Chuyện lạ Đắk Nông: Cà phê vừa "chửa, vừa "đẻ" vừa "nuôi con"

Bung hoa trong thời điểm thu hoạch

Thông thường, cứ sau khi thu hoạch (cuối tháng 12), nông dân mới tập trung tỉa cành, vệ sinh cho vườn cà phê. Thời kỳ này là đầu mùa khô, cây sẽ trải qua giai đoạn thiếu nước, khô hạn sinh lý.

Việc để cho vườn cà phê “khát nước” đến một thời điểm nhất định mới cung cấp nước tưới nhằm mục đích kích thích cho cây nở hoa tập trung, tạo khả năng đậu quả cao và cho trái chín đúng mùa vụ vào năm sau.

Vườn cà phê của ông Trần Văn Nam, ở thôn 6, xã Đắk Ha (Đắk Glong) bung hoa khi chưa kịp hái quả.

Tuy nhiên, khoảng 2 tháng nay, nhiều vườn cà phê trong tỉnh đang hái quả hoặc mới thu hoạch xong nhưng hoa đã nở, gây khó cho nông dân Đắk Nông. Tại nhiều địa phương như Đắk Song, Đắk Mil, Đắk R’lấp, Gia Nghĩa... tỷ lệ cây cà phê bung hoa chiếm khoảng 30-50% diện tích. Nguyên nhân được xác định là do bước vào vụ thu hoạch, diễn biến thời tiết tại nhiều vùng trong tỉnh xảy ra nắng nóng kéo dài, đến khoảng trung tuần tháng 11, tháng 12 thì xuất hiện mưa rào rải rác.

Lượng mưa tuy không lớn nhưng cũng đủ tạo môi trường thuận lợi cho cây cà phê ra hoa. Nhiều người lo lắng vì cà phê ra hoa sớm thì trong quá trình thu hái dễ bị gãy, rụng hoa. Cùng với đó, cà phê sẽ bị ảnh hưởng xấu tới sức đề kháng, tạo môi trường thuận lợi cho nấm bệnh, rệp tấn công, giảm năng suất vụ tới.

Ông Trần Văn Nam, ở thôn 6, xã Đắk Ha (Đắk Glong) có 6 ha cà phê hiện mới thu hoạch xong chia sẻ: “Khoảng chục ngày đầu tháng 11 trời đổ mưa đột ngột nên cà phê ra hoa và nở đồng loạt. Trong lúc nhân công thuê hái cà phê khó khăn, giá công cao, gia đình tôi cũng không thể dừng việc thu hoạch. Đây là năm thứ 3 liên tiếp gia đình gặp tình trạng này, năm ngoái cũng vậy, nên năm nay cà phê chỉ đạt khoảng 2,3 tấn/ha”.

Cũng theo ông Nam, việc thu hoạch cà phê trong thời điểm cây ra hoa sẽ dẫn đến tình trạng gây rụng hoa, làm hỏng các mắt mầm trên cành và khiến cho đợt ra hoa tiếp theo không đạt, thậm chí cây bị thui chột không ra hoa đợt hai. Điều này thì đối với người trồng cà phê ai cũng biết, nhưng không phải gia đình nào cũng có đủ điều kiện để thực hiện được.

Cũng có vườn cà phê gần 1 ha bung hoa sớm, bà Nguyễn Thị Lụa, thôn 5, xã Nhân Cơ (Đắk R’lấp) cho biết: Việc hoa cà phê nở sớm nếu gặp mưa nhiều sẽ thối hoa, không đậu quả, ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng vụ tới.

Còn nếu thời tiết thuận lợi, hoa cà phê đậu được quả nhưng do chưa bảo đảm các điều kiện cần thiết như thời gian nghỉ của cây, chưa bón phân thì cây không đủ sức, dẫn đến chất lượng quả cũng như năng suất cà phê năm tới sẽ không cao. Điều này cũng làm tăng chi phí sản xuất, tạo cơ hội cho sâu bệnh hại phát triển, cà phê giảm năng suất và chất lượng nếu không có kinh nghiệm chăm sóc phù hợp.

Theo Đài Khí tượng Thủy văn Đắk Nông, đặc điểm thời tiết phổ biến tháng 11/2019 ở các khu vực trong tỉnh là mây thay đổi, một số ngày vào chiều tối và đêm thường có mưa nhỏ vài nơi, sáng sớm có sương mù nhẹ rải rác, ngày nắng gián đoạn. Một số ngày do ảnh hưởng của hoàn lưu các cơn bão nên có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to.

Trong tháng 12/2019, thời tiết chịu ảnh hưởng chủ yếu của rìa phía Tây Nam áp cao lạnh lục địa tăng cường theo từng đợt. Thời tiết các khu vực trong tỉnh phổ biến là mây thay đổi, ngày nắng, chiều tối một số ngày có mưa nhỏ vài nơi, đêm và sáng sớm có sương mù nhẹ rải rác. Bà con cần theo dõi các diễn biến của thời tiết để chăm sóc cà phê và các loại cây trồng một cách hợp lý.

Thu hái, chăm sóc phù hợp

Theo các chuyên gia ngành Nông nghiệp, nếu lượng hoa cà phê nở sớm với tỷ lệ quá nhiều như năm nay, nông dân cần cẩn thận trong quá trình thu hái, tỉa cành, vệ sinh vườn cây để phòng rụng hoa, gãy cành, nấm bệnh. Những vườn tỉ lệ hoa nở sớm khoảng 10%-15% thì không cần áp dụng biện pháp tưới đuổi.

Bà con nên tưới nước đúng thời điểm, đúng lượng nước cần thiết để cây ra hoa tập trung, đồng thời chú trọng cung cấp phân bón đầy đủ theo chu kỳ sinh trưởng, phát triển của cây và trái non. Người trồng cà phê cần thường xuyên theo dõi tình trạng ra hoa của cà phê cũng như tình hình dinh dưỡng, dịch hại, diễn biến của thời tiết để kịp thời có biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng hợp lý.

Nếu đang trong thời điểm thu hoạch mà cà phê bung hoa nhiều, bà con cần dừng lại từ 3-5 ngày. Khoảng thời gian này sẽ giúp cho hoa cà phê thụ phấn đầy đủ, tạo khả năng đậu quả cao. Sau thời gian tạm nghỉ, bà con tiếp tục thu hoạch, nhưng cần có biện pháp bảo vệ hoa cho cà phê, tránh những tác động thô bạo, gây tổn hại đối với những cành đã ra hoa.