“Chính phủ kiến tạo” và những “lệ làng” quan liêu, nhũng nhiễu

Thủ tướng Chính Phủ Nguyễn Xuân Phúc ra thông điệp: "Cán bộ nào không đáp ứng được công việc, vòi vĩnh, cửa quyền, quan liêu... thì cần thay thế, nếu nghiêm trọng thì phải cho ra khỏi bộ máy"

Ngay sau khi nhậm chức, ngày 29.4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tổ chức ngay một cuộc đối thoại với doanh nghiệp để lắng nghe ý kiến, phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp.

Tại sự kiện này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, với tinh thần của một Chính phủ mới, tinh thần của Hiến pháp mới đối với Chính phủ đó là Chính phủ kiến tạo, phát triển, Chính phủ sẽ hành động với tinh thần phục vụ và quyết tâm tháo gỡ khó khăn, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho người dân, cho doanh nghiệp. Chính phủ Việt Nam quyết tâm trong thời gian tới, Việt Nam sẽ đứng nhóm 4 trong các nước Asean trong thời gian ngắn nhất.

Sau cuộc đối thoại 2 tuần, Nghị quyết 35 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đã được ban hành.

Thông điệp đó tiếp tục được khẳng định tại tất cả các sự kiện có sự tham dự của Thủ tướng, như sự kiện Thủ tướng cũng đã gặp gỡ các chuyên gia, trí thức, doanh nhân Việt kiều tiêu biểu diễn ra vào tháng 11 vừa qua; hay cuộc Thủ tướng đối thoại với các nhà đầu tư vừa diễn ra vào đầu tháng 12…

Trong khi Thủ tướng luôn lắng nghe một cách cầu thị thì nhiều nơi trên đất nước này đang cho thấy sự trơ lỳ, vô cảm của những “ông vua con” với những “lệ làng” đầy quan liêu, hạch sách nhũng nhiễu đẩy doanh nghiệp đến những khó khăn và đứng trường nguy cơ phá sản.

Ví như mới đây xuất hiện trên các thông tin đại chúng về sự việc UBND tỉnh Lào Cai tiến hành cưỡng chế thu hồi dự án, thu hồi đất Khu du lịch sinh thái Hàm Rồng của Công ty cổ phần cao su Hàm Rồng (Harutour - đơn vị trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam) quản lý với lý do chậm tiến độ.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kiểm tra bất ngờ cơ sở cung cấp suất ăn Tú Anh, TP.HCM, ngày 8.10

Cách hành xử của UBND tỉnh Lào Cai như vậy là không đồng hành, không quan tâm tới doanh nghiệp. Lúc khó khăn nhất, doanh nghiệp vẫn tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động và cá nhân ông chủ công ty này cũng đã hỗ trợ đầu tư trên địa bàn tỉnh khoảng 7 tỷ đồng để trồng cao su.

Cần phải hiểu rằng quyết định thu hồi dự án này của UBND tỉnh Lào Cài sẽ buộc doanh nghiệp này đi đến phá sản. Không biết UBND tỉnh Lào Cai có đánh giá xem doanh nghiệp đã đầu tư vào dự án này bao nhiêu rồi? Nếu thu hồi thì phải chuyển giao quyền lợi nhà đầu tư như thế nào?

Trong trường hợp doanh nghiệp bị phá sản thì có trách nhiệm của UBND tỉnh Lào Cai không? Quyết định này của UBND tỉnh Lào Cai có đi ngược lại với chủ trương của Thủ tướng về việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp khởi nghiệp?

Nếu đối chiếu theo Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp thì quyết định này của UBND tỉnh Lào Cai có đúng không khi áp dụng cưỡng chế thu hồi theo luật đất đai? Hay quyết định này có đúng với cam kết của tỉnh trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào địa phương?

Một ví dụ nữa, đó là sự việc Tổng cục Du lịch thành lập đoàn thanh tra để đi kiểm tra các khách sạn. Điều đáng nói là đoàn thanh tra này đi kiểm tra là hạ sao ngay một số khách sạn. Xét về thẩm quyền, Tổng cục du lịch làm như vậy là đúng chức năng, nhiệm vụ. Nhưng xét về chủ trương khuyến khích khởi nghiệp, đầu tư của Chính phủ, thì cách hành xử của Tổng cục Du lịch có đúng không?

Tại sao đoàn thanh tra đi kiểm tra cái là ra quyết định hạ sao ngay mà không khuyến khích doanh nghiệp bỏ tiền để giữ hạng sao hoặc nâng sao cho khách sạn của mình? Quyết định hạ sao ngay là chúng ta đang dùng mệnh lệnh hành chính và điều này sẽ tác động trực tiếp tới doanh nghiệp khi giá phòng của các toul du lịch đến những khách sạn này sẽ bị giảm xuống, tác động tới doanh thu của doanh nghiệp.

TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội

UBND tỉnh Lào Cai hay Tổng cục Du lịch đều là cấp trung gian, một cánh tay nối dài của Chính phủ trong việc làm lành mạnh môi trường kinh doanh. Trong khi mục tiêu của Thủ tướng là khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, phát triển kinh doanh thì cách hành xử của UBND tỉnh Lào Cai, Tổng cục Du lịch lại rất quan liêu, hành chính, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Điều đó thể hiện, trên thông, dưới không thông.

Vấn đề hiện tại không phải là Chính phủ động viên doanh nghiệp mà phải xử lý cán bộ cấp trung gian của mình để tạo điều kiện cho doanh nghiệp. Thời gian qua, Chính phủ đã định hình được rồi, bây giờ là thời điểm cần phải bắt các UBND tỉnh, các tổng cục… điều chỉnh cho phù hợp với thông điệp của mình. Chỉ có phá bỏ được các “ông vua con” với những “lệ làng” quan liêu, nhũng nhiễu, vô cảm, trì trệ trong bộ máy quản lý thì Việt Nam mới phát triển được. 

*Tác giả là TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội