Cận cảnh Bảo vật Quốc gia Bia “Đại Việt Lam Sơn Chiêu Lăng bi”

Nhà bia Bảo vật Quốc gia “Đại Việt Lam Sơn Chiêu Lăng bi”, thờ Vua Lê Thánh Tông.

Ngày 23.12, phóng viên Dân Việt đã về ghi lại những hình ảnh của những Bảo vật quốc gia tại Khu Di tích Quốc gia đặc biệt này.

Ông Trịnh Đình Dương - Giám đốc  Ban quản lý Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh, cho biết: Đến thời điểm này, Khu Di tích đã được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận 3 Bảo vật quốc gia, gồm: Bia Vĩnh Lăng - Lam Sơn Vĩnh Lăng bi (Công nhận năm 2013); Bia Hoàng Thái Hậu Ngô Thị Ngọc Dao - Khôn Nguyên Chí Đức Chi Lăng (Công nhận năm 2014) và Bia “Đại Việt Lam Sơn Chiêu Lăng bi”- Bia Vua Lê Thánh Tông (Công nhận 2016).

Theo Giám đốc Trịnh Đình Dương, cuốn sách “Lăng mộ - Bia ký Vua và các Hậu còn lại ở Lam Kinh”, viết: “Bia Đại Việt Lam Sơn Chiêu Lăng bi, được làm bằng đá xanh xám, mịn đặt trên lưng một con rùa. Bia có  chiều cao 2,76m, rộng 1,90m, dày 0,28m, rùa có chiều dài 2,65m, cao 0,69m, rộng 1,89m. Trên trán bia mặt trước có 3 hình rồng, chính giữa một rồng ổ lớn cuộn tròn mặt hướng ra ngoài, hai bên khắc hai rồng thân hình mập mặt hướng chầu vào rồng lớn ở giữa. Hai bên hông khắc 2 rồng yên ngựa, đuôi giống đuôi cá chuối, tư thế vươn lên, dưới đuôi trang trí hoa văn tam sơn và sóng nước, trên tam sơn là vân mây, trên đầu rồng chạm hoa văn hình đao lửa, hai bên trang trí hai rồng nhỏ đối nhau chầu vào, một con há miệng ngâm ngọc.

Mặt sau bia; trán bia khắc hình vòng cung, tên bia viết theo lối chữa Triện. Có tên Thánh Tông Sùng Thiên quảng vận, Cao minh Quang chính, Chí đức Đại công, Thánh văn Thuần vũ, Đại hiến Thuần hoàng đế vãn thi...

Đế bia là Rùa làm bằng chất liệu đá xanh xen sọc trắng nguyên khối. Rùa có chiều dài 2,65m, cao 0,69m…Trên lưng rùa là tấm bia nặng, nhưng dáng rùa vẫn thoải mái tự nhiên.

Chữ trên bia mặt trước khắc chữ Triện, mặt sau khắc chữ Chân, toàn văn khắc theo kiểu chữ Chân. Mặt trước bia có 58 dòng, hơn 3000 chữ, nhiều chữ mờ. Mặt sau bia khắc một bài thơ do vua Lê Hiến Tông viết. Bia rộng 0,40m, dài 0,80m, xung quanh khắc hai đường chỉ nổi tạo một đường viền, giữa đường viền khắc rộng chầu, nội dung gồm 10 dòng, 70 chữ.

Bia được dựng vào mùa xuân năm Mậu Ngọ, niên hiệu cảnh Thống thứ nhất (1498) đời vua Lê Hiến Tông.  Bề tôi vâng soạn văn bia là ba ông: Thân Nhân Trung chức Quang kiến đại phu, Hàn lâm viện thừa chỉ, Đông các đại học sĩ kiêm Quốc Tử Giám Tế Tửu Chính trị khanh. Đàm Văn Lễ chức Thượng thư bộ Lễ, gia hành đại phu kiêm Đông các học sĩ, khuôn mĩ doãn. Lưu Hưng Hiếu chức Đạt tiến đại phu, Đông các đại học sĩ, tu thiện thiểu doãn. Bề tôi vâng viết chữ là Nguyễn Đức Tuyên, chức mậu lâm lang Trung thư giám, Trung thư xá nhân. Bề tôi vâng viết chữ Triện trên trán là Tô Ngại, chức Hiển cung đại phu kim quang môn đãi chiếu. Bề tôi vâng khắc chữ trên bia là Phạm Bảo, chức Cẩn sự tá lang ngự giám hình Thư Cục cục chính”.

Cũng theo ông Trình Đình Dương, hiện nay ở Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh có tới 8 lăng mộ các Vua và Hoàng Thái Hậu triều Lê Sơ, nhưng hiện nay có 2 lăng mộ chỉ còn lại dấu vết, dù đã được khảo cổ. Đó là lăng mộ vua Lê Nhân Tông và Hoàng Thái Hậu Nguyễn Thị Ngọc Huyên (vợ vua Lê Hiến Tông). Còn lại 6 lăng mộ đã được Nhà nước trùng tu, tôn tạo, gồm: Lăng mộ vua Lê Thái Tổ; vua Lê Thái Tông; vua Lê Thánh Tông; Hoàng Thái Hậu Ngô Thị Ngọc Dao; vua Lê Hiến Tông và vua Lê Trúc Tông. “Trên tiêu chí để trở thành Bảo vật quốc gia, hiện vật đó là tiêu biểu cho một thời kỳ lịch sử, một diễn biến trọng đại của một quốc gia. Có giá trị về mặt thẩm mĩ, tiêu biểu cho một thời kỳ đó; Có giá trị trường tồn lưu truyền vĩnh cửu….”, ông Dương cho hay.

Dưới đây là một số hình ảnh cận cảnh các bảo vật quốc gia tại Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh (Thanh Hóa), do phóng viên Dân Việt ghi nhận.