Chuyện lớn từ con gián nhỏ

Động vật nhập qua đường hàng không ấy là “những con chim cảnh biết hót” từ Việt Nam mà người này giấu dưới… ống quần.

Năm ngoái, một người Việt bị bắt ngay sau khi mang theo những con cá vào New Zealand, đối mặt với bản án hoặc 5 năm tù hoặc 100.000 USD tiền phạt. Bộ Lâm, Ngư nghiệp New Zealand lên tiếng rằng đây là hành động “rất nghiêm trọng”, có thể gây những rủi ro về an toàn sinh học.

Nếu đây là câu chuyện xảy ra ở Việt Nam, hẳn nhiên việc xử lý có thể là kiểu “hòa cả làng”. Ở Việt Nam, làm gì có chuyện mang theo chim hót hay cá cảnh mà phải ngồi tù hoặc bị phạt đến sạt nghiệp được.

Dẫn lại câu chuyện ở Mỹ, ở New Zealand, là bởi trong vụ mang “gián đất” từ Trung Quốc về Việt Nam, đang có sự ngơ ngác trong việc xử lý từ phía các cơ quan quản lý. Một người “xách tay” về Việt Nam 1 tạ trứng gián đất, rồi 4 người Trung Quốc sang “hướng dẫn kỹ thuật nuôi”, với cam kết “cứ thử nuôi gián đi, nuôi ra bao nhiêu sẽ mua hết mà không lo ế”.

1kg trứng gián tương đương 2.000 kén trứng. Mỗi kén sẽ nở ra được 8 con, và mỗi kg trứng gián có khả năng sinh sôi ra tới 16.000 con gián đất. So sánh với tốc độ sinh nở này, chỉ có thể là ốc bươu vàng, loài ốc đã được nhập về Việt Nam những năm 80 của thế kỷ trước với kỳ vọng làm giàu cho nông dân, cũng từ chính Trung Quốc, để đến giờ, sau gần 4 thập kỷ vẫn đang là một thứ tai họa.

Nhưng tai họa hơn là những gì xuất hiện xung quanh con gián đất. Đó là tai họa về quản lý khi hàng tạ trứng sinh vật lạ đàng hoàng vào Việt Nam qua đường “tiểu ngạch xách tay” không qua bất cứ khai báo, kiểm soát, kiểm dịch nào. Cả tạ hàng, sau đó được nuôi công khai giữa làng giữa xóm chứ đâu phải con cá đút túi quần!

Đó là tai họa về sự phản ứng khi sở nông nghiệp địa phương chờ xin chỉ đạo của Bộ NNPTNT, để sau đó “ngã ngửa người” khi biết gián đất là loài không được phép sản xuất kinh doanh.

Còn chính quyền địa phương thì “chỉ tạm thời nhắc nhở các hộ gia đình không nên nhân giống và phát tán ra bên ngoài, đồng thời nếu có vấn đề gì thì phải ngay lập tức báo cáo cho chính quyền”.

Chúng ta đã có “bài học lịch sử” không biết bao giờ mới có thể trả xung quanh chuyện nhập con ốc bươu vàng.

Chúng ta có bài học nhãn tiền về những “cánh đồng đỉa” sau khi những “thương nhân tốt bụng” một đi không trở lại.

Và, cứ với cung cách phản ứng như thế này, sau con gián, không biết còn con gì sẽ thập thò “chui lên từ đất” nữa!