Bộ trưởng nhận hối lộ: Cúng dê vẫn “bay” chức

Cậu cháu Vijay Singla bị bắt quả tang khi đang nhận hối lộ 160.000USD của Mahesh Kumar, để Kumar có được một “ghế to bổng hậu” ở Bộ Đường sắt - là thành viên của Hội đồng điều hành đường sắt quốc gia, ghế của Kumar tương đương chức bộ trưởng trong chính phủ Ấn.

Bộ trưởng Kumar (trái) và Bộ trưởng Bansal

“Công ty sân sau” của Bộ trưởng

Nguồn tin từ CBI cho kênh truyền hình NDTV biết: Kumar gặp cậu cháu tại nhà ông bộ trưởng ở New Delhi ngày 7.4, cùng một “cò”. Kumar cũng khai gặp Bansal ngày 16.4 tại Mumbai, sau đó “cò” bảo Kumar nói chuyện với Singla và cho số điện thoại nhà riêng của Bansal. Kumar cũng khai sau này ông ta thương lượng với cháu Bansal tại nhà ông vào ngày 29.4. Cậu cháu thường nghỉ trong phòng của các trợ lý của Bansal tại cơ quan bộ.

Thư ký riêng Rahul Bandari của ông cựu bộ trưởng đã bị hỏi việc tại sao Singla có thể sử dụng công sở làm chỗ nghỉ. Tên của Bansal cũng xuất hiện trong hơn 1.000 cuộc điện thoại giữa Singla, thư ký riêng Bhandari và Kumar mà CBI nghe lén trong cuộc điều tra kéo dài hai tháng. Họ nói Bansal là “chủ xị” vụ này và cho đến nay đã bắt 9 người.

NDTV còn khoe họ có được những tài liệu có thể đặt dấu hỏi: vì sao Bansal có thể phong Sunil Kumar Gupta (làm kế toán riêng cho gia đình Bansal trong những năm 1980) làm Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Canara hồi năm 2007, khi ông là Bộ trưởng Tài chính. Đến tháng 7.2010, Gupta có chân trong Hội đồng quản trị ngân hàng này và 4 tháng sau, ngân hàng này cho Công ty Dược phẩm Theon Pharmaceuticals Limited (do gia đình Bansal gồm vợ, con trai và con dâu lập năm 2005) vay một số tiền lớn.

Cúng “dê tế thần”

Tuy nhiên, Bansal phủ nhận rằng ông chẳng làm gì sai phạm, chẳng có quan hệ làm ăn nào với Singla và ông đã “mất liên lạc với người cháu. Ông hứa sẽ tích cực hợp tác với cuộc điều tra. Vào một ngày đầu tháng 5, Bansal vẫn đến cơ quan bộ làm vài việc vặt trước khi trình đơn từ chức lên Thủ tướng Ấn Manmohan Singh tại tư dinh của ông ở New Delhi. Có tin rằng sáng thứ sáu hôm ấy, người ta nhìn thấy ông cho một con dê ăn cỏ, sau đó vợ ông là Madhu làm lễ tế cúng con vật để loại bỏ mọi xui rủi cho chồng bà, nhưng vô ích.

Chính phủ Ấn buộc Bansal và Bộ trưởng Tư pháp Ashwani Kumar viết đơn từ chức. Dưới sức ép của phe đối lập và của nữ Chủ tịch Đảng Quốc đại cầm quyền Sonia Gandhi, Thủ tướng Singh đành phải chia tay hai trợ lý thân cận. Các đảng viên cấp cao của Quốc đại giải thích sự đuổi việc hai “quan to” này nhằm chuẩn bị cho cuộc tổng tuyển cử năm 2014, và Đảng Quốc đại cũng muốn phục hồi uy tín, làm “sạch” khỏi mọi cáo buộc tham nhũng. Họ cho biết quyết định buộc hai “quan” từ chức là kết quả cuộc họp khẩn mà bà Gandhi triệu tập Thủ tướng Singh tới nhà bà.

Trong thực tế, CBI muốn Thủ tướng Singh phải “sinh hoạt” Bansal về cáo buộc “chạy chức”, và các đảng viên cấp cao nói chính phủ sẽ bị bẽ mặt nếu một bộ trưởng lại bị CBI điều tra về cáo buộc tham nhũng. Tuy nhiên, tổng thư ký Đảng Quốc đại Digvijay Singh nói nếu CBI có bằng chứng Bansal dính líu vụ “chạy chức”, đảng cũng sẽ không khai trừ ông. Các nguồn tin của giới truyền thông Ấn nói CBI hành động dựa theo các “nghi ngờ nghiêm trọng”.

Chính phủ liên minh cầm quyền của Thủ tướng Singh đang không được vững mạnh, sau khi hai đồng minh lớn rút lui, và cuộc từ chức của hai bộ trưởng sẽ càng làm tăng thêm sự đồn đoán Thủ tướng Singh sẽ phải đề nghị bầu cử quốc hội sớm, thay vì tổ chức vào tháng 5.2014.

Dù nhiều đảng viên Quốc đại liên tiếp bị phát hiện tham nhũng trong ba năm qua, đảng này vẫn hy vọng sẽ có nhiệm kỳ thứ ba. Trong khi đó, đảng bảo thủ Bharatiya Janata (BJP) theo đạo Hindu đang mất đoàn kết, mất sự kiểm soát 4 bang trong năm qua. Đảng đối lập lớn nhất Ấn là BJP đã buộc chính phủ Thủ tướng Singh phải cách chức hai Bộ trưởng Bansal và Kumar. Họ cũng đòi Thủ tướng Singh từ chức, nhưng không cho biết sẽ yêu cầu tổ chức cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm để “giật đổ” chính phủ hay không.

Vụ tai tiếng này khiến hoạt động của quốc hội hầu như bị tê liệt, buộc phải trì hoãn các nỗ lực cải cách kinh tế. Lời kêu gọi của BJP có tác động ghê gớm: Quốc hội Ấn tạm hoãn kỳ họp, không cho biết khi nào sẽ họp lại, nên các hoạt động thông qua các bộ luật đều bị ngưng trệ.

Chính phủ Ấn cũng phải hoãn trình các dự luật cải cách kinh tế cùng một chương trình “cung cấp thức ăn giá rẻ” cho 70% dân số. Thủ lĩnh BJP Sushma Swaraj nói cuộc từ chức của hai bộ trưởng cho thấy yêu cầu họ từ chức của BJP là chính đáng, và “chính phủ rõ ràng chẳng có kỹ cương. Nếu họ sớm chấp nhận yêu cầu của chúng tôi là buộc hai quan từ chức, kỳ họp quốc hội đã có thể tiếp tục và kết thúc đúng hạn dự kiến”.

“Lem nhem” giấy phép bán than

Người thay thế Bansal có thể là Bộ trưởng Lao động Mallikarjun Kharge. Ông này vừa thua cuộc tranh chức Thủ hiến bang Karnataka nhưng ông an ủi người ủng hộ rằng chớ thất vọng vì ông sẽ là lãnh đạo ngành đường sắt. Nhưng vụ tai tiếng “Coalgate” cũng làm nhức đầu thủ tướng - nhà kinh tế học Singh: CBI phát hiện những bất thường trong chuyện cấp phép khai thác mỏ than trị giá hàng tỷ USD cho các công ty khai thác than tư nhân.

Bộ trưởng Tư pháp Kumar phải từ chức vài ngày sau khi Tòa án tối cao Ấn nêu chính phủ “thay đổi hầu như hoàn toàn” bản báo cáo điều tra của CBI. Phía BJP nói với Hãng tin Reuters: Tòa án tối cao dựa vào bản khai có thề nói sự thật của giám đốc CBI Tanjit Sinha, nêu rằng Bộ trưởng Kumar cùng các quan chức thuộc Văn phòng Thủ tướng chính phủ và của Bộ Than đã “chỉ đạo” thay đổi nội dung bản báo cáo điều tra này. Nhưng tổng thư ký Đảng Quốc đại cũng bảo vệ Kumar, nói Tòa án tối cao chưa có kết luận chính thức, chỉ là “có vài nhận xét” về báo cáo của CBI về chuyện cấp phép khai thác than.