phí của công ty Yên Khánh đã thực hiện thu phí, nổi bật và đáng chú ý nhất chính là thương vụ thu phí dự án cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ - Ninh Bình do Tổng công ty Đầu Tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý.

Thương vụ này, được ký kết vào đầu năm 2013, Công ty Yên Khánh của Vũ Thị Hoan và VEC ký hợp đồng làm dịch vụ thu phí tại cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình diễn ra trong một thời gian “chóng vánh” bộc lộ nhiều điều “bất thường”?

Theo tìm hiểu của PV, ngày 12.7.2012, Bộ GTVT có văn bản số 5429 gửi VEC, trong đó có ghi “Căn cứ các quy định hiện hành, nhằm giảm chi phí gián tiếp, Tổng công ty trực tiếp đàm phán với nhà đầu tư để xử lý theo đúng thẩm quyền”.

Ngày 24.7.2012, Công ty Yên Khánh của Vũ Thị Hoan có văn bản số 92 gửi VEC đề xuất xin chủ trương mua quyền thu phí đường bộ dự án Pháp Vân – Cầu Giẽ - Ninh Bình. Công ty Yên Khánh đề xuất VEC giao Công ty Yên Khánh cung cấp dịch vụ thu phí, thời gian thực hiện 12 tháng từ (1.3.2013 đến 28.2.2014), giá trị hợp đồng hơn 20 tỷ đồng.

Gần 2 tháng sau, ngày 11.9.2012, VEC có văn bản số 2389 yêu cầu Công ty Yên Khánh lập phương án tổ chức thu phí tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình. Chỉ 6 ngày sau, 17.9.2012, Công ty Yên Khánh tiếp tục có văn bản số 106 về công tác tổ chức thu phí đường bộ dự án cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Chỉ hơn 1 tháng sau khi Công ty Yên Khánh có văn bản 106 về phương án thu phí, ngày 19.10.2012, VEC có văn bản 2792 gửi Bộ GTVT xin chủ trương ký hợp đồng dịch vụ thu phí dự án đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Văn bản 2792.

Nhận được văn bản đề xuất xin chủ trương ký hợp đồng của VEC, ngày 26.12.2012, Bộ GTVT có văn bản số 9067 với nội dung “VEC căn cứ vào quy định hiện hành và đề xuất của Công ty Yên Khánh trực tiếp đàm phán và ký hợp đồng dịch vụ với nhà đầu tư theo thẩm quyền”.

Qua đó, HĐTV VEC đã ra Nghị quyết số 468/NQ-VEC-HĐTV thống nhất giao công ty Yên Khánh thực hiện thu phí Cầu Giẽ - Ninh Bình. Tuy nhiên, trong hợp đồng, công ty Yên Khánh chỉ được thu phí 1 năm, thế nhưng công ty đã thực hiện thu phí trong suốt 5 năm. Như vậy, thương vụ thu phí cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình giữa công ty Yên Khánh và VEC được thực hiện chỉ trong vòng chưa đầy 6 tháng.

 Lộ nhiều sai phạm

Sau khi được thực hiện thu phí cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, công ty Yên Khánh đã bộc lộ nhiều sai phạm. Minh chứng cho điều này là tại kết luận số 3770/VEC – VECM ngày 21.11.2017 đã nêu rõ những tồn tại này.

Cụ thể, vào các ngày cuối tuần, đặc biệt là ngày lễ, lưu lượng tăng đột biến gây ùn tắc, do vậy phải thực hiện nhiều biện pháp như phát thẻ giấy, mở làn ngược chiều, thu phí chồng làn... để giải toả ùn tắc.

Chính vì vậy, việc chuẩn bị bố trí làn, tổ chức thu phí phụ chậm trễ, không có đầy đủ các công cụ, dụng cụ thu phí, các làn bổ sung như: hòm đựng vé, thẻ thu về, ô che mưa... công tác chuẩn bị tiền lẻ phục vụ thu phí những ngày lễ, tết chưa tốt, thiếu tiền lẻ trả cho khách, gây ùn tắc cục bộ. Dự đoán lưu lượng xe không chủ động, lúng túng nên tắc trạm thu phí.

Kết luận này còn nêu rõ: “Từ 1.1.2016 đến ngày 31.10.2017, đã phát hiện 636 lỗi chủ yếu là phân loại xe sai đầu vào, bán sai mệnh giá vé đầu ra....

Do xảy ra quá nhiều tồn tại sai phạm, ngày 19.4.2017, VEC đã lập tổ kiểm tra đã phát hiện hình ảnh tiêu cực trong công tác thu phí”. Qua đó, VEC đã buộc chấm dứt hợp đồng với công ty Yên Khánh.

Tổng Giám đốc VEC Trần Văn Tám kiến nghị với HĐTV VEC chấm dứt hợp đồng thu phí cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình với công ty Yên Khánh kể từ 0h ngày 1.1.2018. Cùng với đó, ký hợp đồng với công ty CP vận hành bảo trì đường cao tốc (VEC O&M – một công ty con của VEC) cho đến khi đấu thầu thành công dịch vụ thu phí tuyến đường này.

Điều khiến cho dư luận đặc biệt chú ý là vào ngày 15.10.2018, Bộ GTVT có văn bản 11678 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư do Thứ trưởng Lê Đình Thọ ký về việc xin ý kiến liên quan đến đấu thầu thu phí, trạm dừng nghỉ các dự án cao tốc do VEC quản lý khai thác.

Trong văn bản này, Bộ GTVT đã nói rõ về quá trình lựa chọn Công ty Yên Khánh làm dịch vụ thu phí dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình. Tuyến đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình được hoàn thành và đưa vào khai thác toàn tuyến vào 30.6.2012. Đến ngày 4.7.2012, tức là sau 4 ngày đưa vào khai thác toàn tuyến, Công ty Yên Khánh có văn bản số 84 gửi Bộ GTVT về việc đề xuất thuê dịch vụ quản lý thu phí đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Hợp đồng được ký giữa VEC và Công ty Yên Khánh của Vũ Thị Hoan chỉ có thời hạn trong vòng 12 tháng. Tuy nhiên, trong suốt 5 năm (từ 2013 - 2017), doanh nghiệp này vẫn được công khai thực hiện việc thu phí.

Ngày 6.10.2017, Văn phòng Chính phủ ra Văn bản số 10609/VPCP-QHQT giao Bộ GTVT chỉ đạo VEC không được phép nhượng quyền thu phí của bất kỳ dự án nào trong phương án hòa chung dòng tiền của VEC. Đến lúc này, VEC mới có văn bản gửi Hội đồng Thành viên xin chủ trương chấm dứt hợp đồng dịch vụ thu phí với Công ty Yên Khánh.

Cũng theo văn bản 11678 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư do Thứ trưởng Lê Đình Thọ ký về việc xin ý kiến liên quan đến đấu thầu thu phí, trạm dừng nghỉ các dự án cao tốc do VEC quản lý khai thác.

Trong văn bản này, Bộ GTVT đã nói rõ về quá trình lựa chọn Công ty Yên Khánh của Vũ  Thị Hoan làm dịch vụ thu phí dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình, khi VEC ký hợp đồng với Công ty Yên Khánh, công ty này sẽ thực hiện hợp đồng và các phụ lục hợp đồng từ năm 2013 đến 2017 (5 năm).