Bức xúc với phí đường bộ, doanh nghiệp “cầu cứu” Thủ tướng

Phí đường bộ và những yếu tố liên quan đến chi phí vận tải đường bộ là một trong những vấn đề bức xúc nhất mà các DN kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ gần đây.

Việc thu phí BOT đang là một trong những vấn đề bức xúc của doanh nghiệp

DN cần sự minh bạch

Cụ thể, Hiệp hội DN quận Hải An - TP Hải Phòng đề nghị cần xem xét lại giá cước vận tải cho tuyến đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Theo các DN này, mức phí áp dụng cho toàn tuyến hiện nay là quá cao, ảnh hưởng lớn tới chi phí của DN, đặc biệt là các DN kinh doanh dịch vụ vận tải.

“Các DN mong muốn cần có sự minh bạch: Công khai làm bao nhiêu tiền 1 km? Được thu phí bao nhiêu năm? Giá cước thu phí cụ thể bao nhiêu năm sẽ thu hồi đủ vốn của nhà đầu tư? Có thể tính toán phí theo “độ co giãn của giá cả” để đưa ra mức phí hợp lý" - Hiệp hội DN quận Hải An, TP Hải Phòng nhấn mạnh.

Cũng về tuyến đường này, Hiệp hội DN hàng hóa đường bộ Hải Phòng cho biết, đối với vận tải hàng hóa đường bộ Hải Phòng, trước mắt là phí đường 5 cũ và đường 5 cao tốc điều chỉnh tăng cao, không được các chủ hàng chấp nhận, dẫn đến việc các phương tiện chỉ đi đường 5 cũ.

Mặt khác, các phương tiện cứ ra đường là phải đóng phí đường bộ (vì tất cả các đường nằm trên địa bàn Hải Phòng đều thuộc các dự án BOT) mà vẫn phải đóng phí bảo trì mỗi năm cho mỗi xe đầu kéo sơ mi rơ móoc tới gần 20 triệu đồng.

Hiệp hội này đề nghị Chính phủ rà soát, điều chỉnh mức thuế, phí cho phù hợp, không thu phí bảo trì đường bộ hoặc tính toán lại mức thu phí bảo trì của các phương tiện theo số km chạy trên các đường chưa áp dụng hình thức BOT.

Hiệp hội DN tỉnh Thái Bình cũng chung nhận định và cho rằng, Bộ giao thông vận tải (GTVT) xem xét lại phí đường bộ, hiện nay quá cao. Các DN dẫn chứng, đoạn đường từ Thái Bình đi Hà Nội chỉ có 105 km mà có tới 4 trạm thu phí; có đoạn vừa mới đầu tư phủ thêm lớp nhựa nhưng vẫn thu phí cao như trạm Pháp Vân - Cầu Giẽ mức phí 45.000 đồng đối với xe 9 chỗ ngồi trở xuống làm cho chi phí của DN vốn đã cao nay lại càng cao hơn.

Hiệp hội Công Thương TP. Hà Nội cũng cho rằng, phí về giao thông đường bộ cần được điều chỉnh. Thực tế, việc thu phí giao thông đường bộ còn nhiều bất hợp lý, vẫn còn tình trạng các trạm thu phí đang hoạt động vi phạm pháp luật, như địa điểm đặt trạm thu phí không đúng, khoảng cách giữa các trạm thu phí chưa tuân theo quy định Nhà nước. Hệ thống đường giao thông mới xây xong đã bị xuống cấp hư hỏng...

"Việc thu phí theo đầu phương tiện với hình thức thu qua đăng kiểm cùng với mức thu chưa căn cứ vào thực tế sẽ làm cho DN vô cùng khó khăn, cần được xem xét lại" - nhóm DN này đề nghị.

Công ty CP Công nghiệp Việt Séc cũng cho biết, chi phí vận tải cao do phí đường bộ và nhiều loại phí khác mà các nhà vận tải không tiện nói ra, từ đó làm giá thành sản xuất trong nước tăng cao, khó cạnh tranh.

Tiền thu phí mới chỉ đáp ứng 50% nhu cầu duy tu, bảo trì

Trong văn bản hồi đáp, Bộ Tài chính khẳng định, phí đường bộ qua trạm thu phí để hoàn vốn các dự án BOT; phí đường bộ theo đầu phương tiện sử dụng cho mục đích bảo trì đường bộ đối với đường do Nhà nước quản lý.

Các dự án BOT hiện hành chủ yếu triển khai trên các tuyến quốc lộ; còn các tuyến đường tỉnh lộ, đường liên tỉnh, liên huyện... vẫn phải sử dụng nguồn NSNN và quỹ bảo trì đường bộ cho việc duy tu, bảo trì đường bộ.

Bộ Tài chính cho hay, nhu cầu duy tu bảo trì hệ thống đường bộ rất lớn (cần khoảng hơn 12.000 tỷ đồng/năm). Trong khi đó số phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện thu được khoảng 6.000 tỷ đồng/năm. Như vậy, số tiền phí thu được chỉ đáp ứng 50% và NSNN vẫn phải bố trí thêm cho cho duy tu, bảo trì hệ thống đường bộ.

Liên quan đến khoảng cách trạm thu phí, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ GTVT rà soát, sắp xếp lại hệ thống trạm thu phí và xây dựng Quy hoạch hệ thống trạm thu phí trên các tuyến Quốc lộ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Hiện nay, Bộ GTVT đã thực hiện rà soát, sắp xếp lại các trạm thu phí và đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ về Quy hoạch hệ thống trạm thu phí.

Liên quan đến mề mức thu phí, văn bản trả lời của Bộ Tài chính cho hay, trước năm 2014, mức thu phí hoàn vốn các trạm thu phí BOT thực hiện theo quy định tại Thông tư số 90/2004/TT-BTC ngày 07/9/2004 của Bộ Tài chính hướng dẫn thu, nộp phí sử dụng đường bộ. Trong đó, quy định mức thu phí hoàn vốn các dự án BOT tối đa không quá 02 lần mức thu cơ bản (mức thu đường bộ đầu tư bằng vốn NSNN).

Quy định này được áp dụng từ năm 2004 đến năm 2014 (10 năm chưa điều chỉnh). Dẫn đến, khó khăn cho việc thu hút vốn đầu tư vào lĩnh vực hạ tầng giao thông đường bộ.

Để khuyến khích thu hút vốn đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông đường bộ, tháng 11/2012, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT sửa đổi Thông tư 90/2004/TT-BTC theo hướng điều chỉnh tăng mức thu theo lộ trình đến 2016 đạt mức 3,5 lần mức cơ bản tại Thông tư số 90/2004/TT-BTC.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đề xuất điều chỉnh mức thu phí. Bộ Tài chính cho biết, sau khi gửi xin ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, cơ quan này đã thống nhất với Bộ GTVT ban hành Thông tư số 159/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 thay thế Thông tư số 90/2004/TT-BTC. Theo đó, quy định khung mức thu phí và lộ trình điều chỉnh mức thu phí đến năm 2016.

Riêng về tuyến Hà Nội - Hải Phòng, Bộ Tài chính cho biết, theo Quyết định số 1621/QĐ-TTg ngày 29/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ về một số cơ chế, chính sách thí điểm đầu tư dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thì nhà đầu tư dự án được tự quyết định mức thu phí đường cao tốc.

Căn cứ phương án tài chính dự án đã được Bộ GTVT thẩm định, nhà đầu tư đang áp mức thu 2.000 đồng/km/xe dưới 12 chỗ ngồi. Mức thu này tương ứng mức thu phí đường cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây. Vì vậy, về vấn đề này, Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ GTVT xem xét công bố dự án theo kiến nghị của DN.