Choáng với chất gây nghiện "bùa lưỡi", "bánh lười", "nấm ma thuật"...

Xuất hiện nhiều loại chất gây nghiện mới

Chia sẻ tại Hội thảo “Những vấn đề mới đặt ra trong truyền thông phòng ngừa lạm dụng chất gây nghiện” vừa được tổ chức, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) Hoàng Vĩnh Bảo – cho biết, hiện nay tình hình lạm dụng chất gây nghiện có xu hướng gia tăng và đối tượng ngày càng trẻ hóa. Đặc biệt, luôn xuất hiện những dạng chất gây nghiện mới, phức tạp chưa có chế tài xử lý.

Người lạm dụng chất gây nghiện không chỉ bị ảnh hưởng xấu về sức khỏe, tâm lý, kinh tế, hạnh phúc gia đình  mà còn tái nghiện nhiều lần dẫn đến mắc các bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan sang người khác.

Tem giấy (bùa lưỡi) là loại ma túy nguy hiểm, khó lường.

Ghi nhận của Đoàn kiểm tra công tác phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm tại một số địa phương – cho thấy, tình hình buôn bán chất gây nghiện ngày càng phức tạp; phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, xảo quyệt, đối tượng lợi dụng các phương tiện giao thông hoặc hệ thống vận chuyển bưu phẩm của bưu điện để vận chuyển; đồng thời, sử dụng mạng internet, mạng xã hội như (zalo, facebook...) để liên lạc, trao đổi mua bán nên khó phát hiện.

Theo thống kê của Bộ Công an, trên thế giới, số người sử dụng ma túy trong độ tuổi 15-64 tuổi tăng từ 226 triệu người năm 2010 lên 255 triệu người năm 2017.

Số người sử dụng ma túy tổng hợp ở khu vực Đông Nam Á chiếm 1/2 số người sử dụng loại ma túy này trên thế giới. Năm 2016, có khoảng 760 tấn thuốc phiện (tương đương 76 tấn heroin) và khoảng 20 tấn ma túy tổng hợp được sản xuất ở khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, chỉ có dưới 50% bị phát hiện và thu giữ.

Bên cạnh đó, hiện nay, các chất ma túy mới xuất hiện ngày càng đa dạng, nhiều loại, nhiều kiểu mẫu khác nhau để kích thích nhu cầu sử dụng, che giấu sự kiểm tra, giám sát, phát hiện của các cơ quan thực thi pháp luật.

Nhằm tăng tác dụng kích thích, hưng phấn, gây nghiện, che giấu hành vi phạm tội, đạt được lợi nhuận cao nhất, tội phạm đã pha trộn, chế cần sa thành các loại bánh kẹo; trộn chất ma túy với các loại thuốc tân dược có bán trên thị trường cùng với chất tạo màu, mùi để sản xuất ra viên nén ma túy tổng hợp,...

Năm 2015, danh sách các chất và tiền chất ma túy là 292, đến nay, sau 3 năm danh mục đã tăng lên gấp đôi với tổng số 559 chất và tiền chất.

Trên thị trường tiếp tục có các loại ma túy nguy hiểm, khó phát hiện hơn, bằng những cái tên như: Lá thiên đường (la khat), thuốc lắc meo meo flakka, tem giấy (bùa lưỡi), bánh lười (lazy cake), muối tắm, trà sữa – nước vui, nấm ma thuật … Có những chất ma túy mới xuất hiện chưa nằm trong danh mục các chất ma túy tại Việt Nam.

Điều đáng nói là không chỉ gia tăng chóng mặt về số lượng, các loại ma túy tổng hợp ngày càng tăng nồng độ gây ảo giác. Đây chính là nguyên nhân có thể gây chết người.

Chết vì nhận thức kém

Ông Vi Quang Đạo - Tổng giám đốc Cổng thông tin điện tử Chính phủ - cho hay, thời gian qua, nhiều địa phương trong cả nước đã xảy ra một số vụ việc gây rối trật tự, tự hủy hoại bản thân, đe dọa an toàn tài sản, tính mạng của nhân dân do những người sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần gây ra (“ngáo đá”), làm hoang mang dư luận. Ví như gần đây là sự việc đau lòng khi 7 thanh niên chết tại Lễ hội âm nhạc Hồ Tây đêm 16.9, do sử dụng ma túy là hậu quả khôn lường của việc kém nhận thức về những tác hại của ma túy.

Vụ việc 7 thanh niên chết tại Lễ hội âm nhạc Hồ Tây đêm 16.9, do sử dụng ma túy là hậu quả khôn lường của việc kém nhận thức về những tác hại của ma túy.

Ông Đạo nêu vấn đề: "Hiện nay với sự tác động mạnh mẽ của báo chí, mạng xã hội, việc truyền thông về tác hại của ma túy dễ dàng đến với giới trẻ hơn rất nhiều. Nhưng nguyên nhân nào khiến tình trạng người sử dụng ma túy ngày một gia tăng? Điều này đặt ra vấn đề cần thiết phải nâng cao tác động của các chương trình truyền thông đối với giới trẻ trong phòng ngừa ma túy; cũng như nâng cao hiệu quả truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng và các trang mạng xã hội”.

Theo đó, Tổng giám đốc Cổng thông tin điện tử Chính phủ -cho rằng, hiện nay, có nhiều loại hình truyền thông, quảng cáo, phim ảnh đang trực tiếp và gián tiếp gây những tác động xấu đến người tiếp nhận thông tin, đặc biệt là giới trẻ trong việc nhận thức tác hại của các chất gây nghiện.

“Một số phương pháp truyền thông đang triển khai chưa đạt được hiệu quả cao, thậm chí còn gây hiệu ứng ngược, một phần quảng cáo cho việc sử dụng ma túy khi các phương tiện thông tin đại chúng thay vì đưa ra cảnh báo làm mọi người tránh xa ma túy thì ngược lại kích thích trí tò mò, chẳng hạn một số trang báo có những bài viết như: Ma túy đá và những “khát khao” dục vọng, hay Sau “đập đá”, sex với 5-6 người chưa thỏa mãn…

Có thể thấy thay vì viết tác hại, nguy hiểm của ma tuý, đôi lúc có những bài báo giật gân câu khách miêu tả cảm giác thăng hoa khi sử dụng ma túy dẫn tới phản ứng ngược là kích thích trí tò mò tìm và sử dụng ma tuý. Do đó, cần xác định công tác truyền thông đóng vai trò rất quan trọng trong công tác đấu tranh chống ma túy, chúng ta không nên xem nhẹ mà cần tìm ra những giải pháp mới cho công tác này” - ông Đạo phân tích.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo - cho hay, trong thời đại công nghệ phát triển nhanh như hiện nay, để công tác phòng, ngừa lạm dụng chất gây nghiện có hiệu quả cần đổi mới phương thức tiếp cận cũng như cách làm. 

Cụ thể, cần thông tin, tuyên truyền một cách đồng bộ, có trọng tâm, đa dạng về phương thức, phù hợp với từng nhóm đối tượng, vùng miền nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về công tác phòng, ngừa lạm dụng chất gây nghiện. 

Đồng thời, xã hội hóa các hoạt động tuyên truyền về phòng ngừa việc lạm dụng chất gây nghiện; tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ngành, đơn vị liên quan nhằm tạo công ăn việc làm cho giới trẻ, đặc biệt là những người nghiện trở về và ứng dụng công nghệ vào công tác tuyên truyền, đưa ra những biện pháp để ngăn chặn những thông tin lôi kéo, mời chào trên mạng xã hội.

Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo đề nghị các cơ quan báo chí tích cực hơn nữa trong công tác truyền thông phòng, ngừa lạm dụng chất gây nghiện, qua đó góp phần thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm của cả nước.