Dân đồng thuận, nhà cửa, xóm làng thêm sạch đẹp

Tự túc thu gom

Một tuần hai lần, tiếng kẻng thu rác lại vang lên khắp các ngõ xóm ở thôn Vũ Lao, xã Tân Thịnh (huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định). Các hộ gia đình dồn rác trong các bao tải lớn, đợi xe chở rác qua nhà lại mang ra đổ. Rác không còn để ở nhà quá lâu.

  Các bể thu gom vỏ thuốc bảo vệ thực vật được đặt tại đầu ruộng. Ảnh: T.M

Hoạt động này diễn ra đã 15 năm. Từ năm 2004, trước tình trạng rác thải bỏ bừa bãi, người dân phải tự mang ra đổ tràn lan ở sông, mương hay những chỗ đất trống, gây ô nhiễm môi trường, trưởng các xóm đã họp bàn, lấy ý kiến đồng thuận của dân, tự tổ chức thu gom rác tại tất cả các xóm, đưa về một nơi, tránh tình trạng ô nhiễm, gây mất mĩ quan.

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Trung Thắng - Bí thư Chi bộ xóm 1: “Chúng tôi vận động bà con cùng góp tiền mua 2 xe thu gom rác và trả công cho người thu gom. Mỗi hộ gia đình đóng góp 4.000 đồng/người/tháng. Mức thu này tuy không lớn, nhưng cũng góp một phần cải thiện đời sống cho người dân. Bởi vậy, dù công việc thu gom rác vất vả, nhưng luôn được duy trì cho đến nay”.

Ông Trần Văn Tiệp - nguyên Chủ tịch UBND xã Tân Thịnh đánh giá, chính hoạt động thu gom rác đều đặn đã tạo ý thức không vứt rác bừa bãi. Nhà cửa, vườn tược sạch sẽ hơn. Rác không còn nguồn gây ô nhiễm, phát sinh dịch bệnh trong gia đình. Nếp sống văn minh của một vùng nông thôn mới cũng dần được hình thành từ những hoạt động như vậy.

Không chỉ tổ chức tự thu gom rác, người dân thôn Vũ Lao, xã Tân Thịnh còn tự tổ chức thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật. Với 112ha đất trồng lúa mỗi vụ, lượng thuốc trừ sâu, phân bón được sử dụng rất lớn. Nhận biết mức độ độc hại của vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật có thể ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường đất, nguồn nước sông, hồ, Bí thư Chi bộ Nguyễn Trung Thắng cùng Trưởng xóm 1 đã đặt các bao bì cỡ lớn ở các cánh đồng để bà con bỏ vỏ thuốc trừ sâu sau khi sử dụng.

“Thời gian đầu, cứ chiều chiều, chúng tôi đi khắp các bờ ruộng, bờ mương để thu gom các vỏ thuốc trừ sâu để làm gương cho bà con. Tiếp đó, chúng tôi tuyên truyền cho bà con trong mỗi lần họp tổ, đội. Sau này, khi xây dựng nông thôn mới, thôn có thêm nguồn lực để xây dựng các bể đựng vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật bằng bêtông, đặt tại đầu mỗi dây ruộng, bà con có nơi để rác thải nông nghiệp bền vững hơn. Nhờ đó, sông, ngòi, vườn ruộng của thôn đều sạch - đẹp” -  ông Thắng vui vẻ nói.

Khó khăn tìm nơi xử lý rác

Rác trong nhà, rác ngoài đồng ruộng được thu gom, nhưng suốt những năm qua, lãnh đạo xã và cán bộ thôn đều trăn trở tìm nơi đổ rác. Ban đầu, khi mới thu gom, rác được đổ ở bãi rác tự phát đã lưu cữu trước đó hàng chục năm. Bãi rác này vốn là một bãi đất trống, lại gần sông, xa khu dân cư, bà con thấy tiện nên vất rác ra đó. Nhưng chẳng bao lâu, bãi rác này đã đầy.

“Rác đổ lên chất cao, bốc mùi hôi thối. Sau mỗi trận mưa, rác lại tràn ra đường, khiến người dân đi qua rất khó chịu, còn chúng tôi dọn dẹp rất vất vả” - bà Trần Thị Yến nói.

Một cuộc trưng cầu ý kiến của dân để tìm nơi đổ rác đã được tổ chức. Lựa chọn của thôn là một bãi đất trống, bỏ hoang, xa dân. Người dân cùng nhau đào hố rộng khoảng 3.000m2. Từ đó, rác được thu gom và đổ trực tiếp vào đó.

“Rác đã có nơi để đổ, nhưng phương thức còn thô sơ, không có quy trình kỹ thuật để xử lý. Rồi đây, điểm đổ rác này lại đầy, thôn lại “đau đầu” tìm nơi đổ mới. Quỹ đất của thôn cũng có giới hạn. Trong khi đó, để đảm bảo là nông thôn mới, môi trường phải luôn đảm bảo” - ông Nguyễn Trung Thắng băn khoăn.