Chăn nuôi bò sữa nông hộ tại TP.HCM - bài 1: "Cái nôi" nuôi bò sữa đã hết ấm êm

Để tìm hiểu thực tế việc chăn nuôi bò sữa, chúng tôi về huyện Củ Chi, một huyện chăn nuôi bò sữa chủ lực của TP.HCM.

Nông dân chăn nuôi bò sữa bán bò, "treo" chuồng

Điểm dừng chân đầu tiên của chúng tôi là trang trại chăn nuôi bò sữa của bà Lê Ngọc Mỹ tại xã An Phú (huyện Củ Chi, TP.HCM). Đây là trang trại nuôi bò sữa được xây dựng quy mô, quy cũ, áp dụng công nghệ cao với hệ thống làm mát, máy xay, trộn thức ăn, hệ thống điện mặt trời… Xung quanh trang trại là cánh đồng trồng cỏ voi xanh và rộng bát ngát.

Anh Liêu Chia - người chăm sóc bò của trang trại cho biết, trước kia trang trại có hơn 100 con bò sữa, kể từ sau Tết đã bán bớt, giờ chỉ còn khoảng 50 con.

Lý giải nguyên nhân trang trại phải bán bò, anh Chia cho biết: "Mười mấy năm trước, giá sữa bò mười mấy nghìn một kg. Trong khi đó, giá thức ăn rẻ. Giờ giá cám lên gấp đôi mà giá sữa vẫn vậy nên nuôi bò không có lời. Xung quanh đây, mấy hộ chăn nuôi bò sữa nhỏ lẻ vài chục con trụ không nổi, nên bán hết bò, bỏ nghề rồi".

Tại trang trại của bà Mỹ, nguồn cỏ được chủ động trồng nên giảm được phần nào chi phí. Điện tại đây cũng sử dụng điện mặt trời nên tiết kiệm hơn các trang trại khác. Tối ưu là vậy, nhưng những năm qua trang trại vẫn phải thường xuyên bù lỗ.

"Từ đầu năm 2023 đến giờ, tháng nào trại cũng phải bù lỗ. May có đồng cỏ nên trại còn duy trì được. Tương lai trang trại chắc phải chuyển dần sang nuôi bò thịt để mong cải thiện phần nào kinh tế", anh Chia thổ lộ.

Tại xã Đông Thạnh (huyện Hóc Môn, TP.HCM), nơi từng được xem là "thủ phủ" của ngành chăn nuôi bò sữa huyện Hóc Môn, tình hình chăn nuôi bò sữa cũng khá ảm đạm. Số lượng người chăn nuôi bò sữa tại đây đã giảm đáng kể. Cao điểm, xã Đông Thạnh có hơn 500 hộ chăn nuôi bò sữa với tổng đàn khoảng 8.000 con, trong đó có hơn 4.000 con cái vắt sữa, thì hiện còn khoảng 1.000 con.

Chị Võ Thị Bích Liễu - Giám đốc HTX bò sữa Đông Thạnh cho biết, trước Tết Nguyên đán 2023, HTX của chị Liễu nhận bao tiêu cho 70 hộ chăn nuôi bò sữa, sản lượng lên đến 6 tấn/ngày.

"Từ đầu năm 2023, các hộ này đã nghỉ hết. Nguyên nhân là do giá thức ăn cao quá, nuôi không có lời. Giờ HTX phải thu mua từ trạm, để đảm bảo duy trì nguồn nguyên liệu để sản xuất", chị Liễu bộc bạch.

Ngành chăn nuôi bò sữa teo tóp chưa có điểm dừng

Theo Sở NNPTNT TP.HCM, thời hoàng kim chăn nuôi bò sữa của TP đã đi vào dĩ vãng. Theo đó, tính đến cuối năm 2015, tổng đàn bò sữa của TP.HCM đạt hơn 100.000 con (chiếm hơn 37% tổng đàn bò sữa cả nước), với hơn 9.000 hộ tham gia.

Trước đây, TP.HCM thực hiện Đề án nâng cao chất lượng bò sữa trên địa bàn TP giai đoạn 2016-2020. Mục tiêu của đề án lần nhằm duy trì tổng đàn bò sữa ở mức 100.000 con. Tuy nhiên, khi kết thúc đề án, tổng đàn bò sữa trên địa bàn TP còn hơn 70.000 con, giảm bình quân 6,1%/năm. Và hiện nay, đàn bò sữa của TP chỉ còn hơn… 40.000 con.

Sự suy giảm đàn bò sữa được thể hiện rõ nét tại huyện Củ Chi. Ông Lê Đình Đức - Phó chủ tịch UBND huyện Củ Chi cho biết, năm 2018 tổng đàn bò sữa trên địa bàn huyện gần 62.000 con, đến năm 2022 giảm còn hơn 39.000 con.

Theo ông Đức, tốc độ đô thị hóa nhanh tại các xã khiến số lượng đàn bò sữa giảm nhanh chóng. "Các xã Tân Thông Hội, Tân Phú Trung, Bình Mỹ có tốc độ đô thị hóa nhanh, do đó số lượng đàn bò tại các xã này đang giảm đáng kể. Riêng tại xã Tân Thông Hội tổng đàn bò năm 2017 khoảng 25.000 con, đến nay còn khoảng 12.000 con", ông Đức cho hay.

Tại Hội thảo khoa học "Nâng cao giá trị kinh tế trong chăn nuôi bò sữa" diễn ra cuối năm 2022, TS Lê Việt Bảo - Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP.HCM nhận định, tốc độ giảm đàn bò sữa của TP.HCM diễn ra khá nhanh trong giai đoạn 2015 - 2020 và đến nay chưa có điểm dừng.

Dự đoán, đàn bò sữa sẽ tiếp tục giảm, mặc dù hiện nay thành phố đã xác định bò sữa là vật nuôi chủ lực và TP.HCM sẽ là trung tâm sản xuất giống cung cấp con giống bò sữa cho khu vực phía Nam.

Còn nữa...