Cha ông Tập Cận Bình và vị thế mới trong các lãnh đạo kỳ cựu của TQ

Bức tượng bằng đá granite nặng 60 tấn đặt trong một công viên có diện tích bằng 40 sân bóng đá tại huyện Phú Bình (tỉnh Thiểm Tây, miền Trung của Trung Quốc) cho du khách ấn tượng rõ ràng về vị thế của cựu phó thủ tướng Tập Trọng Huân, người đồng thời là cha của Chủ tịch đương nhiệm Tập Cận Bình.

Financial Times nhận định chỉ có một số ít lãnh đạo Trung Quốc nhận được sự tưởng nhớ tương tự.

Nỗ lực từ địa phương

Khi khu tưởng niệm ông Tập Trọng Huân hoàn thành vào năm 2005, diện tích của nó không hơn một sân bóng đá. Thế nhưng, khu vực này đã nhanh chóng "mở rộng" sau khi con trai ông trở thành lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc. Năm 2012, sách tiểu sử, series truyền hình và thậm chí cả bộ tem bưu chính tưởng niệm ông Tập Trọng Huân đã được phát hành. 

Bộ tem được phát hành hồi năm 2013, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh ông Tập Trọng Huân. Ảnh: Reuters.

Financial Times nhận định người ta không quá bất ngờ khi ông Tập Cận Bình là tâm điểm trong bức ảnh lớn nhất được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia Trung Quốc vào tháng này, nhân dịp kỷ niệm 40 năm đổi mới của Trung Quốc. Hình ảnh Chủ tịch Tập vốn đã ngập tràn truyền thông Trung Quốc trong 5 năm qua.

Không những vậy, cha của Chủ tịch Tập, ông Tập Trọng Huân còn trở thành nhân vật chính trong bức tranh lớn thứ hai. Bức tranh miêu tả cảnh ông Tập Trọng Huân giảng giải cho lãnh đạo Đặng Tiểu Bình về cải cách kinh tế.

Warren Sun,chuyên gia về lịch sử đảng Cộng sản Trung Quốc tại Đại học Monash (Australia), nói rằng tất cả những việc trên đều liên quan đến vị trí hiện tại của ông Tập Cận Bình. Những nỗ lực tuyên truyền "đang cố khắc họa hình ảnh Tập Trọng Huân như một trong những lãnh đạo quan trọng nhất thời hậu Mao Trạch Đông", ông Sun nói.

Tuy nhiên, ông Sun nói rằng những nỗ lực này có thể chủ yếu là cố gắng của các quan chức cấp dưới nhằm tìm kiếm cảm tình của Chủ tịch Tập. Có vẻ bản thân ông Tập Cận Bình chưa có chuyến thăm nào đến khu tưởng niệm cha mình ở huyện Phú Bình, sau lần ông đến vào năm 2005 để mang theo tro cốt của cha. Ông Tập Trọng Huân qua đời năm 2002 ở tuổi 88.

Dù vậy, địa điểm trên vẫn được gọi là nơi "giáo dục lòng yêu nước" và được biến thành một điểm "về nguồn" vào năm 2015. Truyền thông nhà nước đưa tin các học sinh và quan chức từ những vùng xa xôi như Tây Tạng đã về đây để cúi đầu trước bức tượng.

Người đến thăm khu tưởng niệm cố phó thủ tướng Tập Trọng Huân ở tỉnh Thiểm Tây. Ảnh: China News.

"Sự kính trọng dâng trào"

Số tiền đầu tư vào đây không được tiết lộ nhưng quanh đài tưởng niệm là thiết bị an ninh không thua gì tại sân bay, với máy phát hiện kim loại, camera theo dõi và nhân viên an ninh trông chừng những du khách đi vòng quanh trong im lặng.

Trước đó, Economist từng miêu tả về con đường rải nhựa được hình thành ở huyện Phú Bình sau khi huyện này trở thành địa điểm du lịch nhờ là nơi sinh và chỗ đặt tro cốt thân phụ của chủ tịch Trung Quốc.

"Tôi thấy một sự kính trọng trào dâng", Financial Times dẫn lời một chủ nhà máy họ Xu, người đang đến đây với bạn bè.

Một bảo tàng 2 tầng gần đó tái hiện lại giai đoạn đầu trong cuộc đời ông Tập Trọng Huân, khi còn là chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi. Trước khi bị cáo buộc và chịu kiểm điểm, ông Tập Trọng Huân đã làm đến chức phó thủ tướng. Giai đoạn sau đó, với cuộc thanh trừng năm 1962 và cuộc Cách mạng Văn hóa khi mà ông Tập phải diễu hành trước công chúng như "kẻ thù của nhân dân", chỉ được khắc họa trong 3 bức ảnh.

Thay vào đó, một triển lãm lớn được trưng bày để kể lại giai đoạn ông Tập Trọng Huân làm bí thư Quảng Đông vào cuối thập niên 1970, đầu thập niên 1980. Chính tại đây, ông đã lãnh đạo quá trình xây dựng đặc khu kinh tế Thâm Quyến, biến thị trấn nhỏ trở thành đô thị giàu có và lớn bậc nhất Trung Quốc.

"Tôi chưa từng làm gì khiến người dân thất vọng, khi những kẻ khác áp bức người dân, tôi đã từ chối tuân lệnh", theo một câu trích dẫn lời ông Tập Trọng Huân.

Dù vẫn tuân theo mệnh lệnh từ các lãnh đạo lão thành, ông Tập Trọng Huân, theo các nhà sử học, đã góp công lớn trong việc tạo ra một mô hình kinh tế chú trọng thị trường, mô hình đã làm nên thành công của Trung Quốc vài thập niên qua. 

Bức tranh ông Tập Trọng Huân đang giải thích về cải cách cho lãnh đạo Đặng Tiểu Bình được trưng bày trong triển lãm kỷ niệm 40 năm đổi mới ở Trung Quốc. Ảnh: Twitter/Zeeshan Shaikh.