Công nghệ cảnh báo sớm mưa lũ ở vùng miền núi của Quảng Ninh được dân ủng hộ, cán bộ khen

Ba Chẽ là huyện miền núi của tỉnh Quảng Ninh, có địa hình núi non trùng điệp chia cắt đất đai thành các thung lũng hẹp và các con suối, sông lớn nhỏ. Bởi vậy, nơi đây thường xuyên phải đối mặt với tình trạng ngập lụt và bị chia cắt trong mùa mưa lũ.

Tháng 8/2008, do ảnh hưởng của cơn bão số 6 (Hagupit), Ba Chẽ đã phải hứng chịu cơn "đại hồng thủy" lịch sử với những ảnh hưởng nặng nề. Tại trung tâm thị trấn, nước ngập từ 2,5 - 5 m, chợ trung tâm huyện ngập sâu cả tầng 2. Chỉ trong vòng 2 ngày 26 và 27/9/2008, hơn 1.200 ngôi nhà bị sập, trôi, hư hỏng nặng, hàng nghìn hộ dân phải di dời khỏi vùng sạt lở, nguy hiểm…

Đến ngày 19/7/2018, lịch sử lặp lại khi nước lũ tràn về từ đầu nguồn, kèm theo thủy triều sông Ba Chẽ dâng nhanh khiến thị trấn ngập trong biển nước, cả huyện bị chia cắt, cô lập hoàn toàn. Nước lũ dâng nhanh khiến gần 50 ngôi nhà của người dân bị ngập nặng, hơn 200 hộ dân phải di dời khỏi vùng sạt lở, nguy hiểm…

Theo UBND huyện Ba Chẽ, thống kê trong 10 năm (2008-2018), địa phương đã thiệt hại khoảng 246 tỷ đồng do mưa lũ. Trong đó, trận lũ lịch sử ngày 26/9/2008 đã gây thiệt hại khoảng 105 tỷ đồng. Ngoài thiệt hại về vật chất, mưa lũ cũng ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của người dân.

Trước tình hình đó, Ba Chẽ đã có sự thay đổi tư duy ứng phó với thiên tai, lũ lụt. Bên cạnh đầu tư và duy tu, bảo dưỡng thường xuyên các công trình phòng, chống ngập lụt, huyện đã triển khai dự án xây dựng hệ thống cảnh báo, dự báo lũ trên sông Ba Chẽ vào năm 2020. Dự án này nằm trong đề án "Phòng chống lũ lụt, sạt lở đất trên địa bàn huyện Ba Chẽ giai đoạn 2019-2025" đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt năm 2019. Đây cũng là phần mềm cảnh báo lũ bằng trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, huyện đã lắp đặt đồng bộ các trạm đo mưa, lũ tại nhiều điểm trên sông Ba Chẽ. Các trạm đo này được kết nối với Trung tâm điều hành của huyện bằng phần mềm cảnh báo lũ. Những thông tin về lượng mưa dự báo, lượng mưa thực đo, mực nước thực đo... tại các điểm trên sông Ba Chẽ sẽ được cập nhật thường xuyên trên hệ thống. Ngoài ra, hệ thống còn đưa ra kịch bản ngập lụt để địa phương sẵn sàng ứng phó. Hệ thống có thể dự báo các đợt mưa lũ trước 16 ngày và đưa ra kịch bản ứng phó với thiên tai dựa vào các mô hình suy diễn trên nền tảng trí tuệ nhân tạo.

Các thông tin không chỉ được hiển thị trên phần mềm tại Trung tâm điều hành của huyện, mà còn chuyển tới người dân qua hệ thống tin nhắn SMS. Nhờ đó khi có cảnh báo mưa lũ, chính quyền địa phương và người dân kịp thời nắm được tình hình để chủ động trong công tác phòng tránh thiên tai.

Ông Khiếu Anh Tú - Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Chẽ cho hay, huyện Ba Chẽ là huyện miền núi, nhiều sông, suối, nên vào mùa mưa lũ thường ảnh hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt, tài sản của người dân. Chính vì lẽ đó, Ba Chẽ đã báo cáo tỉnh về việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm mưa lũ trên địa bàn huyện. Năm 2020, Ba Chẽ đã lắp đặt 11 trạm cảnh báo lũ dọc các tuyến sông suối và hồ đập của huyện. Ngoài ra, huyện cũng lắp đặt 11 điểm đo mưa tại các địa phương để kiểm soát tình hình mưa lũ.

"Hệ thống cảnh báo mưa lũ này tích hợp đến điện thoại của từng cá nhân, do đó khi có mưa lũ, người dân đều nắm được tình hình để chủ động trong phòng chống mưa lũ. Từ khi lắp đặt hệ thống cảnh báo mưa lũ sớm, trên địa bàn huyện Ba Chẽ không có thiệt hại về người, hạn chế tối đa thiệt hại tài sản của người dân do mưa lũ" - ông Khiếu Anh Tú nói.

Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Chẽ cho biết thêm, huyện cũng xây dựng bản đồ ngập lụt trên địa bàn. Khi có mưa lũ, các khu vực có nguy cơ ngập lụt đều được kiểm tra, rà soát. Vào trước mùa mưa lũ hằng năm, tại các khu vực có nguy cơ ngập lụt, huyện đều tuyên truyền người dân di dời khỏi khu vực sạt lở, ngập lụt.