Cần huy động hơn 128.000 tỷ đồng để đầu tư cảng hàng không

Ngày 4/11, tại TP.Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), Bộ Giao thông Vận tải tổ chức tọa đàm "Huy động nguồn vốn xã hội đầu tư cảng hàng không và những bài học kinh nghiệm".

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn cho biết, tăng trưởng bình quân 10 năm gần đây của ngành hàng không Việt Nam khoảng 18%. 

Thị trường hàng không Việt Nam cũng được đánh giá phát triển nhanh thứ 5 thế giới và nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á. Việc tăng trưởng vận tải hàng không với tốc độ cao đã và đang tạo áp lực lớn lên kết cấu hạ tầng hàng không.  

Tuy nhiên, hiện nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp nhà nước và ngân sách nhà nước trung ương cho lĩnh vực giao thông chỉ đáp ứng khoảng 65,8% nhu cầu. Do đó, việc huy động nguồn vốn xã hội để đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không là rất cần thiết.

Quy hoạch phát triển hệ thống cảng hàng không

Tại toạ đàm, các đại biểu đến từ các cơ quan của Bộ GTVT, các bộ ngành liên quan, đại diện nhiều địa phương trên cả nước, và các nhà đầu tư, doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực hàng không đã chia sẻ thông tin, nhận thức về cách thức, trình tự, thủ tục về đầu tư, khai thác cảng hàng không; chia sẻ kinh nghiệm đầu tư, khai thác cảng hàng không theo phương thức PPP; trao đổi về những khó khăn, vướng mắc và định hướng giải pháp thu hút nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không trong thời gian tới.

Theo ông Phạm Hoài Chung - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải thông tin, hiện nay Việt Nam đang khai thác 22 cảng hàng không, được phân bổ tương đối đều cho các vùng miền. 

Theo dự thảo quy hoạch cảng hàng không, sân bay thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 sẽ có 14 cảng hàng không quốc tế và 17 cảng hàng không nội địa.

Cần huy động thêm hơn 128.000 tỷ đồng đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không

Ông Nguyễn Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch đầu tư (Bộ GTVT) cho biết, trong hơn 10 năm vừa qua, ngành hàng không Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc. 

Về nguồn vốn đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không, ông Nguyễn Anh Dũng cho biết, giai đoạn 2011-2020 khoảng 95.020 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước là 12,5% và vốn ngoài ngân sách nhà nước 87,5%); chiếm khoảng 9,2% toàn ngành, đạt khoảng 60% nhu cầu. 

Đánh giá nhu cầu vốn đầu tư lớn, trong khi đó nguồn lực ACV, ngân sách nhà nước còn hạn chế, dẫn tới bị quá tải tại một số cảng hàng không lớn như: Nội Bài, Đà Nẵng, Cam Ranh, Tân Sơn Nhất.

Vấn đề huy động nguồn vốn đầu tư tồn tại một số vấn đề như: Hiện nay ACV quản lý phần lớn cảng hàng không, về lâu dài sẽ dẫn tới áp lực lên nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, hạn chế khả năng huy động nguồn vốn xã hội, chưa phát huy được tính chủ động, nguồn lực của các địa phương và khả năng quản trị của nhà đầu tư. 

Đối với các cảng hàng không mới, phương án tài chính khi đầu tư theo phương thức PPP thường khó hấp dẫn nhà đầu tư do thời gian hoàn vốn kéo dài (trung bình từ 40-50 năm), cần sự hỗ trợ rất lớn của Nhà nước. Còn đối với các cảng hàng không do ACV đang khai thác cũng có một số khó khăn vướng mắc khi thực hiện huy động vốn đầu tư. 

Cũng theo ông Dũng, nhu cầu vốn đầu tư kết cấu hạ tầng cảng hàng không giai đoạn 2021-2030 theo Quy hoạch là khoảng 403.106 tỷ đồng (trừ các công trình do VATM đầu tư). Theo kế hoạch, ACV cân đối được khoảng 265.150 tỷ đồng; Bộ GTVT cân đối được 9.841 tỷ đồng. Theo đó, cần huy động thêm khoảng 128.115 tỷ đồng.

Cần nhân rộng mô hình tư nhân làm cảng hàng không

Chia sẻ kinh nghiệm tại tọa đàm, ông Phạm Ngọc Sáu - Giám đốc Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn cho biết, Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn là cảng hàng không cấp 4E theo tiêu chuẩn ICAO và sân bay quân sự cấp 2. 

Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn có tổng vốn đầu tư 7.485 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách 734 tỷ đồng, vốn nhà đầu tư 6.750 tỷ đồng. 

Cũng theo ông Sáu, việc triển khai thành công Cảng Hàng không Quốc tế Vân Đồn không chỉ đánh dấu sự góp mặt hiệu quả của kinh tế tư nhân trong hoạt động đầu tư hạ tầng giao thông, mà còn là động lực mạnh mã để Vân Đồn Quảng Ninh thu hút huy động nguồn lực đầu tư lớn khác, thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của Quảng Ninh.  

Đồng thời, nâng cao vị thế của Quảng Ninh, tạo ra bước ngoặt phát triển mới cho ngành du lịch tỉnh Quảng Ninh, mở thêm những không gian mới cho hợp tác, phát triển du lịch, kinh tế mang tầm quốc tế. Đây được coi như đòn bẩy thu hút dòng khách quốc tế sang trọng đến với thành phố di sản, tạo đà cho du lịch bứt phá.

Phát biểu kết luận tọa đàm, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn cho biết, để phát triển cảng hàng không mới, cảng hàng không hiện nay, cần xã hội hóa, huy động nguồn lực đầu tư. 

Mong rằng trong thời gian tới, các địa phương tiếp tục đồng hành với ngành GTVT trong việc phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, trong đó có kết cấu hạ tầng hàng không, không vì những vướng mắc hành lang pháp lý mà làm chậm tiến trình đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục tổng hợp lại những vướng mắc mà địa phương nêu ra, rà soát, tham mưu lại cho Chính phủ để ban hành những chính sách, cơ chế, hành lang pháp lý tạo điều kiện cho đầu tư kết cấu hạ tầng hàng không", Thứ trưởng kết luận.